Η ΕΕ βλέπει νέους ορίζοντες (Με παλαιό γερμανικό τηλεσκόπιο)

Melkulangara Bhadrakumar, Strategic Culture, 1-3-22

[O συντάκτης του αφυπνιστικού αυτού άρθρου είναι εξέχων Ινδός γεωπολιτικός αναλυτής, διπλωματικό τέως στέλεχος με ειδικότητα την Μέση Ανατολή και την Σοβιετική ΄Ενωση και πρεσβευτής των Ινδιών στην Τουρκία.]

Μετάφραση: Μιχαήλ Στυλιανού

Η στρατιωτική ανασυγκρότηση της Γερμανίας είναι ένα οδυνηρό ζήτημα στην ευρωπαϊκή πολιτική και το ποια πορεία θα ακολουθηθεί μόλις κατακαθίσει η σκόνη, μόνο ο χρόνος μπορεί να το δείξει.

Τρεις εξελίξεις την περασμένη εβδομάδα προανήγγειλαν μια βαθιά αλλαγή στην ευρωπαϊκή πολιτική. Είναι δελεαστικό, αλλά τελικά μάταιο, να αποδοθεί αυτή η αλλαγή σε αντίδραση στη ρωσική απόφαση για έναρξη στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία. Το πρόσχημα παρέχει μόνο το άλλοθι, ενώ η μετατόπιση εντάσσεται στο παιχνίδι εξουσίας και έχει μια δική της δυναμική.

Χωρίς αμφιβολία, οι τρεις εξελίξεις — η απόφαση της Γερμανίας να εντείνει τη στρατιωτικοποίησή της, η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να χρηματοδοτήσει τον εφοδιασμό της Ουκρανίας με όπλα και η ιστορική απόφαση της Γερμανίας να αντιστρέψει την πολιτική της να μην προμηθεύει όπλα σε εμπόλεμες ζώνες — σηματοδοτούν μια ριζική απόκλιση στην μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ευρωπαϊκή πολιτική.

Σε ομιλία του την Κυριακή κατά τη διάρκεια ειδικής συνεδρίασης του κοινοβουλίου στο Βερολίνο σχετικά με την απάντηση της Γερμανίας στην κατάσταση γύρω από την Ουκρανία, ο Καγκελάριος Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε ένα σχέδιο ενίσχυσης του γερμανικού στρατού, προβλέποντας για τις ένοπλες δυνάμεις επιπλέον 100 δισεκατομμύρια ευρώ (112,7 δισεκατομμύρια δολάρια) από τον προϋπολογισμό του 2022 ως εφάπαξ κονδύλια και υπογραμμίζοντας την υπόσχεσή του να διαθέσει το 2% των δαπανών του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος για την άμυνα. Ανέφερε ότι οι πρόσθετες δαπάνες θα περιλαμβάνουν επενδύσεις και προγράμματα εξοπλισμού για το Γερμανικό στρατό.

Όσο για το σκεπτικό πίσω από την απόφαση, ο Σολτς δήλωσε, «Είναι σαφές ότι πρέπει να επενδύσουμε σημαντικά περισσότερο στην ασφάλεια της χώρας μας για να προστατεύσουμε την ελευθερία και τη δημοκρατία μας». Ως έχει, η Γερμανία έχει ρεκόρ υψηλού αμυντικού προϋπολογισμού (53 δισ. ευρώ) για το τρέχον έτος, ο οποίος είναι αυξημένος κατά 3,2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η προτεινόμενη πρόσθετη χρηματοδοτική δαπάνη ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ θα ενισχύσει την απόκτηση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, νέων μαχητικών αεροσκαφών κ.λπ., και θα χρηματοδοτήσει επενδύσεις σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αμυντική ανάπτυξη. Ο Σολτς δεσμεύτηκε επίσης ότι η αύξηση των αμυντικών δαπανών κατά 2% του ΑΕΠ θα αποτελέσει μόνιμο κανόνα.

Η Γερμανία συμμορφώνεται καθυστερημένα με το επίμονο αίτημα του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ! Χωρίς αμφιβολία, η απόφαση θα ευχαριστεί πάρα πολύ την Ουάσιγκτον. Μεταφέρει τη γερμανική δέσμευση στον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου και βοηθά να φιμώσει την κριτική στις ΗΠΑ ότι η Γερμανία έχει μετατραπεί πρόσφατα σε έναν άπιστο σύμμαχο.

Σχετικά με την απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να προμηθεύσει άμεσα όπλα σε ουκρανικά στρατεύματα, ο Σολτς ισχυρίστηκε: «Πρέπει να στηρίξουμε την Ουκρανία στην ώρα απελπιστικής ανάγκης της». Κατηγόρησε ξεκάθαρα τη Ρωσία για αυτή τη σημαντική πολιτική αντιστροφή. Επιπλέον, το Βερολίνο σηματοδότησε επίσης ότι τρίτες χώρες θα μπορούσαν να μεταφέρουν όπλα γερμανικής παραγωγής στην Ουκρανία, ενώ προηγουμένως η άδεια αυτή είχε απορριφθεί.

Το επιχείρημα ότι η Γερμανία σκοπεύει να εξασφαλίσει την ειρήνη στην Ευρώπη με αυτή την πολιτική αντιστροφή είναι ψευδές, αλλά ο Σολτς τη γλιστρά. Στην πραγματικότητα, ο Scholz ανέτρεψε μια μακροχρόνια γερμανική πολιτική που είχε τις ρίζες της στην ιστορία της Γερμανίας ως επιτιθέμενης κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και για την οποία εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική δημόσια στήριξη εντός της Γερμανίας. Ασφαλώς, αυτή η έξυπνη κίνηση θα συμβάλει στην ενίσχυση των επιδόσεων της Γερμανίας ως εξαγωγέα όπλων στην παγκόσμια αγορά και αποτελεί όφελος για την γερμανική βιομηχανία.

Η Γερμανία είναι ήδη ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στον κόσμο, μπροστά από την Κίνα. Οι εξαγωγές όπλων της Γερμανίας έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2021, μετά από σημαντικές πωλήσεις όπλων θαλάσσιας και αεράμυνας στην Αίγυπτο το περασμένο έτος. Η Γερμανία εξήγαγε όπλα αξίας 9,35 δισεκατομμυρίων ευρώ (10,65 δισεκατομμύρια δολάρια) το προηγούμενο έτος, αύξηση 61% σε σύγκριση με το 2020. Αυτό ξεπέρασε το προηγούμενο ποσό ρεκόρ των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2019.

Η στρατιωτική ανασυγκρότηση της Γερμανίας είναι ένα οδυνηρό ζήτημα στην ευρωπαϊκή πολιτική και ποια πορεία θα χρειαστεί μόλις κατακαθίσει η σκόνη στην Ουκρανία, μόνο ο χρόνος μπορεί να δείξει. Φυσικά, δεν τίθεται θέμα επιστροφής. Αλλά με τις ΗΠΑ σε παρακμή και τη Γαλλία και τη Βρετανία να γίνονται πολύ μειωμένοι παίκτες τα τελευταία χρόνια, η άνοδος της Γερμανίας ως υπερδύναμης θα αλλάξει τη δυναμική της ισχύος. Έτσι, δεν είναι πλέον δυνατό να θεωρούμε δεδομένη την πυρηνική λανθάνουσα κατάσταση της Γερμανίας — όντας ένα «παραπυρηνικό» κράτος με πλήρη τεχνική ικανότητα να αναπτύξει γρήγορα ένα πυρηνικό όπλο.

Η σκέψη για μια στρατιωτική ανάπτυξη, η ανάγκη να συμμετάσχει η Γερμανία «δυναμικά» στην παγκόσμια πολιτική και η αποτίναξη του συμπλέγματος ενοχής της και η ανάγκη να «καταστεί ετοιμοπόλεμη» – όλα αυτά προηγούνται κατά πολύ της τρέχουσας κατάστασης γύρω από την Ουκρανία. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι μια νέα γενιά εμφανίστηκε στο πηδάλιο της γερμανικής πολιτικής, αντικαθιστώντας την Παλιά Φρουρά. Παράλληλα, οι «μεγάλοι συνασπισμοί» που διοικούν τη χώρα έχουν περιορίσει το ιδεολογικό χάσμα μεταξύ του CDU και του SPD.

Σήμερα, το SPD είναι μόνο συμβολικά η «αριστερή πτέρυγα» και στην πραγματικότητα είναι ένας ενθουσιώδης υποστηρικτής του επανεξοπλισμού της Γερμανίας, όσο και το CDU. Όσο για το σύμπλεγμα ενοχών, έχει εξαφανιστεί από το γερμανικό πολιτικό οικοσύστημα. Περιέργως, η πρώην υπουργός Άμυνας της Γερμανίας από το CDU, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει να διεκδικήσει ναζιστική καταγωγή τόσο από την πλευρά της όσο και από την πλευρά του συζύγου της. Αλλά αυτό δεν είχε σημασία όταν η Άνγκελα Μέρκελ της ανέθεσε το έργο της υπουργού Αμύνης για επτά χρόνια.

Παρεμπιπτόντως, ο παππούς της φον ντερ Λάιεν ήταν Ναζί που προσφέρθηκε εθελοντής να πολεμήσει το 1940, έγινε λοχίας στη Βέρμαχτ και ηγήθηκε μιας λεγόμενης «αντικομμουνιστικής» μονάδας στο ανατολικό σοβιετικό μέτωπο κυνηγώντας αντιστασιακές ομάδες, συμμετείχε στην κατάληψη της πρωτεύουσας της Ουκρανίας Κίεβο και έλαβε μέρος στη βάρβαρη σφαγή του Μπάμπι Γιαρ τον Σεπτέμβριο του 1941 , κατά την οποία περισσότεροι από 33.000 Εβραίοι κάτοικοι του Κιέβου σκοτώθηκαν εν ψυχρώ. Λέγεται ότι «Μέχρι το θάνατό του μιλούσε για τους Εβραίους, τους Γάλλους και την ύπουλη Αλβιόνα. Δεν θα έφευγε ποτέ ξανά από τη χώρα και ήταν σχεδόν πανικόβλητος όταν πλησίαζε στα σύνορα».

Ωστόσο, η φον ντερ Λάιεν θα συγκατοικούσε άνετα στον μεγάλο συνασπισμό CDU-SPD υπό τη Μέρκελ με τον τότε υπουργό Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, ο οποίος ήταν από το SPD — το κόμμα του Willy Brandt, γνωστού ως μεταρρυθμιστικού και μετριοπαθούς! Στην πραγματικότητα, ο ίδιος ο Σταϊνμάιερ διατήρησε — και εξακολουθεί να το κάνει ως Πρόεδρος της Γερμανίας — καλές προσωπικές σχέσεις με την ηγεσία της Σβόμποντα, της νεοναζιστικής πολιτοφυλακής στην Ουκρανία.*

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το υψωμένο ανάστημα της Γερμανίας ως κινητήριας δύναμης στην ΕΕ θα αναδιαμορφώσει την ευρωπαϊκή πολιτική. Η τρέχουσα θητεία της Φον ντερ Λάιεν ως προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επικεφαλής της γραφειοκρατίας στις Βρυξέλλες, της δίνει καίριο ρόλο και θα διαρκέσει μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024. Η γλώσσα του σώματος των ανακοινώσεων της περασμένης εβδομάδας σχετικά με την Ουκρανία και την επίδοσή της στην πρόσφατη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου πρόδωσε ότι το απολαμβάνει να προσβάλει τη Ρωσία και την ηγεσία της, σαν να είναι μια ιδιωτική της σταυροφορία για να διευθετήσει τα αποτελέσματα από την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας στα χέρια του Κόκκινου Στρατού. Όπως ήταν αναμενόμενο, έχει γίνει η αγαπημένη της Ουάσιγκτον στην Ευρώπη, περισσότερο από τη Γερμανίδα υπουργό Εξωτερικών Annalena Baerbock ή τον ίδιο τον Scholz.

Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα είναι: Πώς θα λειτουργήσει η αυξανόμενη εθνική υπερηφάνεια της Γερμανίας — Deutscher Nationalismus — με τη συναινετική πολιτική της ΕΕ; Μένει να δούμε πόσο μακριά μπορεί να συμβιβαστεί η ΕΕ με τις γερμανικές φιλοδοξίες, μόλις το τζίνι πηδήξει από το μπουκάλι. Είναι σαφές ότι μια εναλλακτική λύση θα είναι η εκτροπή της εκρηκτικής ενέργειας προς εξωτερικές δραστηριότητες. Εκεί είναι που η απόφαση της ΕΕ να χρηματοδοτήσει τον εφοδιασμό όπλων σε εμπόλεμες ζώνες και ούτω καθεξής ανοίγει ένα νέο θέαμα.

Χωρίς αμφιβολία, η αντίδραση της ΕΕ στην κατάσταση της Ουκρανίας είναι κατά πολύ δυσανάλογη. Η Γερμανία χρησιμοποίησε την παρούσα κρίση για να εξορμήσει. Η ΕΕ, με τη σειρά της, έχει την ψευδαίσθηση ότι κρατεί τώρα το μεγάλο ραβδί από τις Βρυξέλλες — αν και η ευρωπαϊκή συναίνεση για την εξωτερική πολιτική εξακολουθεί να παραμένει αμφίβολη. Σε φυσιολογικούς καιρούς, τέτοιες ριζοσπαστικές κινήσεις της ΕΕ ή η ίδια η γερμανική στρατιωτικοποίηση θα μπορούσαν να έχουν συναντήσει κάποιο βαθμό ανησυχίας ή συζήτησης. Αλλά η Γαλλία έχει εμπλακεί σε έναν εκλογικό κύκλο. Και η Γερμανία διέσχισε τον Ρουβίκωνα όταν ο καιρός έγινε ευνοϊκός.

Σημείωση μεταφραστή: Ο Γερμανός Πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ συμμετέσχε επίσης, μαζί με την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτώρια Νούλαντ στις μαχητικές διαδηλώσεις, με συμμετοχή Ουκρανών ναζιστών και ελευθέρων σκοπευτών εισαγωγής, στην αιματηρή «πορτοκαλί επανάσταση» της Πλατείας Μεϊντάν του Κιέβου. Μετά την απόρριψη από την Κα Βικτώρια Νούλαντ, της υποψηφιότητας Γερμανού μποξέρ για την πρωθυπουργία της Ουκρανίας, στο ιστορικό εκείνο σόκιν τηλεφώνημα προς τον κύριο Πάϊατ ( τότε πρέσβη στο Κίεβο) και την διάψευση των γερμανικών προσδοκιών, ο κ.Στάϊνμάίερ αναχώρησε σε περιοδεία σε τέως σοβιετικές ασιατικές δημοκρατίες, (Drang Nach Osten !!!)

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου