του Στέφανου Σταμέλλου*
Η λειτουργία του κράτους, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι η εξουσία, οι κυβερνήσεις, δεν θέλουν ένα αποτελεσματικό κράτος. Το πολιτικό σύστημα – και με τον όρο «σύστημα» αναφέρομαι στον τρόπο της κοινωνικής οργάνωσης και της λειτουργίας του κράτους που ζούμε σήμερα: της εκμετάλλευσης ανθρώπου και φύσης και της άδικης κατανομής του πλούτου - δεν θέλει να έχει πετυχημένα παραδείγματα δημόσιας/κρατικής λειτουργίας. Θέλει να διαχέεται σε κάθε κατεύθυνση και να κυκλοφορεί διαρκώς μια δυσφορία των πολιτών και μια αγανάκτηση. Έτσι, τα καλά λόγια για το δημόσιο είναι σπάνια εξαίρεση, ενώ ο κανόνας είναι η καταγγελία, η αγανάκτηση, η απογοήτευση.
Αυτή η λειτουργία του κράτους βολεύει το σύστημα; Σίγουρα το βολεύει και την επιδιώκει με κάθε τρόπο. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να κάνει καλύτερα τη «δουλειά» του∙ και είναι μια διαδικασία και μια υπόθεση ενταγμένη στο γενικότερο κλίμα του ανταγωνισμού. Σ’ αυτή τη δύσκολη εποχή της πολύπλευρης κρίσης, που ζούμε, το σύστημα, ο νεοφιλελευθερισμός, έχει αναγάγει τον ανταγωνισμό ως την κινητήρια δύναμη της οικονομίας και της κοινωνίας∙ και το κέρδος ως το ύψιστο αγαθό και τη μέγιστη αξία της ζωής. Παλιότερα, μπορούσε κανείς να διακρίνει τον ανταγωνισμό κυρίως/μόνο ανάμεσα στις επιχειρήσεις. Σήμερα έχει επεκταθεί σε όλα τα επίπεδα. Είναι ένας αδυσώπητος πόλεμος, πόλεμος χωρίς όπλα, μέχρι το «ο θάνατός σου, η ζωή μου» πολλές φορές, χωρίς διακρίσεις. Και φυσικά στον «πόλεμο» αυτό κερδίζει πάντα ο δυνατός, αυτός που έχει τα οικονομικά «προσόντα» και μπορεί να ελέγξει και να διαχειριστεί το χρήμα.
Μπορεί κανείς εύκολα στην καθημερινότητα να διακρίνει αυτό που λέω για τον πόλεμο ανάμεσα στο «δημόσιο» και στο «ιδιωτικό», ανάμεσα σε ό,τι λέγεται «κράτος» και σε ό,τι λέγεται «ιδιώτης». Η υπονόμευση του κρατικού, του δημόσιου, πραγματοποιείται μεθοδευμένα και οργανώνεται με κάθε τρόπο. Από τους ρουσφετολογικούς διορισμούς, την κομματική λεηλασία και το κομματικό κράτος, τους ανίκανους και τους παρείσακτους, τον εκφυλισμό του συνδικαλισμού και τον κομματικό έλεγχο των συνδικάτων μέχρι την ίδια την οργανωμένη συκοφάντηση και την απαξίωση. Τι είναι οι προσλήψεις εργαζόμενων/υποαπασχολούμενων με 2μηνες, 3μηνες, 6μηνες, 8μηνες συμβάσεις «για την καταπολέμηση της ανεργίας» - δήθεν - παρά υπονόμευση του δημόσιου; Ποιος το κάνει αυτό; Μα η ίδια η εξουσία που ελέγχει το σύστημα! Και γιατί το κάνει; Μα, για να ιδιωτικοποιήσει τα πάντα και να επέλθει η λεηλασία!
Στο δημόσιο, οι ικανοί πρέπει να παραγκωνίζονται και να αναρριχώνται οι της υποταγής, οι «γεςμεν», οι βολεψάκηδες και οι δικοί μας άνθρωποι, με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις. Πότε διευθυντής ανέλαβε αξιοκρατικά τη θέση του; Πότε του ζητήθηκε να περιγράψει τους στόχους του στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του; Πότε του δόθηκε η δυνατότητα να δράσει με πρωτοβουλίες; Πότε επιβραβεύτηκε γι’ αυτό με κίνητρα και μπόνους; Πότε το προσωπικό, και σε ποιο διοικητικό επίπεδο, πέρασε από σεμινάριο για τη βελτίωση της λειτουργίας, για ενημέρωση στο σύγχρονο μάνατζμεντ και τα νέα δεδομένα, για την επιστημονική αποτελεσματική διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού; Ποιος δημόσιος υπάλληλος αναρωτήθηκε ποτέ αν η εργασία, που κάνει, δικαιολογεί το μεροκάματό του και την εξασφαλισμένη εργασία, που του παρέχει το δημόσιο; Πότε ο προϊστάμενος του τού είπε: «έλα να συζητήσουμε πώς θα μπορέσεις καλύτερα να αποδώσεις»; Ή «τι σου αρέσει να κάνεις»; Και αν δεν κάνεις τίποτα «μπορείς να δοκιμάσεις την τύχη σου στον ιδιωτικό τομέα και στον κόσμο των επιχειρήσεων»…
Έτσι λοιπόν βασικές κλασικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως η υγεία, η παιδεία και η γνώση, η ασφάλεια και η κοινωνική ασφάλιση, η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, οι συγκοινωνίες, το νερό, η καθαριότητα και η διαχείριση των απορριμμάτων, δημόσια αγαθά και υπηρεσίες που αντικειμενικά πρέπει όλοι να απολαμβάνουν και να έχουν πρόσβαση, ιδιωτικοποιούνται μέρα με τη μέρα και διαρκώς∙ και δεν μιλάει κανείς. Ιδιωτικοποιούνται και εμπορευματοποιούνται τα βουνά, τα ποτάμια, οι παραλίες, η ΦΥΣΗ, ιδιωτικοποιούνται οι ιαματικές πηγές, οι αρχαιολογικοί μας χώροι, οι μελέτες και η επίβλεψη των έργων. Και δεν είναι μόνο η αποκομιδή των απορριμμάτων. Το λέω αυτό, γιατί απασχόλησε τελευταία την τοπική επικαιρότητα στα πλαίσια της ψήφισης του Προϋπολογισμού του Δήμου Λαμίας. Και με την ευκαιρία να πούμε ότι πρωτοπόρος στα θέματα των ιδιωτικοποιήσεων έρχεται η αυτοδιοίκηση! Ποιος; ο λαϊκός αυτός θεσμός, που λέμε ότι υποστηρίζει τον δημότη και στηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Όπως διαμορφώνονται τα πράγματα στη χώρα μας, τελικά ο βασικός ρόλος του κράτους είναι η αναδιανομή του πλούτου σε βάρος, πάντα, των πολλών και σε βάρος της φύσης∙ ιδιαίτερα στις μέρες αυτές της πανδημίας και της καραντίνας, της πανθομολογούμενης εξουσίας των ΜΜΕ και της ελάχιστης έως χαοτικής λειτουργίας του κράτους. Ας μην έχουμε αυταπάτες, «ο λύκος στην αντάρα χαίρεται»! Και έχει πέσει πολύ ομίχλη… Οι πολλοί είναι στη γωνία και με την πλάτη στον τοίχο. Η βιοποικιλότητα, η φύση, η κοινωνική βιωσιμότητα είναι στη γωνία. Και πρέπει επιτέλους να καταλάβουμε ότι τελικά εξαρτόμαστε ο ένας από τον άλλο, περισσότερο από ό, τι πιστεύαμε ως τώρα, και όλοι μαζί εξαρτιόμαστε από τη φύση. Όπως πρέπει να χωνέψουμε πως η χρόνια ανεργία με τα υψηλά της ποσοστά, ειδικά στους νέους, η ενδημική φτώχεια, η διαδεδομένη αδικία, είναι συμπτώματα που αντικειμενικά οδηγούν σε μη βιώσιμη κοινωνία. Ο τρόπος που το σύστημα και η εξουσία διαχειρίζονται τη φύση και τους φυσικούς πόρους, οδηγεί τη χώρα στην περιβαλλοντική υποβάθμιση και στη μη αειφορία∙ σήμερα που η περιβαλλοντική βιωσιμότητα ανάγεται στο μεγαλύτερο πρόβλημα!
Εν κατακλείδι, εφόσον δεχόμαστε ως απαραίτητη την ύπαρξη του κράτους, τότε νομίζω πρέπει να αναφερόμαστε σε ένα αποτελεσματικό και οργανωμένο κράτος, που να εγγυάται την κοινωνική ευημερία και τη βιωσιμότητα της κοινωνίας και της φύσης. Για μια κοινωνία της λιτής αφθονίας [Serge Latouche]
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Η λειτουργία του κράτους, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι η εξουσία, οι κυβερνήσεις, δεν θέλουν ένα αποτελεσματικό κράτος. Το πολιτικό σύστημα – και με τον όρο «σύστημα» αναφέρομαι στον τρόπο της κοινωνικής οργάνωσης και της λειτουργίας του κράτους που ζούμε σήμερα: της εκμετάλλευσης ανθρώπου και φύσης και της άδικης κατανομής του πλούτου - δεν θέλει να έχει πετυχημένα παραδείγματα δημόσιας/κρατικής λειτουργίας. Θέλει να διαχέεται σε κάθε κατεύθυνση και να κυκλοφορεί διαρκώς μια δυσφορία των πολιτών και μια αγανάκτηση. Έτσι, τα καλά λόγια για το δημόσιο είναι σπάνια εξαίρεση, ενώ ο κανόνας είναι η καταγγελία, η αγανάκτηση, η απογοήτευση.
Αυτή η λειτουργία του κράτους βολεύει το σύστημα; Σίγουρα το βολεύει και την επιδιώκει με κάθε τρόπο. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να κάνει καλύτερα τη «δουλειά» του∙ και είναι μια διαδικασία και μια υπόθεση ενταγμένη στο γενικότερο κλίμα του ανταγωνισμού. Σ’ αυτή τη δύσκολη εποχή της πολύπλευρης κρίσης, που ζούμε, το σύστημα, ο νεοφιλελευθερισμός, έχει αναγάγει τον ανταγωνισμό ως την κινητήρια δύναμη της οικονομίας και της κοινωνίας∙ και το κέρδος ως το ύψιστο αγαθό και τη μέγιστη αξία της ζωής. Παλιότερα, μπορούσε κανείς να διακρίνει τον ανταγωνισμό κυρίως/μόνο ανάμεσα στις επιχειρήσεις. Σήμερα έχει επεκταθεί σε όλα τα επίπεδα. Είναι ένας αδυσώπητος πόλεμος, πόλεμος χωρίς όπλα, μέχρι το «ο θάνατός σου, η ζωή μου» πολλές φορές, χωρίς διακρίσεις. Και φυσικά στον «πόλεμο» αυτό κερδίζει πάντα ο δυνατός, αυτός που έχει τα οικονομικά «προσόντα» και μπορεί να ελέγξει και να διαχειριστεί το χρήμα.
Μπορεί κανείς εύκολα στην καθημερινότητα να διακρίνει αυτό που λέω για τον πόλεμο ανάμεσα στο «δημόσιο» και στο «ιδιωτικό», ανάμεσα σε ό,τι λέγεται «κράτος» και σε ό,τι λέγεται «ιδιώτης». Η υπονόμευση του κρατικού, του δημόσιου, πραγματοποιείται μεθοδευμένα και οργανώνεται με κάθε τρόπο. Από τους ρουσφετολογικούς διορισμούς, την κομματική λεηλασία και το κομματικό κράτος, τους ανίκανους και τους παρείσακτους, τον εκφυλισμό του συνδικαλισμού και τον κομματικό έλεγχο των συνδικάτων μέχρι την ίδια την οργανωμένη συκοφάντηση και την απαξίωση. Τι είναι οι προσλήψεις εργαζόμενων/υποαπασχολούμενων με 2μηνες, 3μηνες, 6μηνες, 8μηνες συμβάσεις «για την καταπολέμηση της ανεργίας» - δήθεν - παρά υπονόμευση του δημόσιου; Ποιος το κάνει αυτό; Μα η ίδια η εξουσία που ελέγχει το σύστημα! Και γιατί το κάνει; Μα, για να ιδιωτικοποιήσει τα πάντα και να επέλθει η λεηλασία!
Στο δημόσιο, οι ικανοί πρέπει να παραγκωνίζονται και να αναρριχώνται οι της υποταγής, οι «γεςμεν», οι βολεψάκηδες και οι δικοί μας άνθρωποι, με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις. Πότε διευθυντής ανέλαβε αξιοκρατικά τη θέση του; Πότε του ζητήθηκε να περιγράψει τους στόχους του στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του; Πότε του δόθηκε η δυνατότητα να δράσει με πρωτοβουλίες; Πότε επιβραβεύτηκε γι’ αυτό με κίνητρα και μπόνους; Πότε το προσωπικό, και σε ποιο διοικητικό επίπεδο, πέρασε από σεμινάριο για τη βελτίωση της λειτουργίας, για ενημέρωση στο σύγχρονο μάνατζμεντ και τα νέα δεδομένα, για την επιστημονική αποτελεσματική διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού; Ποιος δημόσιος υπάλληλος αναρωτήθηκε ποτέ αν η εργασία, που κάνει, δικαιολογεί το μεροκάματό του και την εξασφαλισμένη εργασία, που του παρέχει το δημόσιο; Πότε ο προϊστάμενος του τού είπε: «έλα να συζητήσουμε πώς θα μπορέσεις καλύτερα να αποδώσεις»; Ή «τι σου αρέσει να κάνεις»; Και αν δεν κάνεις τίποτα «μπορείς να δοκιμάσεις την τύχη σου στον ιδιωτικό τομέα και στον κόσμο των επιχειρήσεων»…
Έτσι λοιπόν βασικές κλασικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως η υγεία, η παιδεία και η γνώση, η ασφάλεια και η κοινωνική ασφάλιση, η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, οι συγκοινωνίες, το νερό, η καθαριότητα και η διαχείριση των απορριμμάτων, δημόσια αγαθά και υπηρεσίες που αντικειμενικά πρέπει όλοι να απολαμβάνουν και να έχουν πρόσβαση, ιδιωτικοποιούνται μέρα με τη μέρα και διαρκώς∙ και δεν μιλάει κανείς. Ιδιωτικοποιούνται και εμπορευματοποιούνται τα βουνά, τα ποτάμια, οι παραλίες, η ΦΥΣΗ, ιδιωτικοποιούνται οι ιαματικές πηγές, οι αρχαιολογικοί μας χώροι, οι μελέτες και η επίβλεψη των έργων. Και δεν είναι μόνο η αποκομιδή των απορριμμάτων. Το λέω αυτό, γιατί απασχόλησε τελευταία την τοπική επικαιρότητα στα πλαίσια της ψήφισης του Προϋπολογισμού του Δήμου Λαμίας. Και με την ευκαιρία να πούμε ότι πρωτοπόρος στα θέματα των ιδιωτικοποιήσεων έρχεται η αυτοδιοίκηση! Ποιος; ο λαϊκός αυτός θεσμός, που λέμε ότι υποστηρίζει τον δημότη και στηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Όπως διαμορφώνονται τα πράγματα στη χώρα μας, τελικά ο βασικός ρόλος του κράτους είναι η αναδιανομή του πλούτου σε βάρος, πάντα, των πολλών και σε βάρος της φύσης∙ ιδιαίτερα στις μέρες αυτές της πανδημίας και της καραντίνας, της πανθομολογούμενης εξουσίας των ΜΜΕ και της ελάχιστης έως χαοτικής λειτουργίας του κράτους. Ας μην έχουμε αυταπάτες, «ο λύκος στην αντάρα χαίρεται»! Και έχει πέσει πολύ ομίχλη… Οι πολλοί είναι στη γωνία και με την πλάτη στον τοίχο. Η βιοποικιλότητα, η φύση, η κοινωνική βιωσιμότητα είναι στη γωνία. Και πρέπει επιτέλους να καταλάβουμε ότι τελικά εξαρτόμαστε ο ένας από τον άλλο, περισσότερο από ό, τι πιστεύαμε ως τώρα, και όλοι μαζί εξαρτιόμαστε από τη φύση. Όπως πρέπει να χωνέψουμε πως η χρόνια ανεργία με τα υψηλά της ποσοστά, ειδικά στους νέους, η ενδημική φτώχεια, η διαδεδομένη αδικία, είναι συμπτώματα που αντικειμενικά οδηγούν σε μη βιώσιμη κοινωνία. Ο τρόπος που το σύστημα και η εξουσία διαχειρίζονται τη φύση και τους φυσικούς πόρους, οδηγεί τη χώρα στην περιβαλλοντική υποβάθμιση και στη μη αειφορία∙ σήμερα που η περιβαλλοντική βιωσιμότητα ανάγεται στο μεγαλύτερο πρόβλημα!
Εν κατακλείδι, εφόσον δεχόμαστε ως απαραίτητη την ύπαρξη του κράτους, τότε νομίζω πρέπει να αναφερόμαστε σε ένα αποτελεσματικό και οργανωμένο κράτος, που να εγγυάται την κοινωνική ευημερία και τη βιωσιμότητα της κοινωνίας και της φύσης. Για μια κοινωνία της λιτής αφθονίας [Serge Latouche]
Λαμία, Δεκέμβρης 2020
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.