Γιατί η Ρωσία δεν επεμβαίνει ακόμη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ;

του Αλέξανδρου Θ. Δρίβα *

Η Αρμενία δεν μπορεί να προστατευτεί ακόμη από τη Ρωσία καθώς η Μόσχα χρησιμοποιεί την Τουρκία για να φθείρει τα δυτικά συμφέροντα

Η Τουρκία παίρνει άριστα στην ταχυδακτυλουργία. Ο τακτικισμός της Τουρκίας έχει γίνει προβλέψιμος όμως είναι εξαιρετικά επικίνδυνες οι πολιτικές της Άγκυρας οι οποίες δε βρίσκουν απάντηση από τη Δύση αλλά και από τη Μόσχα. Η ρωσική ενεργειακή πολιτική, μπορεί να εξηγήσει σε μεγάλο βαθμό τους λόγους που ενώ η παγωμένη σύγκρουση της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν εξελίσσεται σταδιακά σε έναν πόλεμο μεγάλης κλίμακας, η Ρωσία εμφάνιζεται έως τώρα ψύχραιμη και αδρανής.

Η Ρωσία με την Τουρκία είχαν λίγες βδομάδες πριν, ένα επεισόδιο στη Συρία.Ρωσικά μαχητικά της κυβέρνησης Άσαντ βομβάρδισαν ομάδες που υπερασπίζονται τα τουρκικά συμφέρονται στην Συρία. Λίγες μέρες πριν, ο Ταγίπ Ερντογάν μίλησε ξανά για την Ιντλίμπ και για ανθρώπους που βρίσκονται εκεί που πρέπει να απελευθερωθούν. Ήταν ένα σαφές μήνυμα στη Μόσχα.

Παιχνίδια στη Λιβύη

Το ζήτημα της Λιβύης έχει μπει σε ράγες διαφορετικές από αυτές που θα ήθελε η Τουρκία, η οποία επιθυμεί να μειώσει την εξάρτησή της σε ρωσικούς υδρογονάνθρακες και ταυτόχρονα, να αποκτήσει λόγο στην ενεργειακή διπλωματία της περιοχής προκειμένου να επηρεάζει και την ΕΕ. Η Τουρκία βιάζεται να δώσει δουλειές στην ΤΡΑΟ και η Λιβύη είναι προσώρας αφιλόξενη καθώς φαίνεται πως ΗΠΑ, Γαλλία και Αίγυπτος έχουν βρει ένα modus vivendi το οποίο απηχεί τις αμερικανικές απόψεις που συνοψίζονται στο ″Μια και ενιαία Λιβύη (σσ όχι διχοτόμηση που επιθυμούσαν Ρωσία και Τουρκία) χωρίς ξένες παρεμβάσεις″. Στη Συρία οι διαφορές Ρωσίας και Τουρκίας παραμένουν και οι δύο χώρες, θεωρούσαν ότι θα γεφυρωθούν μέσω Λιβύης. Ωστόσο η απώλεια ισχυρού ρόλου στη Λιβύη, πληγώνει και τη Ρωσία. Η Μόσχα, αν επικρατήσει η αμερικανική άποψη στη Λιβύη, χάνει τον έλεγχο μιας πλούσιας σε υδρογονάνθρακες περιοχή και την ευκαιρία να έχει συνέταιρο (σε μια διχοτόμηση) την ελεγχόμενη από το Κρεμλίνο Τουρκία (η Ρωσία ελέγχει πλήρως την τουρκική πολιτική στη Συρία).

Ρωσική αναμονή, αγωγοί και τζιχαντιστές

Η αργοπορία δράσης της Ρωσίας στον Καύκασο, οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.

Τουρκία και τζιχαντιστές

Το Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι πλούσιο σε κοιτάσματα φυσικού αερίου. Από το Αζερμπαϊτζάν περνάει ο αγωγός ΤΑΡ-ΤΑΝΑΡ ο οποίος είναι δυτικών συμφερόντων. Μάλιστα,το Αζερμπαϊτζάν ήταν η χώρα που πήρε τη μεγάλη απόφαση να διαφοροποιηθεί από τη ρωσική ενεργειακή πολιτική και να έρθει κοντά με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Στην πραγματικότητα, η Ρωσία έχει μόνο έναν λόγο να επέμβει στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Στην περίπτωση που η Τουρκία φέρνει τζιχαντιστές στρατιώτες με σκοπό να μείνουν. Η ρωσική αρχιτεκτονική ασφάλειας στην περιοχή του Καυκάσου, δεν θα είναι βιώσιμη αν διεισδύσει ο ισλαμικός φονταμενταλισμός στο μαλακό της υπογάστριο, όταν ο Πούτιν αντιμετώπισε τους Τσετσένους τρομοκράτες κατά την αρχή της προεδρικής του θητείας. Πόσο μάλλον σήμερα που η Ουκρανία μπορεί ανά πάσα στιγμή να ξαναπάρει ″φωτιά″, ούσα πρακτικά διχοτομημένη.

