Σκακιστικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο νέος τόμος 30 του περιοδικού Μαρξιστική Σκέψη. Περιλαμβάνει το άρθρο του γνωστού δημοσιογράφου και σκακιστικού παράγοντα Κοσμά Κέφαλου, «Το σκάκι στην Κούβα. Από τον Καπαμπλάνκα ως τον Φιντέλ, τον Τσε και τη μαζική διάδοσή του μετά την Επανάσταση». Όπως μαρτυρά και ο τίτλος του, το άρθρο δίνει μια συνολική εικόνα της πορείας του σκακιού στην Κούβα από τα πρώτα βήματά του ως τις μέρες μας. Ακολουθεί το μέρος για τους Φιντέλ και Τσε.
του Κοσμά Κέφαλου*
Οι περισσότεροι μεγάλοι επαναστάτες, συμπεριλαμβανόμενων των Μαρξ, Λένιν, Τρότσκι, Βίλχελμ Λίμπκνεχτ, Λουνατσάρσκι, κ.ά., ήταν θερμοί φίλοι και θιασώτες του σκακιού. Ο Τσε και ο Φιντέλ, οι δυο ιστορικοί ηγέτες της Κουβανικής Επανάστασης, δεν αποτέλεσαν εξαίρεση στον κανόνα. Υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες της αγάπης τους για το σκάκι και της ενασχόλησής τους με το παιχνίδι.
Η ικανότητα αντίληψης του Τσε στο πεδίο της μάχης έχει κερδίσει την εκτίμηση ακόμη και στρατιωτικών ειδικών όπως ο Λάρι Μπόκμαν, ο οποίος εκτιμά ότι ο Τσε ήταν «ο καλύτερος ηγέτης των ανταρτών από τακτική άποψη» και ότι «είχε τη δυνατότητα να βλέπει όλο το πεδίο της μάχης σε οποιαδήποτε δεδομένη σύγκρουση» *1. Ίσως αυτή η ικανότητα να καλλιεργήθηκε στον Τσε από την ενασχόλησή του με το σκάκι από μικρή ηλικία.
Από δύο ετών ο Ερνέστο διαγνώστηκε ότι πάσχει από άσθμα. Κατά περιόδους η κατάσταση οξυνόταν και έπρεπε να παραμένει για πολύ καιρό στο κρεβάτι. Όπως έχει γραφτεί κατά κόρον, αυτό του άνοιξε τις πόρτες δύο μυθικών κόσμων: βιβλία και σκάκι.
Το 1939 ταξίδεψε με τον πατέρα του στο Μπουένος Άιρες και παρακολούθησαν τη Σκακιστική Ολυμπιάδα. Το 11χρονο παιδί μαγεύτηκε από την παρουσία του κορυφαίου Κουβανού Καπαμπλάνκα. Άρχισε να παίζει σε τοπικά τουρνουά και το 1948 συγκαταλέγεται στην ομάδα της Ιατρικής Σχολής και αγωνίζεται στη Σκακιστική Πανεπιστημιάδα.
To 1962 συμμετέχει στην επίδειξη σιμουλτανέ του Νάιντορφ και αποσπά ισοπαλία! Κάποιοι θα σπεύσουν να αμφισβητήσουν το μέγεθος της επιτυχίας, αναφέροντας ισοπαλίες του Νάιντορφ με ισχυρούς της πολιτικής, όπως ο Τσόρτσιλ, ο Χρουστσόφ, ο Σάχης, ο Περόν, ο Κάστρο κ.ά.
Χιουμοριστική και ενδεικτική του χαρακτήρα του Σοβιετικού γκρανμέτρ Κορτσνόι είναι η περιγραφή της αναμέτρησης του Τσε μαζί του, σε ένα σιμουλτανέ το 1963 στην Αβάνα. Λίγο πριν αρχίσει το σιμουλτανέ, ένας αξιωματούχος πλησίασε τον Κορτσνόι και του είπε ότι μεταξύ των αντιπάλων του είναι και ο Τσε, ο οποίος θα έμενε πολύ ευχα-ριστημένος αν η παρτίδα τους έληγε ισόπαλη. Το βράδυ, στο ξενοδοχείο, ρώτησε ο Ταλ τον Κορτσνόι τι έκανε. «Τους νίκησα όλους», απάντησε ο μαχητικός γκρανμέτρ. «Και τον Τσε;», απόρησε ο Ταλ. «Ναι, δεν είχε ιδέα από Καταλανική!»
Όπως αναφέρουμε σε άλλο σημείο, ο Τσε Γκεβάρα πρωτοστάτησε στην επανέναρξη των τουρνουά εις μνήμην Καπαμπλάνκα, ενέταξε το σκάκι στο πρόγραμμα καταπολέμησης του αναλφαβητισμού και προετοίμασε την υποδειγματική Σκακιστική Ολυμπιά- δα της Αβάνας, το 1966. Δεν την παρακολούθησε, αφού το πεπρωμένο τον καλούσε κοντά σε καταπιεζόμενους λαούς για να τους εμπνεύσει και να αγωνιστεί μαζί τους στην αποτίναξη του ιμπεριαλιστικού ζυγού και στο γκρέμισμα των αποικιοκρατικών καθεστώτων, προσφέροντας την ίδια τη ζωή του.
Ο Τσε σε κουβέντα με τον θερμό τότε κομμουνιστή Τσέχο γκρανμέτρ Πάχμαν είχε δώσει ένα δείγμα της βαθιά αντικομφορμιστικής νοοτροπίας του, που δεν του επέτρεπε ποτέ να εφησυχάζει. Όπως παραθέτει ο Πάχμαν, ο Τσε, που ήταν τότε Υπουργός Βιομηχανίας, είχε πει: «Ξέρεις, σύντροφε Πάχμαν, δεν διασκεδάζω να είμαι υπουργός. Θα προτιμούσα να παίζω σκάκι όπως εσύ ή να οργάνωνα μια επανάσταση στη Βενεζουέλα».
Και ο Πάχμαν σχολιάζει παραπέρα: «Πριν οι Κουβανοί επαναστάτες επιβιβαστούν στην Γκράνμα, το ιστορικό πλοίο που τους έφερε στην Κούβα, προετοιμάστηκαν στο Μεξικό για τον επαναστατικό αγώνα. Και ένα μέρος αυτής της προετοιμασίας ήταν – το σκάκι! Πιθανότατα, ήταν ο Τσε Γκεβάρα που έπεισε το συνεργάτη του για το χαρακτήρα του σκακιού ως μοντέλου για τη στρατηγική και τακτική σκέψη».
Το 1999 η FIDE, η παγκόσμια σκακιστική ομοσπονδία, απένειμε τιμητικά μετά θάνατο στον Τσε τον τίτλο του «Μεγάλου Ιππότη της FIDE».
Ο Φιντέλ Κάστρο (1926-2016), ο άνθρωπος που έχει συνδέσει το όνομά του με τη νεότερη ιστορία της Κούβας, ήταν και φίλος του σκακιού. Έπαιρνε μέρος σε επιδείξεις σιμουλτανέ και επεδίωκε συναντήσεις με επώνυμους σκακιστές. Έχει φωτογραφηθεί να παίζει με τον Φίσερ, να σχολιάζει παρτίδα με τον Πετροσιάν, να παρακολουθεί σκακιστικούς αγώνες και να συμμετέχει στο γιγαντιαίο σιμουλτανέ του 2002 στην Αβάνα, όπου 550 ισχυροί παίκτες αντιμετώπισαν 11.000 ερασιτέχνες σκακιστές!
Τα μέλη της Εθνικής Ελλάδας θυμούνται τον Κουβανό ηγέτη διαρκώς παρόντα το 1966, στην Ολυμπιάδα της Αβάνας, μιας από τις πιο άρτια οργανωμένες διαχρονικά.
Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν ίσως ο μόνος στον κόσμο που μπόρεσε να κάμψει τις συνήθεις ιδιοτροπίες του Φίσερ. Το καλοκαίρι του 1965, ο Αμερικανός πρωταθλητής επρόκειτο να μετάσχει στο τουρνουά της Αβάνας, μα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απαγόρευσε τη μετάβασή του και συμφωνήθηκε να παίξει μέσω τηλετύπου από τη Νέα Υόρκη. Όταν ο αμερικάνικος Τύπος δημοσίευσε πληροφορίες ότι ο Κάστρο είχε χαρακτηρίσει το γεγονός «μεγάλη προπαγανδιστική νίκη», ο Φίσερ έσπευσε να του στείλει τηλεγράφημα, με το οποίο δήλωνε ότι αποσύρει τη συμμετοχή του, εκτός αν διαβεβαιώσει επίσημα ότι η κουβανική κυβέρνηση δεν θα εκμεταλλευτεί πολιτικά το γεγονός.
Ο Κάστρο απάντησε ότι δεν είχε κάνει καμιά δήλωση, προσθέτοντας αιχμηρά: «Εάν φοβάστε την ήττα και μετανιώσατε για την προηγούμενη απόφασή σας, θα ήταν καλύτερα να βρείτε άλλη δικαιολογία, ειδεμή να έχετε το σθένος να παραμείνετε έντιμος». Αυτό πήγαινε πολύ για τον Φίσερ, που έσπευσε πάραυτα να επιβεβαιώσει τη συμμετοχή του.
Αναφέρεται ακόμη ότι ο Κάστρο νίκησε τον Φίσερ, τον κατά πολλούς μεγαλύτερο σκακιστή του 20ού αιώνα. Δεν διευκρινίζεται αν πρόκειται για φιλική παρτίδα ή για συμμετοχή του Κουβανού ηγέτη σε επίδειξη σιμουλτανέ του Αμερικανού γκρανμέτρ. Λέγεται όμως ότι μετά την παρτίδα ο Φιντέλ καθησύχασε τον Φίσερ λέγοντας: «Πάντως μη μου ανησυχείς, δεν θα είμαι ανάμεσα στους μεγάλους σκακιστές στην επόμενη Ολυμπιάδα». Τον διαβεβαίωσε δε ότι είχε μελετήσει τις παρτίδες του Καπαμπλάνκα αλλά και το βιβλίο του ίδιου του Φίσερ.
Διασώζεται και μια παρτίδα του Μεξικανού Φιλιμπέρτο Τεράζας με τον Φιντέλ Κάστρο και υπάρχει μια πιθανότητα οι αναφορές στη μάχη του Φιντέλ με τον Φίσερ να αναφέρονται στην πραγματικότητα σε αυτή. Όπως αναφέρει ο Μεξικανός, κατά τη διάρκεια της παρτίδας, προσήλθε αυτόκλητος ο Σοβιετικός παγκόσμιος πρωταθλητής Τιγκράν Πετροσιάν και άρχισε να συμβουλεύει τον Κάστρο, ενώ ο Τεράζας ζήτησε τις συμβουλές του παριστάμενου Φίσερ (προφανώς δεν τον συμβούλευσε για την τελευταία του κίνηση). Η παρτίδα, όπως είναι δημοσιευμένη:
Φιλιμπέρτο Τεράζας – Φιντέλ Κάστρο (Αβάνα 1966, Γκαμπί του Βασιλιά)
1.ε4 ε5 2.ζ4 εxζ4 3.Ιζ3Αδ6 4.δ4 θ6 5.ε5 Αβ4+ 6.γ3 Αα5 7.Αxζ4 η5 8.Αη3 Βε7 9.Αε2 δ6 10.εxδ6 γxδ6 11.Βα4+ Ιγ6 12.δ5 Αδ8 13.δxγ6 β5 14.Βxβ5 α6 15.Βα4 η4 16.γ7+ Αδ7 17.γxδ8Β+ Πxδ8 18.Βδ4 ηxζ3 19.Βxθ8?? [19.ηxζ3 και τα λευκά κερδίζουν] 19…Βxε2 0-1. Στο chessgames εδώ
Η αγάπη του Φιντέλ προς το σκάκι συνέχισε να εκδηλώνεται και τα επόμενα χρόνια, με την υποστήριξη σε σκακιστικά μαθήματα από την τηλεόραση, τη δημιουργία εκπαιδευτών και το πρόγραμμα μαθημάτων σκακιού σε χιλιάδες σχολεία.
Σημειώσεις
1. Βλέπε Λ. Μπόκμαν, «Από το Μεξικό στην Αβάνα: το αντάρτικο του Κάστρο και του Τσε», στη Μαρξιστική Σκέψη, τόμ. 28, σελ. 246.
*O Κοσμάς Κέφαλος αρθρογραφεί στην Αυγή.
Φωτογραφίες υπάρχουν πάρα πολλές στο διαδίκτυο, αυτές μπήκαν στο τεύχος του περιοδικού.
πηγή
του Κοσμά Κέφαλου*
Οι περισσότεροι μεγάλοι επαναστάτες, συμπεριλαμβανόμενων των Μαρξ, Λένιν, Τρότσκι, Βίλχελμ Λίμπκνεχτ, Λουνατσάρσκι, κ.ά., ήταν θερμοί φίλοι και θιασώτες του σκακιού. Ο Τσε και ο Φιντέλ, οι δυο ιστορικοί ηγέτες της Κουβανικής Επανάστασης, δεν αποτέλεσαν εξαίρεση στον κανόνα. Υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες της αγάπης τους για το σκάκι και της ενασχόλησής τους με το παιχνίδι.
Η ικανότητα αντίληψης του Τσε στο πεδίο της μάχης έχει κερδίσει την εκτίμηση ακόμη και στρατιωτικών ειδικών όπως ο Λάρι Μπόκμαν, ο οποίος εκτιμά ότι ο Τσε ήταν «ο καλύτερος ηγέτης των ανταρτών από τακτική άποψη» και ότι «είχε τη δυνατότητα να βλέπει όλο το πεδίο της μάχης σε οποιαδήποτε δεδομένη σύγκρουση» *1. Ίσως αυτή η ικανότητα να καλλιεργήθηκε στον Τσε από την ενασχόλησή του με το σκάκι από μικρή ηλικία.
Από δύο ετών ο Ερνέστο διαγνώστηκε ότι πάσχει από άσθμα. Κατά περιόδους η κατάσταση οξυνόταν και έπρεπε να παραμένει για πολύ καιρό στο κρεβάτι. Όπως έχει γραφτεί κατά κόρον, αυτό του άνοιξε τις πόρτες δύο μυθικών κόσμων: βιβλία και σκάκι.
Το 1939 ταξίδεψε με τον πατέρα του στο Μπουένος Άιρες και παρακολούθησαν τη Σκακιστική Ολυμπιάδα. Το 11χρονο παιδί μαγεύτηκε από την παρουσία του κορυφαίου Κουβανού Καπαμπλάνκα. Άρχισε να παίζει σε τοπικά τουρνουά και το 1948 συγκαταλέγεται στην ομάδα της Ιατρικής Σχολής και αγωνίζεται στη Σκακιστική Πανεπιστημιάδα.
To 1962 συμμετέχει στην επίδειξη σιμουλτανέ του Νάιντορφ και αποσπά ισοπαλία! Κάποιοι θα σπεύσουν να αμφισβητήσουν το μέγεθος της επιτυχίας, αναφέροντας ισοπαλίες του Νάιντορφ με ισχυρούς της πολιτικής, όπως ο Τσόρτσιλ, ο Χρουστσόφ, ο Σάχης, ο Περόν, ο Κάστρο κ.ά.
Χιουμοριστική και ενδεικτική του χαρακτήρα του Σοβιετικού γκρανμέτρ Κορτσνόι είναι η περιγραφή της αναμέτρησης του Τσε μαζί του, σε ένα σιμουλτανέ το 1963 στην Αβάνα. Λίγο πριν αρχίσει το σιμουλτανέ, ένας αξιωματούχος πλησίασε τον Κορτσνόι και του είπε ότι μεταξύ των αντιπάλων του είναι και ο Τσε, ο οποίος θα έμενε πολύ ευχα-ριστημένος αν η παρτίδα τους έληγε ισόπαλη. Το βράδυ, στο ξενοδοχείο, ρώτησε ο Ταλ τον Κορτσνόι τι έκανε. «Τους νίκησα όλους», απάντησε ο μαχητικός γκρανμέτρ. «Και τον Τσε;», απόρησε ο Ταλ. «Ναι, δεν είχε ιδέα από Καταλανική!»
Όπως αναφέρουμε σε άλλο σημείο, ο Τσε Γκεβάρα πρωτοστάτησε στην επανέναρξη των τουρνουά εις μνήμην Καπαμπλάνκα, ενέταξε το σκάκι στο πρόγραμμα καταπολέμησης του αναλφαβητισμού και προετοίμασε την υποδειγματική Σκακιστική Ολυμπιά- δα της Αβάνας, το 1966. Δεν την παρακολούθησε, αφού το πεπρωμένο τον καλούσε κοντά σε καταπιεζόμενους λαούς για να τους εμπνεύσει και να αγωνιστεί μαζί τους στην αποτίναξη του ιμπεριαλιστικού ζυγού και στο γκρέμισμα των αποικιοκρατικών καθεστώτων, προσφέροντας την ίδια τη ζωή του.
Ο Τσε σε κουβέντα με τον θερμό τότε κομμουνιστή Τσέχο γκρανμέτρ Πάχμαν είχε δώσει ένα δείγμα της βαθιά αντικομφορμιστικής νοοτροπίας του, που δεν του επέτρεπε ποτέ να εφησυχάζει. Όπως παραθέτει ο Πάχμαν, ο Τσε, που ήταν τότε Υπουργός Βιομηχανίας, είχε πει: «Ξέρεις, σύντροφε Πάχμαν, δεν διασκεδάζω να είμαι υπουργός. Θα προτιμούσα να παίζω σκάκι όπως εσύ ή να οργάνωνα μια επανάσταση στη Βενεζουέλα».
Και ο Πάχμαν σχολιάζει παραπέρα: «Πριν οι Κουβανοί επαναστάτες επιβιβαστούν στην Γκράνμα, το ιστορικό πλοίο που τους έφερε στην Κούβα, προετοιμάστηκαν στο Μεξικό για τον επαναστατικό αγώνα. Και ένα μέρος αυτής της προετοιμασίας ήταν – το σκάκι! Πιθανότατα, ήταν ο Τσε Γκεβάρα που έπεισε το συνεργάτη του για το χαρακτήρα του σκακιού ως μοντέλου για τη στρατηγική και τακτική σκέψη».
Το 1999 η FIDE, η παγκόσμια σκακιστική ομοσπονδία, απένειμε τιμητικά μετά θάνατο στον Τσε τον τίτλο του «Μεγάλου Ιππότη της FIDE».
Ο Φιντέλ Κάστρο (1926-2016), ο άνθρωπος που έχει συνδέσει το όνομά του με τη νεότερη ιστορία της Κούβας, ήταν και φίλος του σκακιού. Έπαιρνε μέρος σε επιδείξεις σιμουλτανέ και επεδίωκε συναντήσεις με επώνυμους σκακιστές. Έχει φωτογραφηθεί να παίζει με τον Φίσερ, να σχολιάζει παρτίδα με τον Πετροσιάν, να παρακολουθεί σκακιστικούς αγώνες και να συμμετέχει στο γιγαντιαίο σιμουλτανέ του 2002 στην Αβάνα, όπου 550 ισχυροί παίκτες αντιμετώπισαν 11.000 ερασιτέχνες σκακιστές!
Τα μέλη της Εθνικής Ελλάδας θυμούνται τον Κουβανό ηγέτη διαρκώς παρόντα το 1966, στην Ολυμπιάδα της Αβάνας, μιας από τις πιο άρτια οργανωμένες διαχρονικά.
Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν ίσως ο μόνος στον κόσμο που μπόρεσε να κάμψει τις συνήθεις ιδιοτροπίες του Φίσερ. Το καλοκαίρι του 1965, ο Αμερικανός πρωταθλητής επρόκειτο να μετάσχει στο τουρνουά της Αβάνας, μα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απαγόρευσε τη μετάβασή του και συμφωνήθηκε να παίξει μέσω τηλετύπου από τη Νέα Υόρκη. Όταν ο αμερικάνικος Τύπος δημοσίευσε πληροφορίες ότι ο Κάστρο είχε χαρακτηρίσει το γεγονός «μεγάλη προπαγανδιστική νίκη», ο Φίσερ έσπευσε να του στείλει τηλεγράφημα, με το οποίο δήλωνε ότι αποσύρει τη συμμετοχή του, εκτός αν διαβεβαιώσει επίσημα ότι η κουβανική κυβέρνηση δεν θα εκμεταλλευτεί πολιτικά το γεγονός.
Ο Κάστρο απάντησε ότι δεν είχε κάνει καμιά δήλωση, προσθέτοντας αιχμηρά: «Εάν φοβάστε την ήττα και μετανιώσατε για την προηγούμενη απόφασή σας, θα ήταν καλύτερα να βρείτε άλλη δικαιολογία, ειδεμή να έχετε το σθένος να παραμείνετε έντιμος». Αυτό πήγαινε πολύ για τον Φίσερ, που έσπευσε πάραυτα να επιβεβαιώσει τη συμμετοχή του.
Αναφέρεται ακόμη ότι ο Κάστρο νίκησε τον Φίσερ, τον κατά πολλούς μεγαλύτερο σκακιστή του 20ού αιώνα. Δεν διευκρινίζεται αν πρόκειται για φιλική παρτίδα ή για συμμετοχή του Κουβανού ηγέτη σε επίδειξη σιμουλτανέ του Αμερικανού γκρανμέτρ. Λέγεται όμως ότι μετά την παρτίδα ο Φιντέλ καθησύχασε τον Φίσερ λέγοντας: «Πάντως μη μου ανησυχείς, δεν θα είμαι ανάμεσα στους μεγάλους σκακιστές στην επόμενη Ολυμπιάδα». Τον διαβεβαίωσε δε ότι είχε μελετήσει τις παρτίδες του Καπαμπλάνκα αλλά και το βιβλίο του ίδιου του Φίσερ.
Διασώζεται και μια παρτίδα του Μεξικανού Φιλιμπέρτο Τεράζας με τον Φιντέλ Κάστρο και υπάρχει μια πιθανότητα οι αναφορές στη μάχη του Φιντέλ με τον Φίσερ να αναφέρονται στην πραγματικότητα σε αυτή. Όπως αναφέρει ο Μεξικανός, κατά τη διάρκεια της παρτίδας, προσήλθε αυτόκλητος ο Σοβιετικός παγκόσμιος πρωταθλητής Τιγκράν Πετροσιάν και άρχισε να συμβουλεύει τον Κάστρο, ενώ ο Τεράζας ζήτησε τις συμβουλές του παριστάμενου Φίσερ (προφανώς δεν τον συμβούλευσε για την τελευταία του κίνηση). Η παρτίδα, όπως είναι δημοσιευμένη:
Φιλιμπέρτο Τεράζας – Φιντέλ Κάστρο (Αβάνα 1966, Γκαμπί του Βασιλιά)
1.ε4 ε5 2.ζ4 εxζ4 3.Ιζ3Αδ6 4.δ4 θ6 5.ε5 Αβ4+ 6.γ3 Αα5 7.Αxζ4 η5 8.Αη3 Βε7 9.Αε2 δ6 10.εxδ6 γxδ6 11.Βα4+ Ιγ6 12.δ5 Αδ8 13.δxγ6 β5 14.Βxβ5 α6 15.Βα4 η4 16.γ7+ Αδ7 17.γxδ8Β+ Πxδ8 18.Βδ4 ηxζ3 19.Βxθ8?? [19.ηxζ3 και τα λευκά κερδίζουν] 19…Βxε2 0-1. Στο chessgames εδώ
Η αγάπη του Φιντέλ προς το σκάκι συνέχισε να εκδηλώνεται και τα επόμενα χρόνια, με την υποστήριξη σε σκακιστικά μαθήματα από την τηλεόραση, τη δημιουργία εκπαιδευτών και το πρόγραμμα μαθημάτων σκακιού σε χιλιάδες σχολεία.
Σημειώσεις
1. Βλέπε Λ. Μπόκμαν, «Από το Μεξικό στην Αβάνα: το αντάρτικο του Κάστρο και του Τσε», στη Μαρξιστική Σκέψη, τόμ. 28, σελ. 246.
*O Κοσμάς Κέφαλος αρθρογραφεί στην Αυγή.
Φωτογραφίες υπάρχουν πάρα πολλές στο διαδίκτυο, αυτές μπήκαν στο τεύχος του περιοδικού.
πηγή
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.