Articles by "Γλωσσολογία"

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Γλωσσολογία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Ακτιβιστής στις 0

Μια υπό εξαφάνιση διάλεκτος της ελληνικής γλώσσας που ομιλείται μόνο από μερικές χιλιάδες άτομα σε απομακρυσμένα ορεινά χωριά του Πόντου χαρακτηρίζεται ως «ζωντανή γέφυρα» με τον αρχαίο κόσμο, καθώς οι ερευνητές εντόπισαν χαρακτηριστικά που έχουν περισσότερα κοινά με τη γλώσσα του Ομήρου παρά με τα νέα ελληνικά.

Ο ακριβής αριθμός των ανθρώπων που μιλούν Ρωμέικα είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Δεν έχει γραπτή μορφή, αλλά έχει διασωθεί προφορικά στα ορεινά χωριά γύρω από την Τραπεζούντα, κοντά στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας.

Καθώς οι εναπομείναντες ομιλητές της γλώσσας γερνούν, η διάλεκτος απειλείται τώρα με εξαφάνιση, οδηγώντας μια ακαδημαϊκό του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ να παρουσιάσει ένα εργαλείο crowdsourcing «τελευταίας ευκαιρίας» για να καταγράψει τις μοναδικές γλωσσικές δομές της πριν να είναι πολύ αργά.

Το έργο Crowdsourcing Romeyka καλεί ανθρώπους με μητρική γλώσσα τα Ρωμέικα από όλο τον κόσμο να ανεβάσουν μια ηχογράφηση με τους ίδιους μιλούν στη διάλεκτο αυτή.

Η Ιωάννα Σιταρίδου, καθηγήτρια Ισπανικής και Ιστορικής Γλωσσολογίας, λέει πως αναμένει να είναι πολλοί στις ΗΠΑ και την Αυστραλία, καθώς και διασπαρμένοι σε όλη την Ευρώπη.

«Υπάρχει μια πολύ σημαντική διασπορά που έχει αποξενωθεί από τη θρησκεία και την εθνική ταυτότητα [από τις κοινότητες στην Τουρκία], αλλά εξακολουθεί να μοιράζεται τόσα πολλά», είπε.Η κ.Σιταρίδου έχει διαπιστώσει ότι αντί να έχει αναπτυχθεί από τη νέα ελληνική, η διάλεκτος των Ρωμέικων προέρχεται από την ελληνιστική μορφή της γλώσσας που ομιλούνταν στους προ Χριστού αιώνες και μοιράζεται ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά με την αρχαία ελληνική.

Ένα παράδειγμα είναι ο αόριστος τύπος ρημάτων, που στα Ρωμέικα εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τη μορφή που βρίσκεται στα Αρχαία Ελληνικά. Αυτή η δομή είχε καταστεί απαρχαιωμένη σε όλες τις άλλες ελληνικές διαλέκτους από τους πρώιμους μεσαιωνικούς χρόνους. Ως εκ τούτου, η κ. Σιταρίδου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «τα Ρωμέικα είναι αδερφή, παρά κόρη, της νέας ελληνικής», ένα εύρημα που λέει ότι διαρρηγνύει τον ισχυρισμό ότι τα νέα ελληνικά είναι μια «απομονωμένη» γλώσσα, που σημαίνει ότι δεν σχετίζεται με καμία άλλη ευρωπαϊκή γλώσσα.

Τα Νέα Ελληνικά και τα Ρωμέικα ως προς την δυνατότητα αλληλοκατανόησης των ομιλητών τους θα μπορούσαν να συγκριθούν με την σχέση που έχει ένας άνθρωπος με μητρική γλώσσα την Πορτογαλική με έναν native speaker της Ιταλικής γλώσσας – και με τις δυο γλώσσες να προέρχονται από τα Λατινικά, κι όχι η μια από την άλλη.

Η ελληνική παρουσία στον Πόντο – Η περιπέτεια των Ρωμέικων

Κατά την ιστορία της ελληνικής παρουσίας στη Μαύρη Θάλασσα , η ελληνική γλώσσα επεκτάθηκε με την εξάπλωση του Χριστιανισμού. «Η μεταστροφή στο Ισλάμ σε όλη τη Μικρά Ασία συνήθως συνοδεύτηκε από μια γλωσσική στροφή προς τα τουρκικά, αλλά οι κοινότητες στον Πόντο διατήρησαν τη Ρωμέϊκα», είπε η Σιταρίδου.
Αντίθετα, οι ελληνόφωνες κοινότητες που παρέμειναν χριστιανικές ήρθαν πιο κοντά στη νέα ελληνική, ειδικά λόγω της εκτεταμένης εκπαίδευσης στα ελληνικά τον 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα.

Ο εξισλαμισμός των Ελληνόφωνων στις περιοχές Of, Sürmene, Rize και Matsouka αναφέρεται κατά τον 15ο-18ο αιώνα. Η ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, που έλαβε χώρα στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λωζάνης το 1923, οδήγησε όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς της Μικράς Ασίας να μετεγκατασταθούν στην Ελλάδα.

Επειδή όμως οι κοινότητες που μιλούν Ρωμέικα στην περιοχή της Τραπεζούντας είναι Μουσουλμάνοι, επετράπη στους ελληνόφωνους μουσουλμάνους να παραμείνουν στη μικρασιατική πατρίδα τους, αλλά οι ελληνόφωνοι χριστιανοί έπρεπε να εγκαταλείψουν τον Πόντο, εξηγώντας έτσι γιατί η Ελληνική επιβιώνει μόνο σε μικρούς θύλακες σε αυτήν την περιοχή.

Επί του παρόντος, υπάρχουν τρεις εναπομείναντες ελληνόφωνοι θύλακες: Of (Çaykara), Sürmene και Tonya. Με εξαίρεση τα Ελληνικά που ομιλούνται από ορθόδοξους χριστιανούς κατοίκους της Τουρκίας (που ζουν κυρίως στην Κωνσταντινούπολη και στην Ίμβρο), τα Ρωμέικα είναι η τελευταία σωζόμενη διάλεκτος της Ελληνικής που ομιλείται σήμερα στην ανατολική Τουρκία. Όλες οι άλλες μικρασιατικές ποικιλίες όπως η Καππαδοκική δεν μιλιούνται πλέον στην Τουρκία.

Ωστόσο, τα επαναλαμβανόμενα κύματα μετανάστευσης από την Τραπεζούντα, σε συνδυασμό με την επιρροή της κυρίαρχης τουρκόφωνης πλειοψηφίας, έχουν αφήσει τη διάλεκτο ευάλωτη στον αφανισμό. Τα Ρωμέικα έχουν ταξινομηθεί ως «σίγουρα υπό εξαφάνιση» από την UNESCO και ως «σοβαρά απειλούμενα» από την Εγκυκλοπαίδεια των Απειλούμενων Γλωσσών του Κόσμου.

Κίνδυνος εξαφάνισης Ως αποτέλεσμα της εκτεταμένης επαφής με τα τουρκικά, του πολιτιστικού στιγματισμού και της μετανάστευσης, ωστόσο, η γλώσσα κινδυνεύει πλέον, σύμφωνα με τη Σιταρίδου. Ένα υψηλό ποσοστό ανθρώπων με μητρική γλώσσα τα Ρωμέικα στην περιοχή είναι άνω των 65 ετών και λιγότεροι νέοι μαθαίνουν τη γλώσσα.

Πιστεύει ότι η διαδικτυακή πρωτοβουλία θα μπορούσε να βοηθήσει να σωθούν τα Ρωμέικα ως ζωντανή γλώσσα;

«Προφανώς αγαπώ όλες τις γλώσσες και θα ήθελα να τις δω να διατηρούνται», είπε. «Αλλά δεν είμαι από αυτούς τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι οι γλώσσες πρέπει να διατηρηθούν με κάθε κόστος. Και τελικά, δεν εξαρτάται από μένα. Αν οι ομιλητές αποφασίσουν να τα μεταδώσουν, θα είναι θαυμάσιο. Εάν επιλέξουν να μην τα μεταδώσουν, είναι δική τους επιλογή. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό για αυτές τις [μειονοτικές] γλώσσες και για αυτές τις κοινότητες ομιλίας είναι να διατηρήσουν για τον εαυτό τους την αίσθηση του πού ανήκουν και ποιοι είναι. Γιατί τους συνδέει με το παρελθόν τους, όπως κι αν δεις το παρελθόν σου. Όταν οι ομιλητές μπορούν να μιλούν τις μητρικές τους γλώσσες, αισθάνονται πιο συνδεδεμένοι με την υπόλοιπη κοινωνία. Από την άλλη πλευρά, το να μη μιλάς τις γλώσσες της κληρονομιάς σου ή τις μειονοτικές γλώσσες δημιουργεί κάποια μορφή τραύματος που … υπονομεύει την ενσωμάτωση».


Με πληροφορίες από The Guardian
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου


Continue reading

Ακτιβιστής στις 0


Η Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις είναι από την Ελληνική γλώσσα... βιβλίο Γκίνες).

Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της...πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σε αυτήν δεν υπάρχουν όρια. (Μπιλ Γκέιτς). Η Ελληνική και η Κινέζικη… είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από την μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική. (Francisco Adrados, γλωσσολόγος).

Tο πρώτο μεγάλο πλήγμα που δέχθηκε η Ελληνική γλώσσα ήταν η μεταρρύθμιση του 1976 με την κατάργηση των αρχαίων Ελληνικών και η δια νόμου καθιέρωση της Δημοτικής και του μονοτονικού, που σήμερα κατάντησε ατονικό.

Έτερο μεγάλο πλήγμα είναι ότι η …οικογένεια, ο δάσκαλος και ο ιερέας αντικαταστάθηκαν από την τηλεόραση, που ασκεί ολέθρια επίδραση όχι μόνο στην γλώσσα, αλλά και στον χαρακτήρα και στο ήθος. (Αντώνης Κουνάδης, ακαδημαϊκός)

Το CNN σε συνεργασία με την εταιρεία υπολογιστών apple ετοίμασαν ένα εύκολο πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών προς τους αγγλόφωνους και ισπανόφωνους των ΗΠΑ. Το σκεπτικό αυτής της πρωτοβουλίας ήταν ότι η ελληνική εντείνει το ορθολογικό πνεύμα, ξύνει το επιχειρηματικό πνεύμα και προτρέπει τους πολίτες προς την δημιουργικότητα.

Μετρώντας τις διαφορετικές λέξεις που έχει η κάθε γλώσσα βλέπουμε ότι όλες έχουν από αρκετές χιλιάδες, άρα είναι αδύνατο να υπάρξει γραφή που να έχει τόσα γράμματα όσες και οι λέξεις μιας γλώσσας, γιατί κανένας δε θα θυμόταν τόσα πολλά σύμβολα.

Το ίδιο ισχύει και με τις διαφορετικές συλλαβές των λέξεων (π.χ. τις: α, αβ, βα, βρα, βε, ου. ) που έχει η κάθε γλώσσα.

Μετρώντας επίσης τους διαφορετικούς φθόγγους των λέξεων (τους: α, β, γ.) που έχει η κάθε γλώσσα βλέπουμε ότι αυτοί είναι σχετικά λίγοι, είναι μόλις 20, δηλαδή οι εξής: α, ε, ο, ου, ι, κ, γ, χ, τ, δ, θ, π, β, φ, μ, ν, λ, ρ, σ, ζ , όμως, αν καταγράφουμε τις λέξεις μόνο ως έχουν φθογγικά, δε διακρίνονται οι ομόηχες, π.χ.: «τίχι» = τείχη, τοίχοι, τύχη, τύχει, «καλί» = καλοί & καλή & καλεί.

Επομένως, δεν είναι δυνατό να υπάρξει γραφή που να έχει τόσα γράμματα όσοι και οι διαφορετικοί φθόγγοι των λέξεων.

Προ αυτού του προβλήματος οι άνθρωποι κατάφυγαν σε διάφορα τεχνάσματα, για να επιτύχουν την καταγραφή του προφορικού λόγου, κυριότερα των οποίων είναι το αιγυπτιακό και το ελληνικό.

Το τέχνασμα που επινόησαν οι αρχαίοι Έλληνες προκειμένου να καταφέρουν να καταγράφουν φωνητικά τις λέξεις, ήταν η χρησιμοποίηση από τη μια τόσων γραμμάτων όσοι και οι φθόγγοι των λέξεων, φωνηέντων και συμφώνων, δηλαδή των γραμμάτων: Α(α), Β(β), Γ(γ). και από την άλλη κάποιων ομόφωνων γραμμάτων, δηλαδή των: Ω(ο) & Ο(ο), Η(η) & Υ(υ) & Ι(ι) με τα οποία, βάσει κανόνων, αφενός υποδείχνεται η ετυμολογία (= το μέρος λόγου ή ο τύπος κ.τ.λ.), άρα το ακριβές νόημα των λέξεων και αφετέρου διακρίνονται οι ομόηχες λέξεις, πρβ π.χ.: τύχη & τείχη & τύχει & τοίχοι, λίπη & λείπει & λύπη.

Παράβαλε π.χ. ότι στην ελληνική γραφή έχει κανονιστεί να γράφουμε το τελευταίο φωνήεν των ρημάτων με τα γράμματα – ω, ει και των πτωτικών με τα – ο,ι,η, ώστε να διακρίνονται οι ομόηχοι τύποι: καλώ & καλό, καλεί & καλή, σύκο & σήκω, φιλί & φυλή, φιλώ & φύλο.

Παράβαλε ομοίως ότι στην ελληνική γραφή έχει κανονιστεί να γράφουμε τα κύρια ονόματα με κεφαλαίο γράμμα και τα κοινά με μικρό, για διάκριση των ομόφωνων λέξεων: νίκη & Νίκη, αγαθή & Αγαθή.



ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Τα Ελληνικά είναι η μόνη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται και γράφεται συνεχώς επί 4.000 τουλάχιστον συναπτά έτη, καθώς ο Arthur Evans διέκρινε τρεις φάσεις στην ιστορία της Μηνωικής γραφής, εκ των οποίων η πρώτη από το 2000 π.Χ. ώς το 1650 π.Χ.

Μπορεί κάποιος να διαφωνήσει και να πει ότι τα Αρχαία και τα Νέα Ελληνικά είναι διαφορετικές γλώσσες, αλλά κάτι τέτοιο φυσικά και είναι τελείως αναληθές.

Ο ίδιος ο Οδυσσέας Ελύτης είπε «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μία γλώσσα, η ενιαία Ελληνική γλώσσα. Το να λέει ο Έλληνας ποιητής, ακόμα και σήμερα, ο ουρανός, η θάλασσα, ο ήλιος, η σελήνη, ο άνεμος, όπως το έλεγαν η Σαπφώ και ο Αρχίλοχος, δεν είναι μικρό πράγμα. Είναι πολύ σπουδαίο. Επικοινωνούμε κάθε στιγμή μιλώντας με τις ρίζες που βρίσκονται εκεί. Στα Αρχαία».

Ο μεγάλος διδάσκαλος του γένους Αδαμάντιος Κοραής είχε πει: «Όποιος χωρίς την γνώση της Αρχαίας επιχειρεί να μελετήσει και να ερμηνεύσει την Νέαν, ή απατάται ή απατά».

Παρ’ ότι πέρασαν χιλιάδες χρόνια, όλες οι Ομηρικές λέξεις έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα. Μπορεί να μην διατηρήθηκαν ατόφιες, άλλα έχουν μείνει στην γλώσσα μας μέσω των παραγώγων τους.

Μπορεί να λέμε νερό αντί για ύδωρ αλλά λέμε υδροφόρα, υδραγωγείο και αφυδάτωση. Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε το ρήμα δέρκομαι (βλέπω) αλλά χρησιμοποιούμε την λέξη οξυδερκής. Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε την λέξη αυδή (φωνή) αλλά παρ’ όλα αυτά λέμε άναυδος και απηύδησα.

Επίσης, σήμερα δεν λέμε λωπούς τα ρούχα, αλλά λέμε την λέξη «λωποδύτης» που σημαίνει «αυτός που βυθίζει (δύει) το χέρι του μέσα στο ρούχο σου (λωπή) για να σε κλέψει».

Η Γραμμική Β’ είναι και αυτή καθαρά Ελληνική, γνήσιος πρόγονος της Αρχαίας Ελληνικής. Άγγλος αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις, αποκρυπτογράφησε βάση κάποιων ευρημάτων την γραφή αυτή και απέδειξε την Ελληνικότητά της. Μέχρι τότε φυσικά όλοι αγνοούσαν πεισματικά έστω και το ενδεχόμενο να ήταν Ελληνική…

Το γεγονός αυτό έχει τεράστια σημασία καθώς πάει τα Ελληνικά αρκετούς αιώνες ακόμα πιο πίσω στα βάθη της ιστορίας. Αυτή η γραφή σίγουρα ξενίζει, καθώς τα σύμβολα που χρησιμοποιεί είναι πολύ διαφορετικά από το σημερινό Αλφάβητο.

Παρ’ όλα αυτά, η προφορά είναι παραπλήσια, ακόμα και με τα Νέα Ελληνικά. Για παράδειγμα η λέξη «TOKOSOTA» σημαίνει «Τοξότα» (κλητική). Είναι γνωστό ότι «κ» και σ» στα Ελληνικά μας κάνει «ξ» και με μια απλή επιμεριστική ιδιότητα όπως κάνουμε και στα μαθηματικά βλέπουμε ότι η λέξη αυτή εδώ και τόσες χιλιετίες δεν άλλαξε καθόλου.

Ακόμα πιο κοντά στην Νεοελληνική, ο «άνεμος», που στην Γραμμική Β’ γράφεται «ANEMO», καθώς και «ράπτης», «έρημος» και «τέμενος» που είναι αντίστοιχα στην Γραμμική Β’ «RAPTE», «EREMO», «TEMENO», και πολλά άλλα παραδείγματα.

Υπολογίζοντας όμως έστω και με τις συμβατικές χρονολογίες, οι οποίες τοποθετούν τον Όμηρο γύρω στο 1.000 π.Χ., έχουμε το δικαίωμα να ρωτήσουμε: Πόσες χιλιετίες χρειάστηκε η γλώσσα μας από την εποχή που οι άνθρωποι των σπηλαίων του Ελληνικού χώρου την πρωτοάρθρωσαν με μονοσύλλαβους φθόγγους μέχρι να φτάσει στην εκπληκτική τελειότητα της Ομηρικής επικής διαλέκτου, με λέξεις όπως «ροδοδάκτυλος», λευκώλενος», «ωκύμορος», κτλ;

Ο Πλούταρχος στο «Περί Σωκράτους δαιμονίου» μας πληροφορεί ότι ο Αγησίλαος ανακάλυψε στην Αλίαρτο τον τάφο της Αλκμήνης, της μητέρας του Ηρακλέους, ο οποίος τάφος είχε ως αφιέρωμα «πίνακα χαλκούν έχοντα γράμματα πολλά θαυμαστά, παμπάλαια…» Φανταστείτε περί πόσο παλαιάς γραφής πρόκειται, αφού οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες την χαρακτηρίζουν «αρχαία»…

Φυσικά, δεν γίνεται ξαφνικά, «από το πουθενά» να εμφανιστεί ένας Όμηρος και να γράψει δύο λογοτεχνικά αριστουργήματα, είναι προφανές ότι από πολύ πιο πριν πρέπει να υπήρχε γλώσσα (και γραφή) υψηλού επιπέδου. Πράγματι, από την αρχαία Ελληνική Γραμματεία γνωρίζουμε ότι ο Όμηρος δεν υπήρξε ο πρώτος, αλλά ο τελευταίος και διασημότερος μιας μεγάλης σειράς επικών ποιητών, των οποίων τα ονόματα έχουν διασωθεί (Κρεώφυλος, Πρόδικος, Αρκτίνος, Αντίμαχος, Κιναίθων, Καλλίμαχος) καθώς και τα ονόματα των έργων τους (Φορωνίς, Φωκαΐς, Δαναΐς, Αιθιοπίς, Επίγονοι, Οιδιπόδεια, Θήβαις…) δεν έχουν όμως διασωθεί τα ίδια τα έργα τους.



ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΝΕΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

Η δύναμη της Ελληνικής γλώσσας βρίσκεται στην ικανότητά της να πλάθεται όχι μόνο προθεματικά ή καταληκτικά, αλλά διαφοροποιώντας σε μερικές περιπτώσεις μέχρι και την ρίζα της λέξης (π.χ. «τρέχω» και «τροχός» παρ’ ότι είναι από την ίδια οικογένεια αποκλίνουν ελαφρώς στην ρίζα).

Η Ελληνική γλώσσα είναι ειδική στο να δημιουργεί σύνθετες λέξεις με απίστευτων δυνατοτήτων χρήσεις, πολλαπλασιάζοντας το λεξιλόγιο.

Το διεθνές λεξικό Webster’s (Webster’s New International Dictionary) αναφέρει: «Η Λατινική και η Ελληνική, ιδίως η Ελληνική, αποτελούν ανεξάντλητη πηγή υλικών για την δημιουργία επιστημονικών όρων», ενώ οι Γάλλοι λεξικογράφοι Jean Bouffartigue και Anne-Marie Delrieu τονίζουν: «Η επιστήμη βρίσκει ασταμάτητα νέα αντικείμενα ή έννοιες. Πρέπει να τα ονομάσει. Ο θησαυρός των Ελληνικών ριζών βρίσκεται μπροστά της, αρκεί να αντλήσει από εκεί. Θα ήταν πολύ περίεργο να μην βρει αυτές που χρειάζεται».

Ο Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ, έκθαμβος μπροστά στο μεγαλείο της Ελληνικής, είχε δηλώσει σχετικώς: «Η Ελληνική γλώσσα έχει το χαρακτηριστικό να προσφέρεται θαυμάσια για την έκφραση όλων των ιεραρχιών με μια απλή εναλλαγή του πρώτου συνθετικού. Αρκεί κανείς να βάλει ένα παν – πρώτο – αρχί- υπέρ- ή μια οποιαδήποτε άλλη πρόθεση μπροστά σε ένα θέμα. Κι αν συνδυάσει κανείς μεταξύ τους αυτά τα προθέματα, παίρνει μια ατελείωτη ποικιλία διαβαθμίσεων. Τα προθέματα εγκλείονται τα μεν στα δε σαν μια σημασιολογική κλίμακα, η οποία ορθώνεται προς τον ουρανό των λέξεων».

Στην Ιλιάδα του Ομήρου η Θέτις θρηνεί για ότι θα πάθει ο υιός της σκοτώνοντας τον Έκτωρα «διό και δυσαριστοτοκείαν αυτήν ονομάζει». Η λέξη αυτή από μόνη της είναι ένα μοιρολόι, δυς + άριστος + τίκτω (=γεννώ) και σημαίνει όπως αναλύει το Ετυμολογικόν το Μέγα «που για κακό γέννησα τον άριστο».

Προ ολίγων ετών κυκλοφόρησε στην Ελβετία το λεξικό ανύπαρκτων λέξεων (Dictionnaire Des Mots Inexistants) όπου προτείνεται να αντικατασταθούν Γαλλικές περιφράσεις με μονολεκτικούς όρους από τα Ελληνικά. Π.χ. androprere, biopaleste, dysparegorete, ecogeniarche, elpidophore, glossoctonie, philomatheem tachymathie, theopempte κλπ. περίπου 2.000 λήμματα με προοπτική περαιτέρω εμπλουτισμού.

Η ΑΚΡΙΒΟΛΟΓΙΑ

Είναι προφανές ότι τουλάχιστον όσον αφορά την ακριβολογία, γλώσσες όπως τα Ελληνικά υπερτερούν σαφώς σε σχέση με γλώσσες σαν τα Αγγλικά.

Είναι λογικό άλλωστε αν κάτσει να το σκεφτεί κανείς, ότι μπορεί πολύ πιο εύκολα να καθιερωθεί μια γλώσσα διεθνής όταν είναι πιο εύκολη στην εκμάθηση, από τη άλλη όμως μια τέτοια γλώσσα εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να είναι τόσο ποιοτική.

Συνέπεια των παραπάνω είναι ότι η Αγγλική γλώσσα δεν μπορεί να είναι λακωνική όπως είναι η Ελληνική, καθώς για να μην είναι διφορούμενο το νόημα της εκάστοτε φράσης, πρέπει να χρησιμοποιηθούν επιπλέον λέξεις. Για παράδειγμα η λέξη «drink» ως αυτοτελής φράση δεν υφίσταται στα Αγγλικά, καθώς μπορεί να σημαίνει «ποτό», «πίνω», «πιές» κτλ. Αντιθέτως στα Ελληνικά η φράση «πιες» βγάζει νόημα, χωρίς να χρειάζεται να βασιστείς στα συμφραζόμενα για να καταλάβεις το νόημά της.

Παρένθεση: Να θυμίσουμε εδώ ότι στα Αρχαία Ελληνικά εκτός από Ενικός και Πληθυντικός αριθμός, υπήρχε και Δυϊκός αριθμός. Υπάρχει στα Ελληνικά και η Δοτική πτώση εκτός από τις υπόλοιπες 4 πτώσεις ονομαστική, γενική, αιτιατική και κλιτική.

Η Δοτική χρησιμοποιείται συνεχώς στον καθημερινό μας λόγο (π.χ. Βάσει των μετρήσεων, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι…) και είναι πραγματικά άξιον λόγου το γιατί εκδιώχθηκε βίαια από την νεοελληνική γλώσσα.

Ακόμα παλαιότερα, εκτός από την εξορισμένη αλλά ζωντανή Δοτική υπήρχαν και άλλες τρεις επιπλέον πτώσεις οι οποίες όμως χάθηκαν.

Το ίδιο πρόβλημα, σε πολύ πιο έντονο φυσικά βαθμό, έχει και η Κινεζική γλώσσα. Όπως μας λέει και ο Κρητικός δημοσιογράφος Α. Κρασανάκης: «Επειδή οι απλές λέξεις είναι λίγες, έχουν αποκτήσει πάρα πολλές έννοιες, για να καλύψουν τις ανάγκες της έκφρασης, π.χ.: «σι» = γνωρίζω, είμαι, ισχύς, κόσμος, όρκος, αφήνω, θέτω, αγαπώ, βλέπω, φροντίζω, περπατώ, σπίτι κ.τ.λ., «πα» = μπαλέτο, οκτώ, κλέφτης, κλέβω… «πάϊ» = άσπρο, εκατό, εκατοστό, χάνω…»

Ίσως να υπάρχει ελαφρά διαφορά στον τονισμό, αλλά ακόμα και να υπάρχει, πώς είναι δυνατόν να καταστήσεις ένα σημαντικό κείμενο (π.χ. συμβόλαιο) ξεκάθαρο;

Η ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ

Στην Ελληνική γλώσσα ουσιαστικά δεν υπάρχουν συνώνυμα, καθώς όλες οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές μεταξύ τους.

Για παράδειγμα, η λέξη «λωποδύτης» χρησιμοποιείται γι’ αυτόν που βυθίζει το χέρι του στο ρούχο μας και μας κλέβει, κρυφά δηλαδή, ενώ ο «ληστής» είναι αυτός που μας κλέβει φανερά, μπροστά στα μάτια μας. Επίσης το «άγειν» και το «φέρειν» έχουν την ίδια έννοια. Όμως το πρώτο χρησιμοποιείται για έμψυχα όντα, ενώ το δεύτερο για τα άψυχα.

Στα Ελληνικά έχουμε τις λέξεις «κεράννυμι», «μίγνυμι» και «φύρω» που όλες έχουν το νόημα του «ανακατεύω». Όταν ανακατεύουμε δύο στερεά ή δύο υγρά μεταξύ τους αλλά χωρίς να συνεπάγεται νέα ένωση (π.χ. λάδι με νερό), τότε χρησιμοποιούμε την λέξη «μειγνύω» ενώ όταν ανακατεύουμε υγρό με στερεό τότε λέμε «φύρω». Εξ ού και η λέξη «αιμόφυρτος» που όλοι γνωρίζουμε αλλά δεν συνειδητοποιούμε τι σημαίνει.

Όταν οι Αρχαίοι Έλληνες πληγωνόντουσαν στην μάχη, έτρεχε τότε το αίμα και ανακατευόταν με την σκόνη και το χώμα.

Το κεράννυμι σημαίνει ανακατεύω δύο υγρά και φτιάχνω ένα νέο, όπως για παράδειγμα ο οίνος και το νερό. Εξ’ ού και ο «άκρατος» (δηλαδή καθαρός) οίνος που λέγαν οι Αρχαίοι όταν δεν ήταν ανακατεμένος (κεκραμμένος) με νερό.

Τέλος η λέξη «παντρεμένος» έχει διαφορετικό νόημα από την λέξη «νυμφευμένος», διαφορά που περιγράφουν οι ίδιες οι λέξεις για όποιον τους δώσει λίγη σημασία.

Η λέξη παντρεμένος προέρχεται από το ρήμα υπανδρεύομαι και σημαίνει τίθεμαι υπό την εξουσία του ανδρός ενώ ο άνδρας νυμφεύεται, δηλαδή παίρνει νύφη.

Γνωρίζοντας τέτοιου είδους λεπτές εννοιολογικές διαφορές, είναι πραγματικά πολύ αστεία μερικά από τα πράγματα που ακούμε στην καθημερινή – συχνά λαθεμένη – ομιλία (π.χ. «ο Χ παντρεύτηκε»).

Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από τον βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον.

ΓΛΩΣΣΑ – ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ

Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πως να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δει ή γράψει.

Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε.

Επίσης η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί).

Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας.

Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας λέξης.

Και αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την καθημερινή μας νεοελληνική γλώσσα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών.

Είναι πραγματικά συγκλονιστικό συναίσθημα να μιλάς και ταυτόχρονα να συνειδητοποιείς τι ακριβώς λές, ενώ μιλάς και εκστομίζεις την κάθε λέξη ταυτόχρονα να σκέφτεσαι την σημασία της.

Είναι πραγματικά μεγάλο κρίμα να διδάσκονται τα Αρχαία με τέτοιον φρικτό τρόπο στο σχολείο ώστε να σε κάνουν να αντιπαθείς κάτι το τόσο όμορφο και συναρπαστικό.

Η ΣΟΦΙΑ

Στην γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε και εμπρός να είναι έτσι. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Γι’ αυτόν τον λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες.

Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πει «Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο».

Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις».Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα=γή +έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γη / δικό του σπίτι.

Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω. Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι).

Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για την σκέψη.

Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά-σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» – ελαττώνει σαν ανθρώπους – και μας φθίνει μέχρι και τη υγεία μας.

Και φυσικά όταν θέλουμε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει πως το λέμε; Μα φυσικά «άφθονο».

Έχουμε την λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έρθει και στην ώρα του.

Ωραίο δεν είναι ένα φρούτο ούτε άγουρο ούτε σαπισμένο, και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή δεν μπορούμε να το απολαύσουμε.

Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά.

Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις την δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία…

Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά).

Άρα για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και ιατρευόμαστε.

Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με την σωματική μας υγεία.

Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο…

Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλμα (που άλλο από Λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα, statua από το Ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε σαν λέξη, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο.

Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με την σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις.

«Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση», έγραφε ο Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων.

Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού. Το να μιλάς σωστά σημαίνει να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.

Η ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ

Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία, προέρχεται από το ρήμα «άδω» που σημαίνει τραγουδώ.

Όπως γράφει και ο μεγάλος ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος:

«Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε Μεταξύ τους με μουσική».

Ο γνωστός Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ επίσης μας περιγράφει την κάτωθι εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα: «Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά και ακατάληπτα μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα – μητέρα των εννοιών μας – μου απεκάλυπτε έναν άγνωστο πρόγονο, που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή στο παρελθόν, μα οικεία και μόνο από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα, όπως αν μου είχαν πει ένα βράδυ ότι ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα δεν ήσαν αυτοί που με είχαν αναστήσει».

Ο διάσημος Έλληνας και διεθνούς φήμης μουσικός Ιάνης Ξενάκης, είχε πολλές φορές τονίσει ότι η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής.

Αλλά και ο Γίββων μίλησε για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου.

«Οι τόνοι της Ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες προφυλάττουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ’ εξοχήν μουσική, όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία, ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες», όπως σημειώνει η φιλόλογος και συγγραφεύς Α. Τζιροπούλου-Ευσταθίου.

Είναι γνωστό εξάλλου πως όταν οι Ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στην Ρώμη Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν να αποθαυμάσουν, ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ώς αηδόνες».

Δυστυχώς κάπου στην πορεία της Ελληνικής φυλής, η μουσικότητα αυτή (την οποία οι Ιταλοί κατάφεραν και κράτησαν) χάθηκε, προφανώς στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Να τονίσουμε εδώ ότι οι άνθρωποι της επαρχίας του οποίους συχνά κοροϊδεύουμε για την προφορά τους, είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική προφορά από ότι εμείς οι άνθρωποι της πόλεως.

Η Ελληνική γλώσσα επεβλήθη αβίαστα (στους Λατίνους) και χάρη στην μουσικότητά της.

Όπως γράφει και ο Ρωμαίος Οράτιος «Η Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη με μία γλώσσα εύηχη, γεμάτη μουσικότητα».




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου






Continue reading

Ακτιβιστής στις 0

Σκοπιανή μη κυβερνητική οργάνωση, με σκοπούς την διάδοση  της  "μακεδονικής" γλώσσας στην Ελλάδα  και την εισαγωγή και διδασκαλία της σκοπιανής διαλέκτου στα ελληνικά σχολεία, εγκρίθηκε από το Πρωτοδικείο Φλώρινας αφού έγινε αποδεκτό το καταστατικό της.
  
Το  όνομα αυτής  της ΜΚΟ «Κέντρο Μακεδονικής Γλώσσας». 

Η αίτηση του Συλλόγου αυτού εγκρίθηκε από το Πρωτοδικείο Φλώρινας στις 28 Ιουλίου 2022 και η απόφαση ανακοινώθηκε στο Δελτίο Δικαστικών Εκδόσεων στις 7 Νοεμβρίου 2022.

Δεν χρειάζεται να αναφερθεί ότι αυτή η εξέλιξη είναι μία αντεθνική συνέπεια  της προδοτικής συμφωνίας Συμφωνίας των Πρεσπών, που υπογράφηκε από τους Τσίπρα   - Ζάεφ που υιοθέτησε και  αποδέχθηκε πλήρως   και η σημερινή κυβέρνηση Μητσοτάκη. 

Το Κέντρο Μακεδονικής Γλώσσας, όπως αναφέρεται στο καταστατικό του,  έχει ως σκοπό του να εργαστεί για:
  • τη διδασκαλία της μακεδονικής πρότυπης γλώσσας σε πολίτες της Ελλάδας, μέσω διαδικτυακού ιστότοπου.
  • την υποστήριξη της εισαγωγής της μακεδονικής πρότυπης γλώσσας ως προαιρετικού μαθήματος σε δημόσια σχολεία (πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια) και πανεπιστήμια στην Ελλάδα, που βρίσκονται στις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
  • την υποστήριξη της ίδρυσης παιδαγωγικών σχολών/τμημάτων εντός υφιστάμενων πανεπιστημίων στην Ελλάδα για την ανάπτυξη τοπικών καθηγητών της Μακεδονικής γλώσσας, καθώς και του προγράμματος σπουδών και του διδακτικού υλικού.
Χαρές και ευχαριστίες  Ζάεφ προς Τσίπρα   και Μητσοτάκη

«Αυτοί είναι οι καρποί της Συμφωνίας των Πρεσπών. Φέρνουν χαρά σε όλους όσοι μιλούν τη μακεδονική γλώσσα. Συγχαίρω τους ιδρυτές του Κέντρου Μακεδονικής Γλώσσας στην Ελλάδα και όλους τους πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελλάδας που χαίρονται για αυτή την όμορφη πράξη που είναι ιδιαίτερα σημαντική ως μια ακόμη επιβεβαίωση των στενών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Ευχαριστώ τόσο τον πρώην όσο και τον νυν Πρωθυπουργό, Τσίπρα και Μητσοτάκη, για την πίστη και τη δέσμευσή τους στην οικοδόμηση ειλικρινούς φιλίας και καλής γειτονίας».


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Continue reading

Ακτιβιστής στις 0

Στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, μία απομονωμένη φυλή μιλάει μέχρι και σήμερα τη διάλεκτο Romeyka (Ρωμέϊκα), που θυμίζει τα Αρχαία Ελληνικά. Οι γλωσσολόγοι διαπίστωσαν πως η διάλεκτος αυτή είναι μια ποικιλία από Ποντιακά, με δομικές ομοιότητες ως προς την Αρχαία Ελληνική γλώσσα, οι οποίες όμως δεν παρατηρούνται στα νέα Ελληνικά.


Τα Ρωμέϊκα

Η φυλή – κοινότητα των 5000 ατόμων ζει σε ένα σύμπλεγμα χωριών κοντά στην Τραπεζούντα, όπου κάποτε ήταν η περιοχή του αρχαίου Πόντου. Μιας Ελληνικής αποικίας όπου ο Ιάσωνας και οι Αργοναύτες, σύμφωνα με τον μύθο, επισκέφθηκαν κατά τη διάρκεια του επικού τους ταξιδιού από την Θεσσαλία για την ανεύρεση του Χρυσόμαλλου Δέρατος από την Κολχίδα (η σημερινή Γεωργία).

Στη κοινότητα αυτή οι άνθρωποι μιλούν τα «Ρωμέϊκα», μια διάλεκτο που οι γλωσσολόγοι πιστεύουν ότι είναι η κοντινότερη – ζωντανή γλώσσα στα αρχαία Ελληνικά. Η οποία μπορεί να προσφέρει μια πρωτοφανή οπτική γωνία της γλώσσας του Σωκράτη και του Πλάτωνα και πως αυτή εξελίχθηκε.

Η Δρ. Ιωάννα Σιταρίδου, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, σημειώνει:

«Τα Ρωμέϊκα διατηρούν έναν εντυπωσιακό αριθμό γραμματικών γνωρισμάτων, τα οποία προσθέτουν ένα αρχαίο Ελληνικό άρωμα στη δομή της διαλέκτου.

Τα χαρακτηριστικά αυτά έχουν εξαφανισθεί τελείως από άλλες μοντέρνες παραλλαγές της σύγχρονης Ελληνικής γλώσσας»

«Η χρήση του απαρεμφάτου έχει χαθεί σε όλες τις άλλες γνωστές Ελληνικές διαλέκτους σήμερα. Π.χ. οι ομιλητές των νέων Ελληνικών θα έλεγαν «Δεν μπορούσα να πάω» αντί «Δεν μπορούσα πηγαίνειν». Αλλά στα Romeyka, όχι μόνο διατηρείται το απαρέμφατο, αλλά συναντάμε ιδιόρρυθμες απαρεμφατικές δομές, οι οποίες δεν έχουν παρατηρηθεί ποτέ, παρά μόνο στις λατινικές γλώσσες».

Μελέτες της γραμματικής των Romeyka έδειξαν ότι μοιράζεται έναν εντυπωσιακό αριθμό ομοιοτήτων με την δημώδη κοινή των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, η οποία ομιλούνταν κατά την ελληνική επιρροή σε όλη την Μικρά Ασία μεταξύ 4ου αιώνα. π.Χ. και 4ου αιώνα μ.Χ.. Το λεξιλόγιο της Romeyka έχει επίσης πολλούς παραλληλισμούς με την αρχαία γλώσσα.

Τα Ρωμέϊκα θεωρούνται περισσότερο μια γλώσσα κληρονομιάς παρά μια ομιλούμενη γλώσσα

Τα επαναλαμβανόμενα κύματα μετανάστευσης, η κυρίαρχη επιρροή της πλειοψηφίας στη Τουρκία και η απόλυτη απουσία της Romeyka από την κοινή γνώμη της χώρας, την έχουν τοποθετήσει στην παγκόσμια λίστα των υπό εξαφάνιση γλωσσών.

Η Δρ. Σιταρίδου επισημαίνει:

«Με μόλις 5000 άτομα να παραμένουν στη περιοχή, τα Ρωμέϊκα θεωρούνται περισσότερο μια γλώσσα κληρονομιάς, παρά μια ομιλούμενη γλώσσα. Με την εξαφάνιση της θα χαθεί μια μοναδική ευκαιρία να ξεκλειδώσουμε την εξέλιξη της Ελληνικής γλώσσας»

Οι ομιλητές της Romeyka

Οι χωρικοί που μιλούν Ρωμέϊκα, η οποία δεν έχει γραπτή μορφή, παρουσιάζουν άλλα σημάδια γεωγραφικής και πολιτισμικής απομόνωσης. Σπανίως παντρεύονται εκτός της κοινότητάς τους και παίζουν την παραδοσιακή τους μουσική με ένα ειδικό όργανο, την λύρα.

Οι ομιλητές της Romeyka σήμερα είναι ευσεβείς μουσουλμάνοι, που τους επιτράπηκε να παραμείνουν στην Τουρκία το 1923, με την συνθήκη της Λωζάνης. Με την ανταλλαγή Χριστιανικών και Μουσουλμανικών πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Η μουσική τους είναι χαρακτηριστική και δεν μπορεί να μπερδευτεί με τίποτα άλλο. Είναι πραγματικά μοναδική για τους ομιλητές της Romeyka.

Μια πιθανότητα είναι ότι οι σημερινοί ομιλητές της Romeyka είναι οι άμεσοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων που έζησαν στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας για χιλιάδες χρόνια. Ίσως από τον 6ο ή 7ο αιώνα π.Χ. όταν η περιοχή κατοικήθηκε για πρώτη φορά.

Αλλά είναι επίσης πιθανό, να είναι οι απόγονοι γηγενών πληθυσμών ή μιας φυλής μεταναστών, οι οποίοι ενθαρρύνθηκαν ή αναγκάστηκαν να μιλήσουν την γλώσσα των αρχαίων Ελλήνων εποίκων.

Μάθετε για το ερευνητικό πρόγραμμα «The Romeyka Project»

Τα παραπάνω στοιχεία δημοσιεύτηκαν στη Βρετανική εφημερίδα «Independent»





Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου


Continue reading

Ακτιβιστής στις 0

Πολλοί από μας το μάθαμε στο σχολείο – από «επίσημα» χείλη καθηγητών μάλιστα – άλλοι στα τελειώματα της εφηβείας και αρκετοί, μικρά παιδιά ακόμα, από τις διηγήσεις πρεσβύτερων. Το βέβαιο είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων έχει ακούσει κάπου, κάποτε στη ζωή τους ότι η ελληνική γλώσσα έχασε μια μεγάλη ιστορική ψηφοφορία για μία μόνο ψήφο.

Και η συντριπτική πλειονότητα όσων τον άκουσαν τον δέχτηκαν άκριτα, πιθανόν διότι τροφοδοτεί το μεγάλο «εγώ» της ελληνικής ράτσας, αυτό το διαποτισμένο αιώνες τώρα με τα επιτεύγματα των αρχαίων ημών προγόνων.

Το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι ο μύθος – διότι περί τέτοιου πρόκειται – απέκτησε τόση αληθοφάνεια που μέσω αυτού προέκυψε και «ανταγωνιστής». Ο αυθεντικός τέτοιος θέλει την ελληνική γλώσσα να χάνει στο νήμα την εκλογή της ως επίσημη του νεοσύστατου Κράτους των ΗΠΑ μετά τη διακήρυξη της αμερικανικής ανεξαρτησίας, το 1776.
Ήταν όμως τέτοιας μορφής η διάδοση του που φαίνεται ότι εξελίχθηκε σε χαλασμένο τηλέφωνο. Πολλοί έχουν ακούσει και πιστέψει ότι αυτή η μία «καταραμένη» ψήφος ευθύνεται που η ελληνική δεν έγινε η διεθνής γλώσσα της υφηλίου, χάνοντας στη σχετική ψηφοφορία από την αγγλική.

Φυσικά και τα δύο σενάρια ανάγονται στη σφαίρα του μύθου και είναι προφανές ότι η… κότα έκανε το αυγό. Μάλιστα το πιο πικάντικο της ιστορίας είναι ότι ο μύθος της μίας ψήφου ευδοκιμεί και σε Γερμανία, Γαλλία, Ισραήλ! Ιδίως στη Γερμανία είναι πολύ διαδεδομένος – γνωστός ως «μύθος του Μούλενμπεργκ». Εξαπλώθηκε στην κοινή γνώμη κυρίως κατά τη δεκαετία του 1930, με την έξαρση της ναζιστικής προπαγάνδας.

Στην Ελλάδα ο μύθος αναφέρει ότι σε μια καθοριστική ψηφοφορία που τοποθετείται χρονικά αμέσως μετά την έγκριση της διακήρυξης της ανεξαρτησίας των ΗΠΑ από το Κογκρέσο, η νεοσύστατη χώρα καλείται να αποφασίσει την επίσημη γλώσσα του κράτους. Εξαιτίας της θύμησης της αποικιοκρατίας που προκαλούσαν τα αγγλικά για τους Αμερικανούς, υπήρξε η πρόταση να γίνει επίσημη γλώσσα η αρχαία ελληνική, παραπέποντας στην περιοχή που γεννήθηκε το πολίτευμα της δημοκρατίας.


Η εκδοχή αυτή φέρεται να αποδίδεται από κάποιες πηγές στον Ξενοφώντα Ζολώτα, σύμφωνα με τις οποίες δήλωσε γύρω στα μέσα του 20ου αιώνα:

«Ο Ουάσιγκτον, ο Τζέφερσον, ο Άνταμς και άλλοι όταν συνέτασσαν το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών στα 1787 – που ισχύει με μερικές νέες παραγράφους, που ψηφίστηκαν για προσαρμογή στις νέες εξελίξεις, μέχρι σήμερα στον αρχικό κορμό του – είχαν προτείνει η γλώσσα του νέου κράτους να είναι η αρχαία ελληνική, προς τιμή της γλώσσας του Έθνους εκείνου, που πρώτο γέννησε και ελίκνισε τη Δημοκρατία και τη διέδωσε στον κόσμο. Για μία ψήφο μόνο προκρίθηκε και υιοθετήθηκε τελικά η αγγλική αντί της αρχαίας ελληνικής».

Η αλήθεια είναι ότι καμιά τέτοια ψηφοφορία δεν έχει γίνει,· ούτε για τα ελληνικά, ούτε για καμιά άλλη γλώσσα. Τα πρακτικά και τα άλλα επίσημα κείμενα του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών υπάρχουν στη διάθεση του καθενός και καμιά ψηφοφορία δεν καταγράφεται για την ανάδειξη επίσημης γλώσσας.

Στην πραγματικότητα, πουθενά στο Σύνταγμα των ΗΠΑ ή σε άλλο θεσμικό ή νομοθετικό κείμενο της χώρας δεν υπάρχει ορισμός επίσημης γλώσσας. Τα αγγλικά είναι η εκ των πραγμάτων επίσημη γλώσσα, αλλά δεν έχουν θεσμική κατοχύρωση. Πιο σωστά: δεν έχουν μέχρι στιγμής, τουλάχιστον, διότι, όπως ίσως θα έχετε ακούσει, στις μέρες μας όντως υπάρχουν προτάσεις να κατοχυρωθούν θεσμικά τα αγγλικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, σαν ανάχωμα στη δημογραφική άνοδο των ισπανόφωνων.
Με το όλο θέμα έχει ασχοληθεί εκτενώς ο συγγραφέας λογοτέχνης και μεταφραστής Νίκος Σαραντάκος, ενώ η ιστορία έχει λάβει πια διαστάσεις μύθου και στην ελληνική Wikipedia.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σαραντάκος, «ακόμα κι αν μια πλειοψηφία αιθεροβαμόνων φιλελλήνων στο Κογκρέσο ψήφιζε να γίνουν τα ελληνικά επίσημη γλώσσα, θα ήταν εντελώς αδύνατο να επικρατήσει κάτι τέτοιο στην πράξη, αφού τα ελληνικά ήταν πέρα για πέρα άγνωστα σε όλους τους Αμερικανούς πολίτες. Την εποχή εκείνη οι Έλληνες μετανάστες ήταν ελάχιστοι».



Στη Wikipedia αναφέρεται ότι σύμφωνα με τους τοπικούς μύθους «την καθοριστική ψηφοφορία έχουν χάσει και τα γαλλικά και τα εβραϊκά, τα πρώτα προτεινόμενα ως η γλώσσα του “ορθού λόγου”, ενώ τα δεύτερα ως η γλώσσα που δήθεν επιλέχθηκε για την συγγραφή της Παλαιάς Διαθήκης!»

Ομοίως, καμία ψηφοφορία δεν διενεργήθηκε ποτέ για την εκλογή της γλώσσας που θα χρησιμοποιείται διεθνώς.

Η μοναδική ψηφοφορία που έγινε στις ΗΠΑ για γλωσσικό θέμα ήταν αυτή του 1795, όταν μια ομάδα Γερμανών που ζούσαν στην πολιτεία Βιρτζίνια υπέβαλε στο Κογκρέσο αναφορά, ζητώντας να μεταφράζονται οι ομοσπονδιακοί νόμοι στα γερμανικά.

Ο λόγος είναι ότι στις νεοσύστατες Ηνωμένες Πολιτείες, υπήρχαν πολλοί γερμανικής καταγωγής πολίτες που δεν ήξεραν αγγλικά ή ήξεραν ελάχιστα (στην απογραφή του 2000 περίπου 45 εκατομμύρια πολίτες των ΗΠΑ δηλώσαν γερμανική καταγωγή).
Η πρόταση αυτή συζητήθηκε στο Κογκρέσο στις 13 Ιανουαρίου 1795 και εν τέλει τέθηκε σε ψηφοφορία η μετάφραση στα γερμανικά του κειμένου των ομοσπονδιακών νόμων για τους πολίτες που δεν καταλάβαιναν αγγλικά. Από εκεί προέκυψε πιθανότατα η περίφημη διαφορά της μίας ψήφου, καθώς το αποτέλεσμα ήταν 42-41 κατά της μετάφρασης των νόμων στα γερμανικά!

Πρόεδρος του Σώματος ήταν ο γερμανικής καταγωγής Φρέντερικ Μούλενμπεργκ, ο οποίος λόγω της ιδιότητας του (ήταν συνηθισμένο να μην ψηφίζει ο Πρόεδρος του Σώματος) αρνήθηκε να ψηφίσει υπέρ. Κι έτσι γεννήθηκε ο μύθος του Μούλενμπεργκ, που κατά πως φαίνεται «παραφράστηκε» σε Ελλάδα, Γαλλία και Ισραήλ…

πηγή



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Continue reading

Ακτιβιστής στις 0
Το ξέρατε ότι το «yes» είναι ελληνικό; Το «turbo»; Το «kiss»; Κι όμως, η επιδραστικότητα της ελληνικής γλώσσας έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο που ούτε εμείς δεν το φανταζόμαστε. Πασίγνωστες λέξεις που χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, και που έχουν γυρίσει και στην Ελλάδα ως αντιδάνεια, έχουν ελληνική προέλευση.Το thedailyowl είχε παρουσιάσει δέκα λέξεις με ελληνική ρίζα, που κάνουν τη δική τους «καριέρα» στο εξωτερικό, την ώρα που η ελληνική γλώσσα, απλοποιείται όλο και περισσότερο.

Turbo

Και ποιός δεν την ξέρει αυτήν την μικρή λεξούλα; Από τις ηλεκτρικές σκούπες μέχρι τα αγωνιστικά αυτοκίνητα, το turbo έχει χαρακτηρίσει την απόδοση πληθώρας συσκευών και κινητήρων. Και όμως, προέρχεται από την αρχαία ελληνική τύρβη που σημαίνει την κυκλική και ταραχώδη κίνηση. Εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς για ποιόν λόγο καθιερώθηκε στα αγγλικά. Επικουρικά, Τύρβη ήταν και μια τοπική θρησκευτική εορτή προς τιμή του Διονύσου που περιελάμβανε έναν διθυραμβικό χορό.

Yes

Και αγγλικά να μην γνωρίζει κάποιος, το “yes” σίγουρα το ξέρει. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζει είναι ότι προέρχεται από αρχαιοελληνικό μόριο γε που έχει μεγάλο σημασιολογικό εύρος, μέσα σε αυτό και το “βεβαίως”. Το γε δίνει έμφαση στην λέξη που συνοδεύει και το συναντάμε συχνότατα στην ελληνιστική περίοδο.

Sponsor

Γνωστότατη σε όλους μας, με μερικούς εξ’ ημών να θεωρούν ότι ο σπόνσορας πρόκειται για ελληνοποιημένη λέξη της αντίστοιχης αγγλικής. Δεν θα είχαν και εντελώς άδικο, αν η λέξη δεν προερχόταν από το ρήμα σπένδω και το ομμόριζο σπονδή που σημαίνουν “προσφέρω” και “προσφορά” αντίστοιχα. Αλήθεια, πόσες φορές δεν πέσαμε πάνω στην λέξη σπονδή στα μαθητικά μας χρόνια;

Pause

Λέξη που προέρχεται από την ελληνική παῦσις και σημαίνει το “σταμάτημα”. Η αγγλική λέξη διατήρησε αρκετά την ηχητική απόδοση της αντίστοιχης ελληνικής.

Carat

Η μονάδα μέτρησης των πολύτιμων λίθων έχει πιθανότατα ελληνική καταγωγή, καθώς προέρχεται από την λέξη κεράτιον που κυριολεκτικά σημαίνει το μικρό κέρατο παράλληλα όμως ήταν και η μονάδα μέτρησης για αντικείμενα μικρού βάρους (το 1/3 του οβολού). Αληθινό διαμάντι η ανακάλυψή της!

Kiss

Η ετυμολογική της ιστορία είναι μάλλον περιπετειώδης και οι γλωσσολόγοι ερίζουν για το κατά πόσο η αγγλική λέξη kiss προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρηματικό τύπο κυνέω (μελλ. κῦσω)που σημαίνει “φιλώ”. Χωρίς να θέλουμε να μπούμε σε ξένα χωράφια, υπάρχουν μελετητές που υποστηρίζουν ότι υπήρχε η κοινή ινδο-ευρωπαϊκή ρίζα Ku, την οποία οι λατινογενείς γλώσσες – και κατ’ επέκταση η αγγλική – χρησιμοποίησαν ως βάση για τις δικές τους λέξεις. Η θεωρία στηρίζεται στο γεγονός ότι η σημασία του φιλιού ήταν πρωτεύουσας θρησκευτικής σημασίας στην λατρεία όλων των λαών, εξ’ ου και η κοινή ρίζα.

Disaster

Aς βάλουμε και την αστρολογία στο παιχνίδι των λέξεων. Η αγγλική λέξη για την “καταστροφή” προέρχεται από τον συνδυασμό των λέξεων dis (λατ.) και ἀστήρ και έχει την έννοια της αναποδιάς που προέρχεται από την δυσμενή θέση ενός πλανήτη.

Ajax

Την ξέρετε, είτε είστε νοικοκύρης, είτε λάτρης του αγγλικού ποδοσφαίρου. Η λέξη προέρχεται από την ελληνική Αἴᾱς , τον μυθικό ήρωα του Τρωϊκού Πολέμου. Και αν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί μια ποδοσφαιρική ομάδα πήρε το όνομά της από έναν ήρωα, απορία προκαλεί η επιλογή του για να ονομαστεί ένα απορρυπαντικό.

Μarmalade

Με τόσο διάβασμα ίσως και να πεινάσατε οπότε, γιατί να μην βάλουμε στο άρθρο μας μια λαχταριστή λέξη; Η γνωστή σε όλους μας “μαρμελάδα”, έλκει την καταγωγή της από το λατινικό “ melimelum ” το οποίο προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις μέλι και μῆλον (δωρ. μᾶλον) που σημαίνει το “μήλο” αν και είχε ευρύτερη σημασία καθώς σήμαινε γενικά τα φρούτα, ειδικά τα εξωτικά. Το οξύ που χρησιμοποιήθηκε για την διατήρηση των φρούτων τον 18ο αιώνα προερχόταν από άγουρα μήλα. Κάνατε την σύνδεση;

Mentor

Δεν θέλει μετάφραση στα ελληνικά, όλοι γνωρίζουμε την σημασία του μέντορα. Αυτό που ίσως δεν θυμόμαστε είναι ότι ο Μέντωρ ήταν φίλος του Οδυσσέα και σύμβουλος του Τηλέμαχου όπως διαβάζουμε στην “Οδύσσεια” του Ομήρου. Με αυτήν την σημασία, του σοφού ανθρώπου, κάνει πλέον διεθνή καριέρα.


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Continue reading

Ακτιβιστής στις 0

Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής  είναι ένα Ηράκλειο καθήκον, και δεν μπορεί να αγνοηθεί αν η ζωή στη γη πρέπει να διατηρηθεί για τις μελλοντικές γενιές. Οι γλωσσολόγοι αντιμετωπίζουν επί του παρόντος μια παρόμοια πρόκληση: Χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση, οι ειδικοί εκτιμούν ότι σχεδόν οι μισές από τις 6.800 γλώσσες του κόσμου θα οδηγηθούν στο δρόμο των δεινοσαύρων και θα εξαφανιστούν μέχρι τα τέλη του 21ου αιώνα. Απαντώντας σε αυτή την κρίση, οι στρατοί ακαδημαϊκών, ανεξάρτητων ερευνητών και φιλανθρωπικών οργανώσεων, όπως τα Wikitongues, δεσμεύτηκαν να σώσουν τις προς εξαφάνιση γλώσσες του κόσμου, ψάχνοντας τους τελευταίους ζωντανούς ομιλητές και τεκμηριώνοντας κάθε λέξη τους. Οι πιο ευάλωτες από αυτές ονομάζονται "κρίσιμα απειλούμενα", που σημαίνουν ότι είναι εξοικειωμένα μόνο με τα πιο ηλικιωμένα μέλη ενός συγκεκριμένου πληθυσμού και μπορεί να μην ομιλούνται άπταιστα ή τακτικά. Ξεκινώντας από αυτόν τον ορισμό και τον Άτλαντα της UNESCO των Γλωσσών σε Κίνδυνο, ο Stacker συγκέντρωσε εφημερίδες και άρθρα περιοδικών, ακαδημαϊκά περιοδικά και ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων για να καταρτίσει αυτόν τον κατάλογο με τις 30  πιο απειλούμενες γλώσσες του κόσμου.Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε αν η μητρική γλώσσα του προγόνου σας - ή ίσως και η δική σας - θα επιζήσει.

Forest Enets

Μία από τις πέντε Samoyed γλώσσες που προέρχονται από τη Σιβηρία και την Αρκτική, το Forest Enets μιλιούνται από λιγότερους από 15 ανθρώπους - κυρίως κτηνοτρόφους ταράνδων και ψαράδες από το μικροσκοπικό ρωσικό χωριό Potapovo. Αυτή η αυτόχθονη γλώσσα μπορεί να επιβιώσει μόνο χάρη στις πρόσφατες προσπάθειες διατήρησης, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ενός παιδικού σταθμού εμβάπτισης "γλωσσικής φωλιάς" και εύκολα προσβάσιμων διδακτικών βίντεο.

Bathari

Το Bathari είναι μια σημιτική γλώσσα νότιας αραβικής καταγωγής. Επί του παρόντος, ομιλείται από λιγότερα από 20 άτομα σε μια μικρή αλιευτική κοινότητα στη νοτιοδυτική ακτή του Ομάν. Οι οικονομικές και εκπαιδευτικές ευκαιρίες που προσφέρονται στους άραβες ομιλητές οδήγησαν τη νεότερη γενιά να εγκαταλείψει τη μητρική γλώσσα. Πρόσφατα, το Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής του Λονδίνου κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για την τεκμηρίωση του Bathari, συγκεντρώνοντας πάνω από 2.000 καταγραφές ηλικιωμένων γηγενών ομιλητών.

Boruca

Παρά την παρουσία δίγλωσσων πινακίδων στα τοπικά καταστήματα και τη διδασκαλία ξένων γλωσσών σε κάποια τοπικά σχολεία, η Boruca είναι μια ταχέως εξαφανισμένη γλώσσα. Σήμερα υπάρχουν λιγότεροι από 20 γηγενείς ομιλητές, όλοι οι ηλικιωμένοι, που ζουν στην επαρχία Puntarenas στην ακτή του Ειρηνικού της Κόστα Ρίκα.

Cornish

Όπως ένας Φοίνικας αναγεννάται από τις στάχτες, αυτή η αρχαία γλώσσα έχει ανέβει από τους νεκρούς. Η Dolly Pentreath, που θεωρείται ότι ήταν ο τελευταίος φυσικός ομιλητής, πέθανε στα τέλη του 18ου αιώνα. Χάρη στην ευρεία αναζωογόνηση της κελτικής κουλτούρας στις αρχές του 20ού αιώνα, περισσότεροι από 500 κάτοικοι του νοτιοδυτικού νομού της Βρετανίας αναγνώρισαν την Cornish ως την κύρια γλώσσα τους στην απογραφή του 2011. Η Cornish διδάσκεται στα τοπικά σχολεία και μπορεί επίσης να ακουστεί στο BBC Radio Cornwall.

Balkan Gagauz

Αυτή η διάλεκτος της Gagauz μιλιέται από λιγότερους από 100 ανθρώπους, κυρίως ηλικιωμένους, στην περιοχή Deliorman της Βουλγαρίας. Ένας εθνικά τουρκικός λαός, οι Γκαγκαουίοι περιπλανημένοι σε αυτό που είναι τώρα η Ανατολική Ευρώπη, εγκαταστάθηκαν στη σημερινή Μολδαβία, τη Βουλγαρία και τη Μακεδονία. Σε αντίθεση με τον ξαδέλφιο της Μολδαβίας, ο οποίος έχει αναβιώσει στην ανεξάρτητη επαρχία της Gagauzia, δεν υπάρχει παρόμοιο κίνημα στη Βουλγαρία και ως εκ τούτου, η Βαλκανική Γκαγκαούζ κινδυνεύει να εξαφανιστεί τις επόμενες δεκαετίες. Οι εγγραφές της γλώσσας είναι διαθέσιμες στο YouTube.

Ελληνικά Καππαδοκίας

Αρχικά μιλήθηκε στη Μικρά Ασία και, στη συνέχεια, από Έλληνες της Καππαδοκίας, αυτή η μεσαιωνική διάλεκτος θεωρήθηκε ότι εξαφανίστηκε στα μέσα του 20ού αιώνα. Ωστόσο, το 2005, ο καθηγητής Mark Janse του Πανεπιστημίου της Γάνδης αποκάλυψε ένα σύνολο περίπου 200 καππαδοκικών ομιλητών σε απομονωμένες κοινότητες στην ηπειρωτική Ελλάδα. Το βραβευμένο ντοκιμαντέρ, "Last Words", γράφει την ανακάλυψη του Janse. Η ακαδημαϊκός του Πανεπιστημίου του Cambridge Ιωάννα Σιταρίδου κατέγραψε επίσης τις συνομιλίες της με τους γηγενείς ομιλητές.

Gottscheerish

Οι γηγενείς ομιλητές αυτής της ραγδαία εξαφανισμένης γλώσσας αρχικά προήλθαν από ένα θύλακα Γερμανών μεταναστών στη Σλοβενία που στη συνέχεια διασκορπίστηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρόλο που μια ακμάζουσα κοινότητα του Gottscheer και των απογόνων τους εγκαταστάθηκαν στο Queens, της Ν. Υ., εκτιμάται ότι λιγότεροι από 100 άνθρωποι μιλάνε πολύ καλά τnν Gottscheerish. Καταβάλλονται προσπάθειες για τη διατήρηση της διαλέκτου, όπως  η καταγραφή μιας βίντεο συνομιλίας μεταξύ δύο εγγενών ομιλητών.

Manchu

Περισσότεροι από 10 εκατομμύρια εθνοτικοί Μαντζουριανοί ζουν στην Κίνα, όμως λιγότεροι από 20 ηλικιωμένοι χωρικοί στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας μπορούν να μιλήσουν την Manchu. Οι αυτοκράτορες της Μαντζουρίας βασίλεψαν στην Κίνα για σχεδόν 300 χρόνια, επιτυγχάνοντας σε μεγάλο βαθμό  να διατηρήσουν την εθνοτική τους ταυτότητα. Η πτώση της δυναστείας το 1911, οδήγησε στον εκφοβισμό του λαού της Μαντζουρίας, ο οποίος υιοθέτησε όλο και περισσότερο κινέζικες γλώσσες και έθιμα. Με ένα μόνο τοπικό δημοτικό σχολείο που προσφέρει περιορισμένα μαθήματα της γλώσσας, οι μελετητές δεν είναι αισιόδοξοι για την επιβίωση της Manchu. Το βίντεο ντοκιμαντέρ 2012 "Ο τελευταίος αυτοκράτορας" περιλαμβάνει συνεντεύξεις με τους ομιλητές της Μάντσου.

Karaim

Το 1992, ο Σουηδός ακαδημαϊκός Éva Csató Johanson ανακάλυψε έναν πληθυσμό περίπου 60 ομιλητών της Καραΐμ που ζούσαν στην πόλη της Λιθουανίας Trakai. Εθεωρείτο ότι έχει εξαφανιστεί, η Karaim είναι μια τουρκική γλώσσα με εβραϊκές επιρροές, παραδοσιακά γνωστή ως "lashon kedar" - "γλώσσα των νομάδων". Στις προσπάθειές του να διατηρήσει τη γλώσσα, ο Johanson μιλούσε μόνο  Karaim στα μαθήματά του. Η Καράιμ διδάσκεται τώρα τόσο σε θερινά σχολεία όσο και στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα. Ένα κανάλι αφιερωμένο στα folksongs της Karaim είναι διαθέσιμο στο YouTube.

Hawaiian

Ο τροπικός παράδεισος της Χαβάης μπορεί να υπερηφανεύεται για μια ιδιαίτερα μελαγχολική μητρική γλώσσα. Με λιγότερους από χίλιους άπταιστους ομιλητές, ωστόσο, η Hawaiian είναι μια γλώσσα που απειλείται με εξαφάνιση. Μετά την αμερικανική προσάρτηση, η ισπανική γλώσσα απαγορεύτηκε στα σχολεία του νησιού για 90 χρόνια. Μέχρι τη δεκαετία του 1980 λίγοι άνθρωποι μπορούσαν να μιλούν τη γλώσσα, προτρέποντας στην ίδρυση σχολείων προετοιμασίας για τη  διατήρηση της Hawaiian στις μελλοντικές γενιές. Το Duolingo, μια δωρεάν εφαρμογή που διατίθεται και για iOS και για Android, μπορεί να το αλλάξει. Επιπλέον, η εφαρμογή Drops για την εκμάθηση γλωσσών πρόσθεσε πρόσφατα τη Hawaiian στη λίστα των γλωσσών της.

Tsakonian

Τσακώνικη, η οποία προέρχεται από το ελληνικό στρατιωτικό κράτος της Σπάρτης, ομιλείται από περίπου 300 άτομα που ζουν σε λίγα ορεινά χωριά στην ανατολική Πελοπόννησο. Ο Παναγιώτης Τσαγκούρης, ένας δάσκαλος που μεγάλωσε μιλώντας Τσακώνικα, συνέταξε με τη βοήθεια των μαθητών το  Τσακώνικο λεξικό, σε μια προσπάθεια διατήρησης της γλώσσας. Το Wikitongues έχει επίσης δημιουργήσει βιντεοσκοπήσεις ομιλούντων τη μητρική γλώσσα.

Pite Saami

Ομιλούμενη μόνο από 20 περίπου κατοίκους μιας κοινότητας κτηνοτρόφων ταράνδων στη σουηδική Λαπωνία, η Pite Saami είναι ουραλική γλώσσα που δεν έχει επίσημη γραπτή μορφή. Στα μέσα του 20ου αιώνα, η δημόσια πολιτική απαίτησε τη μονομερή υιοθέτηση της σουηδικής γλώσσας και  απαγορευόταν συχνά σε μαθητές να μιλάνε την Πιτ Σαάμι στο σχολείο. Οι βιντεοσκοπημένες εγγραφές των κτηνοτρόφων ταράνδων που μιλάνε την Pite Saami αποτελούν μέρος των μεγαλύτερων προσπαθειών της Ερευνητικής Ομάδας Freiberg για τη διατήρηση αυτής της εξαφανισμένης γλώσσας.

Yaghan

Για χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι της Yamana ζούσαν στο νότιο άκρο της Αργεντινής, μιλώντας τη μητρική τους γλώσσα, την Yaghan. Σήμερα, μόνο ένας γηγενής ομιλητής παραμένει: η 90χρονη Cristina Calderon, η οποία μπορεί να ακουστεί να μιλάει Yaghan σε ένα ντοκιμαντέρ. Αν και η Καλντερόν μεγάλωσε μιλώντας Yaghan, τα παιδιά της προτιμούσαν τα ισπανικά από τη μητρική τους γλώσσα, η οποία ήταν συχνά αιτία χλευασμού. Η κατάσταση  όμως δείχνει να αλλάζει. Η Χιλή τώρα ενθαρρύνει τις αυτόχθονες γλώσσες, συμπεριλαμβανομένης της διδασκαλίας του Yaghan στα τοπικά νηπιαγωγεία.

Nluu

Η Kristina Esau, 84 ετών, είναι ένας από τους μόνους ζωντανούς ομιλητές της Nluu: της ιθαγενούς γλώσσας των λαών της Νότιας Αφρικής, στο San. Αξιοσημείωτη για τον ξεχωριστό της "ήχο", η Nluu και οι ομιλητές της ήταν κακοποιημένοι από ολλανδούς άποικους, αναγκάζοντας το μεγαλύτερο μέρος στο San να υιοθετήσει την Αφρικανική γλώσσα. Η Esau, ωστόσο, είναι μια γυναίκα - σταυροφόρος   για να σώσει τη γλώσσα που πεθαίνει και να την διδάξει στα παιδιά της περιοχής. Η Nluu ομιλείται στο ντοκιμαντέρ PBS, “The Linguists.”(Οι Γλωσσολόγοι).

Louisiana Spanish

Η Louisiana Spanish, όπως η Louisiana Creole, έχει αναγνωριστεί από την UNESCO ως άκρως απειλούμενη γλώσσα. Με μόνο μια χούφτα ομιλητών, ωστόσο, η Louisiana Spanish είναι τα πιο ευάλωτη από τις δύο. Με ανάμειξη Cajun, αγγλικών και πορτογαλικών στοιχείων, εξελίχθηκε από την ομιλία των μεταναστών του 18ου αιώνα από τα Κανάρια Νησιά, γνωστή ως "Isleños." Η Louisiana Spanish μπορεί να ακουστεί κυρίως στη νότια κοινότητα του St. Bernard, ιδιαίτερα σε Isleño σατυρικές μπαλάντες γνωστές ως décimas.

Votic

Η Votic - επίσης γνωστή ως Vote ή Votian - είναι ουραλική γλώσσα που σχετίζεται στενά με την εσθονική γλώσσα. Απαγορευμένη από τους Σοβιετικούς στη δεκαετία του 1930, η Votic επιβιώνει σε πολλά μικρά ρωσικά χωριά στα δυτικά της Αγίας Πετρούπολης, όπου ομιλείται από οκτώ εθνικά φινλανδικά Vods. Ένα πρόσφατα ανοιγμένο μουσείο στο Luzhitsy προσφέρει διδασκαλία γλωσσών ως μέρος μιας μεγαλύτερης προσπάθειας για τη διατήρηση ό, τι παραμένει από την κουλτούρα της  Vote. Το ρωσικό λαϊκό συγκρότημα Bestiarium κατέγραψε ένα άλμπουμ παραδοσιακών βότικων τραγουδιών.

Natooran

Η Natooran, μια γλώσσα Formosan που ανήκει σε αυτόχθονες φυλές στην ανατολική ακτή της Ταϊβάν, έχει λιγότερους από 600 ομιλητές. Το 2017, η κυβέρνηση της Ταϊβάν διέθεσε χρηματοδότηση για τη διατήρηση των εξαιρετικά απειλούμενων γλωσσών της, η οποία περιλαμβάνει τη δημοσίευση εγγράφων σε γλώσσες άλλες εκτός από την Μανδαρινική.

Nuxalk

Η Nuxalk, επίσης γνωστή ως Bella Coola, ομιλείται από έναν μικρό αριθμό εγγενών Βορειοαμερικανών στην καναδική επαρχία της Βρετανικής Κολομβίας. Εκκλησιαστικά σχολεία κατοικιών κάποτε απαγόρευσαν στους αυτόχθονες φοιτητές να μιλούν τη μητρική τους γλώσσα. Ως εκ τούτου, μόνο 17 άτομα μιλούσαν άνετα τη Nuxalk  το 2017. Σήμερα, η Nuxalk είναι αποφασισμένη να προστατεύσει τη γλώσσα, διατηρώντας φωνητικές ηχογραφήσεις και διδασκαλία της Nuxalk στα τοπικά σχολεία. Η φυλή έχει επίσης σχέδια για τη δημιουργία παιδικών βιβλίων, CD και βίντεο στη γλώσσα Nuxalk.

Patuá

Στην αυτόνομη περιοχή στο Μακάο της Κίνας, οι ντόπιοι αγωνίζονται να κρατήσουν την Patuá, ένα μείγμα πορτογαλικών και καντονέζικων που μιλήθηκαν από περίπου 50 μέλη της αυτόχθονης ευρασιατικής κοινότητας του Μακάου. Οι ηλικιωμένοι Μακάνοι που μεγάλωσαν με την Patuá στο σπίτι διατηρούν τη γνώση της γλώσσας, παρά το γεγονός ότι αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν υπέρ των Πορτογαλικών στο σχολείο. Αντιμέτωποι με την απειλή εξαφάνισης από την αυξανόμενη αφομοίωση της Κίνας, λαμβάνονται μέτρα για τη διατήρηση του πολιτισμού Patuá και Macanese στο σύνολό του, συμπεριλαμβανομένου του σχηματισμού της δραματουργικής ομάδας "Doci Papiaçam di Macau".

Shompen

Οι κάτοικοι των απομακρυσμένων Iνδικών νησιών Andaman και Nicobar  φημίζονται για την εχθρικότητά τους απέναντι στους ξένους, όπως πιστοποιεί η πρόσφατη δολοφονία ενός Αμερικανού ιεραποστόλου. Οι Shompen, ένας γηγενής λαός με προ-νεολιθικές ρίζες που κατοικούν στην περιοχή, μειώνεται σε αριθμό και κατά συνέπεια η μητρική τους γλώσσα ομιλείται μόνο από 200 άτομα. Πρόσφατα, η ινδική κυβέρνηση πρότεινε την ίδρυση ακαδημαϊκών τμημάτων σε πανεπιστήμια για να μελετήσει το Shompen και άλλες γηγενείς γλώσσες που διατρέχουν κίνδυνο.

Livonian

Η Grizelda Kristina, η τελευταία ομιλούσα άπταιστα  τη  Livonian, πέθανε στον Καναδά το 2013. Χάρη στις προσπάθειές της, όμως, η Livonian, μια ουραλική γλώσσα παρόμοια με τη φινλανδική και την εσθονική, ζει, αν και με υποστήριξη ζωής. Η Κριστίνα, που γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό της Λιθουανίας, κατέγραψε τη μητρική της γλώσσα για τους ερευνητές. Σήμερα, η Livonian αναπτύσσεται ως δεύτερη γλώσσα μεταξύ των εθνοτικών Livonians που επιθυμούν να διατηρήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά. Το ντοκιμαντέρ του 1991, "Livivian Lives", διαφυλάσσει το λεκτικό αποτύπωμα των εγγενών Livonian ομιλητών.

Naukan Yupik

Μια από τις πέντε απειλούμενες γλώσσες Yupik, η Naukan Yupik ομιλείται από αυτόχθονες κατοίκους της Σιβηρίας. Από το 2010, υπήρχαν λιγότεροι από 60 γηγενείς ομιλητές, σε μεγάλο βαθμό ως επακόλουθο του σοβιετικού εκτοπισμού των Yupik από το προγονικό χωριό Naukan στη Βερίγγιο θάλασσα (Bering Sea).

Arabana

Από το 2005, υπήρχαν μόνο πέντε άτομα στον κόσμο που μπορούσαν να μιλούν Arabana, μία από τις άκρως απειλούμενες γλώσσες της Αυστραλίας. Τα τελευταία χρόνια, η Ομάδα Κινητής Γλώσσας του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδας συγκέντρωσε τη χούφτα αυτών των τελευταίων άπταιστα ομιλητών για να τους οδηγήσει σε «εργαστήρια αναγέννησης» με στόχο τη διατήρηση της γλώσσας της Arabana για τις μελλοντικές γενιές. Τα μαθήματα γλωσσών Arabana διατίθενται επίσης στον ιστότοπο της ομάδας κινητών γλωσσών.

Manx

Παρόλο που ο τελευταίος ντόπιος  ομιλητής της Μανξ, ο Ned Maddrell, πέθανε το 1974, αυτή η γαελική γλώσσα αναστάθηκε με θαυματουργό τρόπο στη Βρετανική νήσο του Μαν από οικολόγους. Οι ηχογραφήσεις που έκανε ο Maddrell πριν από το θάνατό του τεκμηρίωσαν τη γλώσσα, χρησιμεύοντας ως πολύτιμος πόρος για τους νέους μαθητές. Το Bunscoill Ghaelgagh, ένα εντυπωσιακό δημοτικό σχολείο Manx, δημιούργησε μια γενιά νέων γηγενών ομιλητών. Εκτιμάται ότι περισσότεροι από 1.800 άνθρωποι έχουν τώρα κάποιο επίπεδο επάρκειας στη γλώσσα.

Ainu

Οι γηγενείς Ainu  της Ιαπωνίας μιλούν μια γλώσσα που δεν σχετίζεται με καμία άλλη. Το 1996, λιγότεροι από 20 άνθρωποι μιλούσαν την Ainu, η οποίος δεν είχε χρησιμοποιηθεί σε συνομιλία από τη δεκαετία του 1950. Ότι έχει απομένει από τον πληθυσμό Ainu της Ιαπωνίας, που έχει καταπιεστεί σε μεγάλο βαθμό, βρίσκεται στο νησί Hokkaido, όπου τα χωριά κάνουν βήματα για να διατηρήσουν τη μητρική τους γλώσσα, συμπεριλαμβανομένων των φωτογραφιών των ηλικιωμένων ομιλητών και νεαρών γονέων που συνειδητά μεγαλώνουν τα παιδιά τους ως εγγενείς ομιλητές της Ainu.

Barzani Jewish Neo-Aramaic

Μια αραμαϊκή διάλεκτο με ρίζες στο ιρακινό Κουρδιστάν, η εβραϊκή νεοαραμαϊκή Barzani είναι κοντά στην εξαφάνιση. Από το 2008, υπήρχαν λιγότεροι από 20 ομιλητές αυτής της αρχαίας γλώσσας, που σχετίζονταν μεταξύ τους, ηλικίας άνω των 70 ετών και ζούσαν στο Ισραήλ.

Cambap

Η Cambap, γνωστή και ως Twendi, ομιλείται από λιγότερα από 30 άτομα που ζουν σε δύο μικρά χωριά του Καμερούν. Όπως και με πολλές άλλες εξαφανισμένες γλώσσες, όσοι έχουν γνώση του Cambap είναι προχωρημένης ηλικίας, ενώ οι νεότερες γενιές ευνοούν τις ευρύτερα ομιλούμενες γλώσσες.

Nez Perce

Η Nez Perce, ή  Nimipuutimt, είναι μια από τις πολλές εξαφανισμένες εγγενείς αμερικάνικες γλώσσες, με λιγότερους από 20 άπταιστους ομιλητές το 2007. Το Πρόγραμμα Γλωσσών Nez Perce, που εδρεύει στο Idaho, αγωνίζεται με τη τεχνολογία με εφαρμογές παρεχόμενες σε συσκευές Apple και Android.

Kusunda

Η Gyani Maiya Sen, μια ηλικιωμένη μητέρα του Νεπάλ, είναι ένας από τους δύο τελευταίους ομιλητές της Kusunda, μιας αινιγματικής γλώσσας άγνωστης προέλευσης που έχει προβληματίσει τους γλωσσολόγους εδώ και δεκαετίες. Η Κουσούντα φαίνεται ότι έχει αναπτυχθεί σε πλήρη απομόνωση, καθώς δεν έχει καμία σχέση με καμία από τις 20 γνωστές γλωσσικές οικογένειες. Οι μελετητές εργάζονται με ταχείς ρυθμούς για να τεκμηριώσουν την Κουσούντα, συμπεριλαμβανομένου αυτού του βίντεο του Sen που μιλάει τη μητρική του γλώσσα.

πηγή: microsoft news
μετάφραση - απόδοση: ακτιβιστής

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Continue reading
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)