Συμμαχίες που εκνευρίζουν

Από την άλλη, η Ρωσία έχει εκνευριστεί με τη βελτίωση των σχέσεων Αρμενίας και ΗΠΑ. Το αμερικανικό Κογκρέσο ενέκρινε πέρυσι μετά από 19 έτη, την Αρμενική Γενοκτονία. Επίσης, η Αρμενία έχει αρχίσει να αγοράζει οπλικά συστήματα από την Ινδία. Η Μόσχα πουλάει οπλισμό και στο Αζερμπαϊτζάν για να διατηρεί την ισορροπία ισχύος που επιθυμεί στην περιοχή. Έως τώρα, η Μόσχα αντέδρασε μόνο όταν επιβεβαιώθηκε οτι οι Τούρκοι στέλνουν Σύρους τζιχαντιστές να πολεμήσουν μαζί με τους Αζέρους.

Ενεργειακοί ανταγωνισμοί

Με άλλα λόγια, η Ρωσία προτιμά με τον πόλεμο Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν να καταστήσει επισφαλή τη λειτουργία του αγωγού ΤΑΡ-ΤΑΝΑΡ, οποίος βέβαια περνάει από την Τουρκία. Η Ρωσία βλέπει οτι οι ΗΠΑ προσπαθούν να μπλοκάρουν τον Nord Stream 2, σχεδιάζεται ο East Med,ενώ ταυτόχρονα εκπαραθυρώνεται η Ρωσία από τη Λιβύη. Ο εφοδιασμός της ΕΕ με αζέρικο φυσικό άεριο θα είναι εξαιρετικά επισφαλής αν συνεχιστούν και αναβαθμιστούν οι υφιστάμενες εχθροπραξίες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, κάτι που μάλλον συμφέρει τη Ρωσία η οποία επιθυμεί διατήρηση και μελλοντική επαύξηση της εξάρτησης της Ευρώπης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Ταυτόχρονα, πιέζει έμμεσα για την κατασκευή του Nord Stream 2 και για το σεβασμό των ρωσικών συμφερόντων στη Λιβύη.

Γιατί η Ρωσία νιώθει άνετα

Σίγουρα η Ρωσία δεν νιώθει άνετα που η Τουρκία απειλεί με χάος το Νότιο Καύκασο, όμως για την ώρα, νιώθει άνετα. Γιατί νιώθει άνετα; Γιατί η Τουρκία παίζει με τη φωτιά ανοίγοντας ένα μέτωπο που είναι κοντά στην ανατολική Τουρκία όπου πυκνοί κουρδικοί πληθυσμοί ζουν. Οι Τούρκοι μπορεί να φέρνουν Σύρους τζιχαντιστές στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, όμως οι Ρώσοι μιλούν με τους Κούρδους, όχι μόνο της Συρίας αλλά και της Τουρκίας και του Ιράκ. και του Ιράν, το οποίο συνορεύει με την εμπόλεμη ζώνη και εκεί πάλι, ζουν Κούρδοι. H Μόσχα διατηρεί στρατιωτική βάση στην Αρμενία. Η τουρκική ″δίψα″ για φυσικούς πόρους, συμφέρει προσωρινά την Ρωσία η οποία βλέπει την Τουρκία να θέτει για ακόμη μια φορά σε κίνδυνο τα ενεργειακά συμφέροντα της Δύσης. Η περίπτωση της Συρίας, έχει αποδείξει περίτρανα άλλωστε, πως μόλις η Τουρκία κάνει λαίμαργες επιλογές, τα ρωσικά μαχητικά υπενθυμίζουν τα όρια της Άγκυρας. Η Αρμενία δεν μπορεί να προστατευτεί ακόμη από τη Ρωσία καθώς η Μόσχα χρησιμοποιεί την Τουρκία για να φθείρει τα δυτικά συμφέροντα.

Η δυσκολία επέμβασης στην περιοχή από δυτική δύναμη, θα καταστήσει τη Ρωσία απαραίτητη για τη Δύση για να επέμβει και τελικά, να μπορεί να ζητήσει ανταλλάγματα. Παράλληλα, οι τιμές του φυσικού αερίου θα αυξάνονται και ο χειμώνας, πλησιάζει. Τέλος, ακριβό φυσικό άεριο για την ΕΕ της ύφεσης λόγω covid-19 σημαίνει πως ο χειμώνας θα είναι πολύ δύσκολος για την Ευρώπη αν δεν σταματήσουν οι εχθροπραξίες στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.


* Διεθνολόγος -Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Ν. Α. Ευρώπης στο ΙΔΙΣ - Research Fellow in HALC (Hellenic American Leadership Council)
HuffingtonPost


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου