του Χρόνη Μακρίδη* Πολλοί σε όλη την υφήλιο έχουν εκπλαγεί από την κατάληψη του Καπιτωλίου στις ΗΠΑ. Παρά το αρχικό σοκ, είναι κάτι ως κεραυνός εν αιθρία;
Όλοι γνωρίζουμε πως όχι. Κάποια στιγμή θα συνέβαινε η έκρηξη. Το υπόβαθρο μιας τέτοιας πράξης στις ΗΠΑ υπέβοσκε εδώ και αρκετά χρόνια. Η δημιουργία ακροδεξιών αποκλίσεων οργανώσεων, το tea party, διάβρωνε την κοινωνία πατώντας πάνω σε υπαρκτές ανισότητες που δημιουργούσαν και συνεχίζουν να δημιουργούν το πολιτικό σύστημα και οι οικονομικές ελίτ.
Παρασύροντας αδύνατες και ευάλωτες μορφωτικά και οικονομικά ομάδες πολιτών και χρησιμοποιώντας τους ως κινούμενη μάζα και όχλο τονίζοντας το μεταναστευτικό ως κίνδυνο επιβίωσής τους και προβάλλοντας ως κρίσιμα, ταυτοτικά θέματα. Βέβαια με όλη αυτή την ρητορική, χρησιμοποιώντας ως όπλο τον λαϊκισμό, ο Τραμπ και οι αντίστοιχοι Τραμπ αισθάνονται δυνατοί, δημιουργούν ατομικά πρότυπα, και βάζουν σε δεύτερη μοίρα τα ζητήματα των δημοκρατικών αρχών και δικαιωμάτων. Γι' αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία η θεσμική θωράκιση της δημοκρατίας κάθε χώρας ,η δημοκρατική λειτουργία των διακριτών εξουσιών και των ανεξαρτήτων αρχών, και το βάθος της δημοκρατίας.
Γι' αυτό είναι σημαντικό να βρεθούν λύσεις επανένταξης και στήριξης αυτών των πολιτών που αισθάνονται β' κατηγορίας, εκτός κοινωνίας, είτε γιατί δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τις οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις, είτε γιατί τα κράτη δεν προσαρμόσανε έγκαιρα το παραγωγικό μοντέλο τους στα νέα δεδομένα και πλέον δεν έχουν ανταγωνιστική οικονομία και παράγουν ανέχεια και ανεργία. Είναι όμως μοναδικό φαινόμενο ο Τραμπ;
Μια σειρά ηγετών παρουσιάζουν αντίστοιχα χαρακτηριστικά, εκμεταλλευόμενοι τις ανισότητες στο εσωτερικό των χωρών τους, επιχειρώντας να εδραιωθούν δημιουργώντας μέτωπα κινδυνολογώντας για εξωτερικούς κινδύνους πχ προσφυγικό, μεταναστευτικό ή επικαλούμενοι το θρησκευτικό αίσθημα ή την εθνική ταυτότητα.
Όρμπαν, Ερντογάν, Μοραβιέσκι, Λεπέν, Σαλβίνι, είναι μόνο μερικοί από το σύνολο αρκετών ηγετών της υφηλίου, χωρίς να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι και σε πολλά συντηρητικά κόμματα ,σε πολλές χώρες του κόσμου και της Ευρώπης, εμφιλοχωρούν αντίστοιχες απόψεις έστω και ως μειοψηφίες. Ενώ όμως είναι φανερή η διολίσθηση των δημοκρατικών διαδικασιών και λειτουργιών, η αντίδραση των θεσμικών παραγόντων είτε της ΕΕ, είτε του ΝΑΤΟ, είτε του ΟΗΕ είναι αδύναμη, υποκριτική πολλές φορές και σε μερικές περιπτώσεις και υποβοηθητική.
Κυριαρχούν τα συμφέροντα των ισχυρών κρατών μεμονωμένα, έναντι του μετώπου αρχών που είναι ανάγκη να δημιουργηθεί για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ο αυταρχισμός, ο εθνικισμός, ο ρατσισμός και ο μεγαλοϊδεατισμός. Η ανοχή που επιδεικνύουν οι θεσμικοί παράγοντες σε πράξεις που παραβιάζουν τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου θρέφει το αυγό του φιδιού. Στην Ε.Ε. υπονομεύει την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης. Καταστρέφει την υπερηφάνεια των Ευρωπαίων πολιτών για τον Διαφωτισμό και την Δημοκρατία. Στις διαχωριστικές γραμμές του πολιτικού χάρτη έχει προστεθεί ακόμη μία παράμετρος. Αυτή του "Ορμπανισμού", των δυνάμεων δηλαδή που αμφισβητούν στην ουσία, με βασικά στοιχεία τον αυταρχισμό, τον εθνικισμό και τον λαϊκισμό, την ευρωπαϊκή προοπτική και το βασικό εργαλείο εξέλιξής της, την δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τις θεμελιώδεις αξίες της αλληλεγγύης και της συνεργασίας. Μια νέα κατάσταση η οποία πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη.
Η ανάληψη πρωτοβουλιών για την προστασία του καταστατικού χάρτη της Ε.Ε. για θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες αλλά και η εμβάθυνση, η διεύρυνση των δημοκρατικών θεσμών και των διαδικασιών πρέπει να είναι προτεραιότητα. Για να έχει όμως επιτυχία το εγχείρημα πρέπει να "απαντά" στην κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών με την συμμετοχή και την επανένταξη των "εκτοπισμένων" στην πολιτική ,την οικονομική και την παραγωγική λειτουργία, στηρίζοντας την αναδιανομή κόντρα στην συγκέντρωση πλούτου σε ολοένα και πιο λίγους, δημιουργώντας κοινωνική συνοχή.
Την εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης ,του ψηφιακού μετασχηματισμού, της τεχνητής νοημοσύνης και της ρομποτικής είναι κρίσιμο να μη μείνει κανείς εκτός ή πίσω. Η δημοκρατική διακυβέρνηση στην Ευρώπη θα μπορούσε να το εξασφαλίσει. Θα οδηγούσε σε λιγότερη λιτότητα, περισσότερη ανάπτυξη και λιγότερη ανεργία.
Αυτή, κατά την γνώμη μου, πρέπει να είναι η κατεύθυνση. Υπάρχει χρόνος, όχι όμως άπειρος. Η δημοκρατία είναι η επιλογή.
* Ο κ. Μακρίδης είναι ιδρυτικό μέλος του δικτύου "Σύγχρονοι Δημοκράτες"
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.