Τα Γαλλικά Ανοίγματα στην Ρωσία

Dominique Moisi, Project Syndicate, Ζero Hedge,Tue, 01/10/2019

Στην αξιολόγηση των μηνυμάτων και για την Ελλάδα του κατωτέρω σημαντικού άρθρου, ο αναγνώστης είναι χρήσιμο να γνωρίζει ότι ο διπλωματούχος του Χάρβαρντ και της Σορβόννης συντάκτης του, γιος επιζήσαντος του στρατοπέδου Άουσβιτς, προβεβλημένος στην Γαλλία ως γεωπολιτική αυθεντία, θεωρείται και αυθεντικός εκφραστής του Ατλαντικού κατεστημένου, υπερασπιστής της «Ευρωπαϊκής Ιδέας» και πεισματικός εισηγητής της επέκτασης της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης στην Ανατολικήν Ευρώπη.

Αυτά τα προσωπικά χαρακτηριστικά προσδίδουν ιδιαίτερη βαρύτητα στις παραδοχές του Δομινίκ Μωυσή, ( υπογραμμισμένες από τον ίδιο, ότι η παγκόσμια γεωπολιτική πραγματικότητα έχει αλλάξει δραματικά, ότι η Ρωσία επέστρεψε ως παγκόσμια δύναμη, ότι η ευρω-ενωσιακή προσπάθεια «περιορισμού» της Ρωσίας απέτυχε και ότι τα ανοίγματα του προέδρου Μακρόν υπαγορεύονται από το γαλλικό συμφέρον και την Ντεγκωλλική διπλωματική παράδοση.

Ποιούμενος την ανάγκη φιλοτιμία, ο αρθρογράφος αγωνίζεται πάντως να διασώσει την έδρα αυστηρού κριτή του σεβασμού αξιών, δικαστή της «ρωσικής συμπεριφοράς» και επόπτη του ισοβαρούς πάρε-δώσε με την Ρωσία που επιχειρεί ο Μακρόν.

Αλλά ιδού το αξιοσημείωτο άρθρο στην κρίση του αναγνώστη:

Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού


O Γάλλος Πρόεδρος Εμμάνουελ Μακρόν είναι πεπεισμένος ότι τώρα είναι η κατάλληλη ώρα για την αναστύλωση των σχέσεων με την Ρωσία. Και γι’ αυτό το κατέστησε διπλωματική προτεραιότητα να αποκαταστήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ Παρισιού και Μόσχας.

Αυτή την πρωτοβουλία υπαγορεύουν τρείς λόγοι…

Πρώτος και κύριος είναι ότι η διεθνής στρατηγική πραγματικότητα έχει αλλάξει δραματικά. Η Κίνα ανέρχεται, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες, μολονότι πρωτεύουσα ακόμη παγκόσμια δύναμη, απαγκιστρώνεται από τις διεθνείς υποχρεώσεις της. Και η Ρωσία, με τον γηράσκοντα και συρρικνούμενο πληθυσμό της, και μια τεράστια και σε μεγάλο βαθμό ακατοίκητη έκταση γης, είναι ο φυσικός στόχος των μακροπρόθεσμων φιλοδοξιών της Κίνας.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έπρεπε να μην παραιτηθούν παθητικά να βλέπουν την Ρωσία στερούμενη άλλης επιλογής από την συμμαχία της με την Κίνα. Αντίθετα θα όφειλαν να προσπαθήσουν να πείσουν τους Ρώσους ότι το μέλλον τους είναι με την Ευρώπη και όχι σαν βοηθητικός εταίρος της Κίνας, σε μιαν βαθειά ανισόρροπη σχέση. Το πεπρωμένο της Ρωσίας βρίσκεται στην Δύση, όχι στην Ανατολή.

Επιπλέον, ενώ η Ρωσία δεν είναι ισοδύναμη με την Κίνα, έχει ξαναγίνει ένας σοβαρός παγκόσμιος παράγων. Πολλές τρέχουσες συγκρούσεις, από την Ανατολικήν Ευρώπη έως την Μέση Ανατολή απλά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς την ανάμειξη της Ρωσίας.

Αυτό αντιπροσωπεύει ένα είδος θριάμβου του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος ανήλθε στην εξουσία προ εικοσαετίας σχεδόν, υποσχόμενος να αποκαταστήσει την διεθνή δύναμη και επιρροή της χώρας του. Ειδικότερα ο Πούτιν ήθελε οι ΗΠΑ να συμπεριφέρονται στην Ρωσία όχι ως προς ένα απλό αντικείμενο της ιστορίας, όπως έκαναν επί προεδρίας του προκατόχου του προέδρου Μπορίς Γέλτσιν, αλλά ως πραγματικό συνομιλητή. Και ενώ μπορεί να ήταν αδύνατη η αποκατάσταση του διπολικού κόσμου της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, τουλάχιστον οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να εξαναγκαστούν να αναγνωρίσουν την σπουδαιότητα ενός εκσυγχρονισμένου και ετοιμοπόλεμου ρωσικού στρατού, ικανού να επέμβει στην προηγούμενη Σοβιετική σφαίρα και πιο πέρα..

Με άλλα λόγια η Ρωσία επέστρεψε. Το να αρνείται η Ευρώπη να το αναγνωρίσει, η απλά να προσπαθεί να περιορίσει την Ρωσία, δεν μπορεί να αποτελεί μια ικανοποιητική βάση για ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό δόγμα και για μια ρεαλιστική διπλωματία.

Ο δεύτερος λόγος για την διπλωματική πρωτοβουλία της Γαλλίας προς την Ρωσία είναι για να καλύψει ένα ηγετικό κενό στην Ευρώπη. Η Βρετανία, η οποία ήταν τελευταία η ποιο αποφασιστική στην καταγγελία της συμπεριφοράς της Ρωσίας, έχει ουσιαστικά θέσει τον εαυτό της εκτός παιχνιδιού. Απορροφημένη από την ιλαροτραγωδία του Brexit, που οδήγησε στην χειρότερη πολιτική κρίση της χώρας από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Βρετανία εξατμίστηκε από την σκηνή ως σοβαρός διπλωματικός παράγων.

Στο μεταξύ η Γερμανία, η ευρωπαϊκή δύναμη με την στενότερη ιστορική και πολιτιστική σχέση με την Ρωσία, βρίσκεται στο τέλος ενός πολιτικού κύκλου. Είναι και επικίνδυνο και άδικο να υποτιμά κανείς την Γερμανίδα Καγκελάριο ΄Αγκελα Μέρκελ, αλλά δεν έχει πια την ισχύ ή την ενεργητικότητα για να ηγείται της Ευρώπης στις συναλλαγές της με τον έξω κόσμο, ούτε να συσπειρώνει τους ίδιους τους Ευρωπαίους.

Με την Βρετανία και την Γερμανία ανίκανες σήμερα να διαδραματίσουν έναν μείζονα διπλωματικό ρόλο, και την Ισπανία, την Πολωνία και την Ιταλία να μην είναι σε θέση να παίξουν ρόλο πρωταγωνιστή, το συμπέρασμα είναι πολύ απλό: Εν μέρει ελλείψει άλλου και εν μέρει εκ της ενεργητικότητας και της φαντασίας του νεαρού προέδρου της, ήρθε η ώρα της Γαλλίας.

Τέλος, η απόπειρα του Μακρόν να αποκαταστήσει τις σχέσεις με την Ρωσία είναι σε πλήρη αρμονία με την Ντεγκωλλική παράδοση της Γαλλίας.

Το φυσικό ένστικτο του Σαρλ Ντε Γκωλ ωθούσε σε θέση ενδιαμέσου μεταξύ διαφορετικών συστημάτων και στο να βλέπεις πέρα από την τρέχουσα ενσάρκωση άλλων κρατών. Πίσω από την Σοβιετική ΄Ενωση, ή την Κίνα του Μάο Τσε Τουνγκ, ο Ντε Γκωλ έβλεπε την αιώνια Ρωσία ή την αιώνια Κίνα. Στις σχέσεις με μιαν άλλη χώρα δεν πρέπει κανείς να παραλύει από την φύση του καθεστώτος της.

Η επανασύνδεση με αυτή την παράδοση μπορεί επίσης να εντάσσεται στους υπολογισμούς της εσωτερικής πολιτικής του Μακρόν. Τείνοντας το χέρι προς το Κρεμλίνο μπορεί να κατευνάζει τους οικονομικούς τομείς που έχουν πληγεί σκληρότερα από τις Δυτικές κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, και να υπονομεύει την κριτική των παραδοσιακών φιλορωσικών κομμάτων της άκρας δεξιάς και της άκρας αριστεράς.

Αλλά άλλο είναι να εξηγείς τις ρίζες μιας πολιτικής και την συλλογιστική που την υπαγορεύει και άλλο να δικαιολογείς πλήρως την απόφαση. Ιδιαίτερα οι κυβερνήσεις της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης είναι φιλύποπτες για την νέα διπλωματική πρωτοβουλία της Γαλλίας. Γιατί μια επαναπροσέγγιση με την Ρωσία, ερωτούν και γιατί τώρα;

Ερχόμενη από την κοσμική Γαλλία, μια τέτοια χριστιανική ελεημοσύνη –να δίνεις πριν να λάβεις οτιδήποτε σε αντάλλαγμα- μοιάζει είτε αφέλεια είτε Μακιαβελισμός. Επιπλέον μοιάζει να αντιφάσκει με την έμφαση της Γαλλίας στις ευρωπαϊκές αξίες. Ασφαλώς οι επικριτές της ρωσικής πρωτοβουλίας του Μακρόν λένε ότι η διάσταση μεταξύ της υπεράσπισης των πολιτικών αρχών εντός της ΕΕ και της διπλωματικής πρακτικής έξω από την ΄Ενωση δεν πρέπει να είναι τόσο μεγάλη ώστε να θέτει σε κίνδυνο την συνοχή και των δύο.

Επιπλέον, επιχειρηματολογούν, ο Μακρόν ενεργεί μονομερώς, χωρίς να έχει πραγματικά συμβουλευθεί τους Ευρωπαίους εταίρους και συμμάχους. Δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι μιλάει εξ ονόματος της Ευρώπης εάν εξακολουθεί να λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο, πάντοτε θέτοντας τα άλλα μέλη της ΕΕ μπροστά σε ένα είδος τετελεσμένου γεγονότος.

Μολονότι κατανοώ αυτές τις επικρίσεις (και συμμερίζομαι μερικές από αυτές), ωστόσο υποστηρίζω την προσπάθεια του Μακρόν.

Η Δυτική αυστηρή πολιτική περιορισμού της Ρωσίας απέτυχε. Μια πολιτική διαλόγου μπορεί επομένως να είναι δικαιολογημένη, υπό τον όρο ότι δεν ασκείται με αφέλεια ή με πλήρη περιφρόνηση για τις αρχές.

Επιπλέον ο Μακρόν θα ήταν το τελευταίο άτομο με ψευδαισθήσεις για την Ρωσία του Πούτιν. Κατά τις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2017 η Ρωσία τοποθετήθηκε ενεργά υπέρ της ακροδεξιάς αντιπάλου του, της Μαρίν Λεπέν, διασπείροντας συστηματικά ψευδείς ειδήσεις και παραπληροφόρηση. Ούτε θα ήθελε ο Μακρόν τον Πούτιν να μοιάζει ότι τα παίρνει όλα δικά του -και μάλιστα όταν η Ρωσία επιμένει στα φερσίματα που προκάλεσαν κατ’ αρχήν την επιδείνωση των σχέσεών της με την Ευρώπη.

Η Γαλλία έκανε μια τολμηρή πρώτη κίνηση για την αναστύλωση των σχέσεων με την Ρωσία. Η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδο του Πούτιν.


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου