Κύριε Υπουργέ, αγαπητοί συνάδελφοι, καλή χρονιά και από το Βήμα της Ολομέλειας.
Όταν ήμουν μικρός, θυμάμαι να ρωτάω ένα πράγμα επανειλημμένα τον πατέρα μου, τον Γιάννη μου, τον καλύτερό μου φίλο, που έχασα πριν από πεντέμισι χρόνια. Όταν βλέπαμε στην τηλεόραση από τον καναπέ μας κάπου στη Λάρισα τους διαξιφισμούς μεταξύ των κομμάτων στη Βουλή, που μου φαινόταν τότε σαν ένας τόπος από κάποιον άλλο γαλαξία, τον ρωτούσα: «Μα καλά, αυτοί εκεί μέσα δεν συμφωνούν ποτέ; Όλα λάθος τα κάνουν ο ένας για τον άλλον;».
Τέτοιες αυτονόητες απορίες εξακολουθώ να έχω στη ζωή μου σε πολλά επίπεδα καθημερινά και συνέχεια το μάτι μου, τα αφτιά μου, το μυαλό μου δεν συνηθίζει ποτέ και εξακολουθώ να έχω αυτήν την απορία ακόμη και σήμερα. Εγώ πιστεύω ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που μας ενώνουν εδώ μέσα και όταν μας δίνεται η ευκαιρία, πρέπει να τα ανακαλύπτουμε. Το παράδειγμα με τη Νέα Αριστερά, ας πούμε, που όταν η Πρόεδρός μας, η Ζωή, αφιέρωσε ένα λεπτό από την ομιλία της κρατώντας σιωπή στη μνήμη του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, ακολούθησαν αυτονόητα σε αυτήν την τόσο σημαντική κίνηση και σηκώθηκαν όρθιοι πριν ακόμη από εμένα, που από το οπτικό πεδίο δεν είχα αντίληψη του τι ακριβώς συμβαίνει. Και κάπως έτσι αυθόρμητα από μια απλή, αλλά τόσο σημαντική σιωπή κινητοποιήθηκαν κι άλλοι Βουλευτές από όλη την Αίθουσα. Ήταν μια συγκινητική στιγμή και το μετέφερα στους συναδέλφους.
Υπάρχουν βέβαια στιγμές και υπάρχουν περιπτώσεις που η απόκλιση είναι τόσο μεγάλη που τείνει πραγματικά στο άπειρο. Δεν μπορώ να έχω τίποτα με τον άνθρωπο που μέσα στη Βουλή, μέσα στην Επιτροπή για το σιδηροδρομικό έγκλημα που έγινε έξω από το χωριό μου και συγκλόνισε όλη τη χώρα -γιατί πώς αλλιώς να αποκαλέσουμε την κίνηση σε αντίθετο ρεύμα ενός τρένου για τόσο χρόνο, σε μια γραμμή που έχουμε πάρει όλοι από τη Λάρισα, εγώ, τα ανήλικα παιδιά μου και ο παιδικός μου φίλος ο Αχιλλέας κάθε εβδομάδα εκτός από εκείνη τη μέρα;- πώς να το αναφέρουμε μέσα σε μια Επιτροπή, που πιστεύω ότι ερευνά τις ευθύνες του εγκλήματος που στοίχισε τόσες ζωές κι όχι αν είναι έγκλημα ή όχι, αυτός να αποκαλεί αυτή την επιτροπή «γουρλίδικη» για οποιονδήποτε λόγο. Πρόκειται για ένα ηθικό κενό, που πιστεύω ότι πρέπει πρώτα να απομονωθεί από τη δική του παράταξη, μετά από εμάς και στο τέλος από την κοινωνία.
Αλλά πιστεύω ότι κατά βάθος και σε αυτό συμφωνούμε όλοι, στο παράδειγμα, στο υπόδειγμα και στην ηθική που πρέπει να προτείνουμε μέσα από εδώ στην κοινωνία και στους πολίτες.
Μια τέτοια ευκαιρία συμφωνίας, τουλάχιστον σε σημεία, μια ευκαιρία συζήτησης και βελτίωσης πρακτικά αλλά και διαδικαστικά βλέπω και σε αυτό το νομοσχέδιο. Μια ευκαιρία συμφωνίας μέσα από τις πολλές άλλες που θα έχουμε να κονταροχτυπηθούμε εδώ μέσα. Το να κάνεις εποικοδομητική κριτική στοχεύοντας στην εξέλιξη, τη βελτίωση, τον διάλογο και την ανταλλαγή, μια τόσο σημαντική και μεγάλη έννοια, που πιστεύω τόσο πολύ ως βάση και θεμέλιο και της δουλειάς μου, είναι μια δύσκολη διαδικασία για πάρα πολλούς λόγους και κάπως έτσι εγώ αντιλαμβάνομαι την παρουσία μου εδώ μέσα.
Το έχετε δει και το διαπιστώνετε καθημερινά, όπως και εγώ αντίστοιχα με πολλή χαρά το βλέπω σε πολλές περιπτώσεις και ελπίζω να το καταφέρουμε και άλλο και άλλο πολύ περισσότερο, όπου υπάρχει φυσικά γόνιμο έδαφος για να συμβεί αυτό όπου το προκείμενο και οι άνθρωποι που το πλαισιώνουν το επιτρέπουν.
Και εδώ δεν βλέπω τον λόγο να ακολουθήσω άλλο δρόμο σε ένα νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας για την ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Σίγουρα υπάρχουν προβλήματα. Σίγουρα μπορεί να γίνουν βελτιώσεις πολλές. Σίγουρα πρέπει να αλλάξουν πολλά πράγματα συνολικά και βήμα-βήμα και στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης, αλλά και της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης που θα εστιάσω σε λίγο.
Όπως, όμως, είπα και στην Επιτροπή μας, το να ασκείς κριτική προβάλλοντας τα αρνητικά, όπου υπάρχουν, θεωρώ μια κάπως πιο εύκολη διαδικασία. Σας είπα ότι ελαττώματα μπορείς να βρεις, αν θέλεις, στον Μπέργκμαν, στον Πικάσο, στον Φελίνι, στον Μπράντο, ακόμα και στους Beatles, με πολλές αμφιβολίες το τελευταίο.
Και για να συνεχίσω τις αναφορές του κυρίου Υπουργού στον αγαπημένο μου σκηνοθέτη, συγγραφέα, διανοητή και πρωτοπόρο, τον Γούντι Άλεν, που είχε την τιμητική τους στις επιτροπές μας, αλλά εκείνος το ξεκίνησε, εγώ δεν βλέπω το ποτήρι ούτε μισοάδειο ούτε μισογεμάτο, αλλά ούτε γεμάτο δηλητήριο, όπως εκείνος. Το βλέπω σα μια αφορμή και ευκαιρία να ξεδιψάσω για τώρα ανεξαρτήτως ποσότητας νερού, αλλά και να φροντίσω, να φροντίσουμε να βρεθούν από εδώ και μετά οι τρόποι και να μείνουν ανοιχτοί οι δρόμοι, ώστε να συνεχίσει να έχει το ποτήρι αυτό πολύ και πεντακάθαρο νερό. Γιατί τι κάνουμε εδώ μέσα και γιατί μιλάμε, αν τα πράγματα δεν έχουν μία συνέχεια και μια εξέλιξη;
Σχετικά με το νομοσχέδιο, σας είπα και στις συνεδριάσεις μας κάποιες παρατηρήσεις. Σας είπα για τον διακηρυκτικό χαρακτήρα κάποιων άρθρων που τα καθιστούν κάπως αόριστα. Ακόμη και σε ένα νόμο-πλαίσιο, όπως μας ενημερώσατε, κάποιες παραπάνω πληροφορίες, χρονικές και ποιοτικές, είναι σημαντικές να ειπωθούν.
Παραδείγματος χάρη, στο άρθρο 5 και 6 σχετικά με τις σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης για άτομα με αναπηρία θα υπάρχει κάποιο χρονικό πλάνο έναρξης λειτουργίας τους; Οι εξειδικευμένες μελέτες πότε θα ανακοινωθούν; Το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας με τις μελέτες του θα προσαρμόσει τα μαθήματα ανάλογα με την αναπηρία; Θα υπάρχει ποιοτική διαφορά; Θα αφορά η λειτουργία τους και σε κατασκευαστικές διευκολύνσεις πέραν του εκπαιδευτικού τομέα;
Ζητήσαμε μια μέριμνα για τη συνεχή εκπαίδευση, τη μετεκπαίδευση των καθηγητών. Οι τεχνικές και η τεχνολογία αλλάζουν καθημερινά, όπως και τα δεδομένα της αγοράς εργασίας. Η εφαρμογή ενός προγράμματος σεμιναρίων εκπαίδευσης των καθηγητών αφενός από διδακτικό προσωπικό που η συνεχής έρευνα είναι βασικό συστατικό στον τομέα τους, αλλά και η πρόβλεψη για συνεχή ενημέρωση από άτομα μέσα από την αγορά και την αγορά εργασίας.
Η αξιολόγηση είναι πολύ σημαντική και πρέπει φυσικά να εφαρμόζεται. Εξίσου και ίσως πολύ περισσότερο σημαντική είναι και η μετεκπαίδευση. Επισημάναμε ότι δεν φαίνεται το νομοσχέδιο να λαμβάνει υπ’ όψιν την ανάγκη ανανέωσης των τομέων σπουδών. Υπάρχουν κλάδοι και δημιουργούνται διαρκώς, συνεχώς νέοι. Το γνωρίζουμε όλοι. Πρόσφατα, μάλιστα, συζητούσα για την ειδικότητα master of ceremonies, τον διαχειριστή, κονφερασιέ, παρουσιαστή εκδηλώσεων και άλλοι νέοι κλάδοι που μπορούν να δημιουργηθούν και δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε σχολές.
Ρωτήσαμε αν θα έχει το Κεντρικό Συμβούλιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης την εξουσία ή την αρμοδιότητα δημιουργίας νέων τομέων. Μιλήσαμε για τις κτηριακές δομές και τις θεσμικές δομές και το πόσο σημαντικές είναι και ζητήσαμε αναφορά στην ουσία της εκπαίδευσης, στη διαδρομή και στη σύνδεση καθηγητών, ύλης, σπουδαστών και πόσο σημαντική είναι αυτή η διαδρομή στην υλοποίησή του και στην εξέλιξή του.
Ακούσαμε τους φορείς και λάβαμε υπ’ όψιν μας όλες τις διεκδικήσεις τους, αλλά και τα σοβαρά παράπονα των σπουδαστών και τις διεκδικήσεις, τις συγκεκριμένες διεκδικήσεις και όχι πάγιες, που πρέπει –πρέπει επαναλαμβάνω- να τους εξασφαλίσετε.
Και βάλαμε τόνο στη σύνδεση του νομοσχεδίου συνολικά με την αγορά πέρα από τη σύνδεσή του με την αγορά εργασίας, που κατά κανόνα αναφέρεται στον ιδιωτικό τομέα.
Στον τομέα τώρα που ειδικεύομαι, θέλω και με αυτή την ευκαιρία να πω δυο λόγια για την καλλιτεχνική εκπαίδευση. Γνωρίζουμε, είναι γεγονός ότι υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στη χώρα μας συνολικά στην ταξινόμηση της εκπαιδευτικής ικανότητας και των προσόντων. Υπάρχουν παθογένειες. Υπάρχουν γόρδιοι δεσμοί δεκαετιών σε πάρα πολλές ειδικότητες.
Τουλάχιστον στο κομμάτι των παθογενειών της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης έχω δηλώσει με κάθε ευκαιρία και έχουμε δηλώσει διαθέσιμοι οι καλλιτέχνες της Πλεύσης Ελευθερίας, ο Πρόεδρος του ιστορικού Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, ο Σπύρος Μπιμπίλας, που έχουμε τύχη που έχουμε στο Κοινοβούλιο τον Πρόεδρο ενός τόσο ιστορικού σωματείου, τη Τζόρτζια Κεφαλά, αλλά και εγώ να συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις, ώστε να γίνει η αρχή και να βρεθούν λύσεις.
Τι συμβαίνει με ένα παράδειγμα; Οι δραματικές σχολές στην Ελλάδα εποπτεύονται, βέβαια, από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το Υπουργείο Πολιτισμού, λοιπόν, ελέγχει την εισαγωγή των σπουδαστών, το πρόγραμμα σπουδών, τους καθηγητές, τον καλλιτεχνικό διευθυντή, καθώς επίσης εποπτεύει και εγκρίνει τις απολυτήριες εξετάσεις των σπουδαστών. Το Υπουργείο Πολιτισμού, λοιπόν, παρέχει και σφραγίζει πτυχία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στους σπουδαστές δραματικών σχολών υπογεγραμμένα από την Υπουργό Πολιτισμού, χωρίς, όμως, τα πτυχία αυτά να έχουν πραγματικά καμία τέτοια ισχύ την ώρα που λαμβάνει αποφάσεις για αυτή τη φοίτηση το Υπουργείο Παιδείας, όπως έγινε πρόσφατα, το οποίο όμως βάσει νόμου δεν είναι αρμόδιο, ενώ θα έπρεπε και πρέπει να είναι. Είναι ξεκάθαρο, κρυστάλλινο. Έχω κάνει ερώτηση θέτοντας πολύ αναλυτικά και με λεπτομέρεια αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα. Είναι αναρτημένη στους προσωπικούς λογαριασμούς και φυσικά διαθέσιμη στο site της βουλής. Θα επανέλθω με επίκαιρη για να το συζητήσουμε εδώ μέσα στη Βουλή για να βρούμε λύση. Μόνο αυτός είναι ο στόχος. Είναι τόσο σημαντικός για όλους.
Το επίμαχο προεδρικό διάταγμα που αναφέρεται συνέχεια, το 85/2022, το προεδρικό διάταγμα των κινητοποιήσεων πρέπει να γίνει σαφές σε όλους ότι αναφέρεται σε ένα προσοντολόγιο πρόσληψης στο δημόσιο και σε τίποτα παραπάνω. Είναι ξεκάθαρο αυτό σε όποιον το εξετάσει με προσοχή και όχι με φανατισμό. Το πρόβλημα, όμως, είναι πολύ πιο μεγάλο και πολύ πιο παλιό. Λάθη και επιστρώσεις λαθών επί πενήντα χρόνια. Μην πάμε παραπέρα. Και το αναφέρω ξανά και εδώ μέσα, όπως και στην Επιτροπή μας, το ότι χειραγωγήθηκαν κάποιοι άνθρωποι και προσέβαλαν τους αποφοίτους λυκείου ως ένα υποδεέστερο κομμάτι της κοινωνίας, ως μια ρετσινιά, είναι δυστυχές και εξοργιστικό. Το προεδρικό διάταγμα δεν δημιούργησε το πρόβλημα, έφερε βέβαια στο φως το τεράστιο αυτό πρόβλημα της αρρύθμιστης, της αταξινόμητης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στη χώρα μας και όλες τις παθογένειες και τα λάθη δεκαετιών πάνω σε αυτήν.
Θα πρέπει να συζητήσουμε κάποια στιγμή, κύριε Υπουργέ, κυρία Υφυπουργέ, το έχουμε συζητήσει σας το έχω πει για τον νέο κωδικό, τον κωδικό ΚΕ, την καλλιτεχνική εκπαίδευση και ό,τι αυτός ο κωδικός θα περιλαμβάνει ειδικώς για τους καλλιτέχνες της χώρας με εκπαιδευτικά προσόντα επιπέδου πέντε, όπως ορίζει ο νόμος ή όπως αλλιώς τα ορίσουμε αυτά. Η δημιουργία της κατηγορίας ΚΕ είναι πιο επιβεβλημένη από ποτέ. Το λέω με κάθε ευκαιρία. Είναι το άγιο δισκοπότηρο των ανθρώπων του πολιτισμού με ειδική ταξινόμηση γι’ αυτούς, για εμάς στη χώρα που τον γέννησε, με συγκεκριμένα προσόντα πριν το 2003, μετά το 2003, μετά το 2023, το 43, το 53, πριν και μετά την Ανωτάτη Σχολή Παραστατικών Τεχνών οπότε υλοποιηθεί αυτή. Θα είναι μια μεγάλη, μια πολύ μεγάλη τομή για τη χώρα μας, αλλά και μια αφετηρία για το τεράστιο ζήτημα συνολικά του επαναπροσδιορισμού της επαγγελματικής και της ερασιτεχνικής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Είμαστε διατεθειμένοι να βοηθήσουμε εγώ, η Τζόρτζια, ο Σπύρος με γνώση, εμπειρία, βούληση.
Συνοψίζω και κλείνω με τον ίδιο κάπως συναισθηματικό πόνο που ξεκίνησα. Σας είπα πριν λίγες μέρες το νομοσχέδιο αυτό δεν είναι ούτε η αρχή ούτε το τέλος του κόσμου. Τίποτα δεν είναι το τέλος του κόσμου εκτός από το τέλος του κόσμου. Ας είναι μια αρχή, μια ευκαιρία να συμφωνούμε σε κάποια πράγματα και αν δεν είναι αυτή, ας είναι κάποια επόμενη που θα έχει αυτά τα χαρακτηριστικά. Ας είναι μια αρχή μεγάλη και συνεχής. Ας είναι μια αρχή, όπως το έβλεπα μικρός στη Λάρισα, η Κυβέρνηση να λαμβάνει υπ’ όψιν τις παρατηρήσεις και τις διορθώσεις της Αντιπολίτευσης, αλλά και η Αντιπολίτευση, δηλαδή εμείς, να μην υπερηφανεύεται ως υποχώρηση και λάθος την όποια διόρθωση αφαιρώντας τη δυνατότητα και την προοπτική αυτής της διόρθωσης, αλλά να την υπογραμμίζει, να την υπογραμμίζουμε ως ένα βήμα μπροστά.
Είμαστε θετικοί ως προς πολλά άρθρα του νομοσχεδίου. Είμαστε θετικά διακείμενοι. Και ελπίζω ο Γιάννης μου από εκεί πάνω να με βλέπει τώρα με το πλατύ του χαμόγελο γι’ αυτό που τον ρωτούσε κάποτε ο μικρός Διαμαντής και να τον βλέπει να του εκφράζει τώρα μέσα από αυτό τον μακρινό γαλαξία, αλλά να γελάει και με όλους αυτούς τους ιδεολογικούς καυγάδες και τα πειράγματα που είχαμε και με έκαναν έναν αυτόνομο και συνειδητοποιημένο πολιτικό άνθρωπο.
Σας ευχαριστώ πολύ.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα της Πλεύσης Ελευθερίας)
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου