του Λεωνίδα Βατικιώτη
Χέρι βοήθειας στην δοκιμαζόμενη κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι η δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε την Τρίτη 16 Ιανουαρίου στην φιλοκυβερνητική ιστοσελίδα Πρώτο Θέμα για το θέμα του γάμου μεταξύ των ομοφύλων και της δυνατότητας τεκνοθεσίας εκ μέρους τους.
Και οι δύο επίμαχες ερωτήσεις έχουν διατυπωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να προκαταλαμβάνουν την στάση του ερωτώμενου και να τον στρέφουν στην κατεύθυνση αποδοχής των προτάσεων της κυβέρνησης. Καθόλου αδικαιολόγητα έτσι οι απαντήσεις που παρέχονται υποστηρίζουν τις επιλογές της κυβέρνησης.
Η πρώτη ερώτηση που τίθεται είναι η εξής: «Ο πολιτικός γάμος ομόφυλων ζευγαριών ισχύει στις Ηνωμένες Πολιτείες και στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τη νομοθέτηση του πολιτικού γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και στην Ελλάδα;». Οι απαντήσεις που συγκέντρωσε αυτή η ερώτηση είναι: Συμφωνώ 42%, Μάλλον συμφωνώ 13%, Μάλλον διαφωνώ 7% και Διαφωνώ 35%. Το άθροισμα των θετικών απαντήσεων έφτασε το 55%.
Οι απαντήσεις ωστόσο που δόθηκαν δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αντικειμενικές, έστω και στο στενό πλαίσιο της έρευνας και των συνθηκών υπό τις οποίες διεξήχθη, γιατί σε ένα σημαντικό βαθμό έχουν προέλθει από την ευμενή στάση που προκάλεσε η πρώτη πρόταση: «Ο πολιτικός γάμος ομόφυλων ζευγαριών ισχύει στις Ηνωμένες Πολιτείες και στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Δεδομένης της επιρροής που ασκεί στην ελληνική κοινωνία η στάση άλλων κοινωνιών, κι ιδιαίτερα των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ο ετεροπροσδιορισμός έστρεψε ένα σημαντικό μέρος των ερωτώμενων να απαντήσουν «Συμφωνώ» ή «Μάλλον Συμφωνώ»!
Για να γίνει εμφανής η αθέμιτη επιρροή, και κατ’ επέκταση ο χειρισμός που προηγήθηκε, ας αναλογιστούμε ποια θα ήταν η στάση των ερωτώμενων αν είχε προηγηθεί μια άλλη πρόταση, όπως για παράδειγμα. «Στην Ελλάδα έχει θεσμοθετηθεί το σύμφωνο συμβίωσης που εξασφαλίζει τα δικαιώματα των ομόφυλων ζευγαριών. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε…» Άλλο παράδειγμα: «Η κυβέρνηση της ΝΔ έχει διχαστεί το θέμα του πολιτικού γάμου των ομόφυλων ζευγαριών. Εσείς συμφωνείτε ή διαφωνείτε…»
Εξ ίσου προβληματική είναι και η σύγκριση των απαντήσεων με προηγούμενες δημοσκοπήσεις, της Διανέοσις για την ακρίβεια, καθώς δεν τέθηκε προς απάντηση ακριβώς το ίδιο ερώτημα. Κατά συνέπεια είναι αυθαίρετο το συμπέρασμα ότι «το ποσοστό των συναινούντων είναι το μεγαλύτερο της τελευταίας εξαετίας».
Εξ ίσου ανυπόληπτες πρέπει να θεωρηθούν και οι απαντήσεις στο ερώτημα για την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια αφού εδώ ο χειρισμός είναι ακόμη πιο σκανδαλώδης, βάσει της διατύπωσης που προκρίθηκε: «Θα συμφωνούσατε τα ομόφυλα ζευγάρια να έχουν την δυνατότητα υιοθεσίας παιδιών που ζουν σήμερα σε ίδρυμα, από το να παραμένουν τα παιδιά αυτά σε κάποιο ίδρυμα;». Οι απαντήσεις που δόθηκαν είναι κατά 53% «Ναι συμφωνώ» και 41% «Όχι, δεν συμφωνώ».
Η ίδια η ερώτηση είναι λάθος (παράδειγμα αποφυγής για όσους σχεδιάζουν έρευνες) κι όχι απλά χειριστικά αποσκοπούσα στην εκμαίευση συγκεκριμένων απαντήσεων. Η ερώτηση είναι λάθος επειδή το δίλημμα δεν είναι η υιοθεσία μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών και η παραμονή των παιδιών στο ίδρυμα. Ρωτώντας ο ερευνητής αν θέλετε την υιοθεσία μεταξύ ομόφυλων ή την παραμονή σε ίδρυμα δεν υπάρχει υγιώς σκεπτόμενος άνθρωπος που να προτιμήσει το ίδρυμα, δεδομένων των αρνητικών συνειρμών που δημιουργεί και των αισθημάτων λύπης και συμπόνοιας που εγείρει, για όσα παιδιά έχουν την ατυχία να μην έχουν οικογένεια. Ωστόσο αυτή η διατύπωση έχει παραλείψει κάτι πολύ βασικό: Ότι σήμερα πραγματοποιούνται υιοθεσίες. Ας αναλογιστούμε λοιπόν τι απαντήσεις θα υπήρχαν αν το ερώτημα ήταν το ακόλουθο, που αντικατοπτρίζει πλήρως την πραγματικότητα: «Συμφωνείτε τα ομόφυλα ζευγάρια να αποκτήσουν τη δυνατότητα υιοθεσίας παιδιών ή προτιμάτε να διατηρήσουν αυτό το δικαίωμα μόνο όσοι το έχουν και σήμερα;»
Ας αναλογιστούμε επίσης αν θα συγκέντρωνε την παραπάνω πλειοψηφία, υποστηρίζοντας την κυβέρνηση, ένα άλλο ερώτημα το οποίο προηγείται, ενώ η διατύπωσή του δεν μπορεί να χαρακτηριστεί μεροληπτική: «Προτεραιότητα σήμερα έχει η αλλαγή και βελτίωση του αμφισβητούμενου συστήματος τεκνοθεσίας στην κατεύθυνση της διαφάνειας και της απλοποίησης του ή η παραχώρηση του δικαιώματος τεκνοθεσίας σε ομόφυλα ζευγάρια;»
Δημοσκοπήσεις όπως η συγκεκριμένη που δεν μπορούν να θεωρηθούν ούτε αντικειμενικές, ούτε ότι αντανακλούν τη στιγμιαία έστω βούληση της κοινωνίας, δείχνουν την πρεμούρα της κυβέρνησης να κλείσει με πραξικοπηματικούς όρους μια συζήτηση (μάλλον αντιπαράθεση) που πράγματι απασχολεί την κοινωνία.
Δοκιμασμένη συνταγή αποτυχίας και πόλωσης…
