Articles by "Η γέννηση των λέξεων"

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Η γέννηση των λέξεων. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Διάβασα κάπου το παρακάτω κείμενο και συγκλονίστηκα...
Δεν ήξερα τα 12 ονόματα της θάλασσας ανάλογα με τους ανέμους...

Η ελληνική γλώσσα είναι όντως η γλώσσα του θεού...
Τα ονόματα της θάλασσας στην αρχαία Ελλάδα ανάλογα με την κατάστασή της από την επίδραση του ανέμου στην επιφάνειά της...

Με άνεμο 0 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Γαλήνη"...

Με άνεμο 1 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Αλσάλος"..
.
Με άνεμο 2 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν " Θάλαττα ή Θάλασσα"...

Με άνεμο 3 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Μύρα" έτσι γεννιούνται οι λέξεις Λατ. Ιταλ: Mare, Γαλ: Mer, Ισπ. Πορτ.: Mar, Γερ: Meer, Ρωσ.: Mope, Φινλ.: Meri, Σλοβάκ.: Mora, Σλοβέν.: Morje, αλλά και Marin, Marina, Miror.... αλλά και Μαίρα (Νηρηίδα), από αυτή και το εβραϊκό Μυριάμ = κυρά της θάλασσας... Σαν αντιδά­νειο, το όνομα Μαρία η συλλογική μνήμη το μετέτρεψε νεότερα σε "Μαίρη", που είναι και ό αστέρας Σείριος... Μαρία, Μαρίνα, = θάλασσα... Από την ίδια λέξη και ρίζα της "Μύρα”, έχουμε τις " Μύριοι" πολλοί όπως η θάλασσα, αλλά και "Μυρμιδόνες"...

Με άνεμο 4 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Πέλαγος" έτσι έχουμε τις ονομασίες "Πελασγός" = πελαγίσιος, ταξιδευτής, Πελαγονία, Πελαγονική Χερσόνησος .......

Με άνεμο 5 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Πόρος", από το αρχ. Ελλ. ρήμα "Πείρω" = διαπερνώ, μεταβαίνω απέναντι, περνώ θάλασσα... Αλλά με τι περνώ την θάλασσα; Με πλωτό "Μέσον” Ναῦς... Από το αρχ. Ελλ. ρήμα "Πείρω" έχουμε και τις "Πειρατής" "Πειρατεία"... Πόροι Αλός" λέγονται οι θαλάσσιοι δρόμοι... Όποιος ήταν μέσα στον "Πόρο" (στο πέρασμα, στον θαλασσινό δρόμο) και η πρόθεση που το δηλώνει αυτό είναι το "εν" (εντός) ήταν "έν-πορος" "έμπορος"... Από εκεί ξεκινά το εμπόριο... Γινόταν "Εύ-Πορος" πλούσιος δηλαδή ή αν δεν μπορούσε να ασχοληθεί με την θάλασσα ήταν "Ά-πορος" δηλ. χωρίς τα πλούτη που προσφέρει η θάλασσα... Σε μια αρχαιοτάτη καταγραφή στις πινακίδες της Γραμμικής Β' (Η Γραμμική Β είναι η πρώτη γραφή της ελληνικής γλώσσας, μεταγενέστερη μορφή της Γραμμικής Α, και χρησιμοποιήθηκε στη Μυκηναϊκή Περίοδο, από το 17ο ως τον 13ο αι. π.Χ.) εντοπίζουμε την λέξη "ΤΑ "- "ΛΑ"- "ΣΟ" - "ΠΟ" - "ΡΟ"... Εναλλαγή των Του - Δου - Θου οδοντικών άηχων συμφώνων, είναι ο "Θαλασσοπόρος"...

Με άνεμο 6 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Πόντος" έτσι έχουμε το "Ποντο-Πόρο" πλοίο, Πόντιους....

Με άνεμο 7 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Κλύδων" έτσι έχουμε τον κλυδωνισμό.....

Με άνεμο 8 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Άχα". Το Χάος (>χάfος), κατά τους Στωικούς εκ του Χέω = χύνω, άχα... Έτσι λοιπόν ταξιδεύει η λέξη και γίνεται Σουηδ. Δαν.: hav, Λατιν.: Aqua..

Με άνεμο 9 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Ρόθιον"..

Με άνεμο 10 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Δόν - Δάν". Δόν -Δάν = Δόνησις... Ταξιδεύει και αυτή η λέξη και έχουμε την Τούρκ.: deniz , αλλά και εκ της "Σείσεως" συνώνυμο της "Δονήσεως" έχουμε Αγγλ.: "Sea", Ολλανδ.: "Zee", Νορβ.: Sjø

Με άνεμο 11 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Βρύξ"..

Με άνεμο 12 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν "Βρύχα" αυτός που ήταν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ήταν "Υπό Βρύχα" έτσι έχουμε το υποβρύχιο κλπ...

Όσο και αν καταστρέφουμε την ομορφότερη και πληρέστερη γλώσσα του κόσμου, ευτυχώς υιοθετήθηκε και από αλλοδαπούς και μας θυμίζει πάντα πως είναι η καλλίτερη μάνα και παιδαγωγός...

Πηγές: Άννα Τσιροπούλου Ευσταθίου "Ο ΕΝ ΤΗΙ ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ" & "ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ" και λεξικό LIDELL SCOTT.»


Alexandra Papageorgiou
Η φράση έχει τις ρίζες της στην εποχή που στα χωριά μετρούσαν τα σπίτια με τους φούρνους, επειδή κάθε σπίτι είχε από έναν για να ψήνει το ψωμί. 

Υπάρχει κι ένα ιστορικό ανέκδοτο που λέει ότι όταν ένας Άγγλος φιλέλληνας ρώτησε τον Θόδωρο Κολοκοτρώνη πόσο μεγάλο είναι το χωριό του, ο Κολοκοτρώνης του απάντησε ότι δεν είναι μεγάλο, αφού έχει μόνο 100 φούρνους. 
Ο Αγγλος που αγνοούσε ότι κάθε φούρνος σήμανε «σπίτι», του είπε «και δεν είσαι ευχαριστημένος; Το δικό μου δεν έχει περισσότερους από δύο». 
Τότε ο Κολοκοτρώνης του απάντησε: «Βρε τον φουκαρά… Και πώς ζεις σε τέτοια μοναξιά;» 

Στα χωριά, όταν πέθαινε ο αρχηγός της οικογένειας, οι συγχωριανοί του έλεγαν ότι «γκρέμισε ο φούρνος του», εννοώντας ότι το σπίτι «γκρεμίστηκε, χάθηκε». 

Με τα χρόνια όταν κάποιος πεθαίνε, το νέο ανάμεσα σε συγγενείς, φίλους και γνωστούς κυκλοφορούσε από στόμα σε στόμα είτε μέσω τηλεφώνου. Συνήθως ένα κοντινό πρόσωπο αναλάμβανε την υποχρέωση να τους ειδοποιήσει όλους, ακόμα κι αν δεν έχει τακτικές επαφές μαζί τους. 
Έτσι, όταν κάποιος επικοινωνούσε μετά από πολύ καιρό έμεινε η έκφραση: «που χάθηκες; Κάποιος φούρνος θα γκρεμίστηκε». 

Με τα χρόνια ξεχάστηκε η αρχική σημασία της έκφρασης, η οποία πλέον δηλώνει ένα σπάνιο ή απρόσμενο γεγονός....

πηγή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Ο Ρουβίκωνας είναι ένας μικρός ποταμός στη βόρεια Ιταλία που χύνεται στην Αδριατική θάλασσα και βρίσκεται βόρεια του Ρίμινι και νότια της Τσεζένα.
Ο Ρουβίκωνας ήταν το όριο που χώριζε την Ιταλία από τη Γαλατία.
Η ρωμαϊκή σύγκλητος είχε θεσπίσει έναν νόμο που ονομαζόταν «imperium», με τον οποίο απαγορευόταν η είσοδος ένοπλων σωμάτων από τις επαρχίες και μετά τον ποταμό Ρουβίκωνα, κι αυτό για να αποφευχθεί στρατιωτικά η κατάληψη της εξουσίας και η αμφισβήτηση της συγκλήτου και κατ' επέκταση της δημοκρατίας.
Η ελληνική φράση «διαβαίνω τον Ρουβίκωνα» αναφέρεται όταν κάποιο άτομο λαμβάνει εν γνώσει του μια ριψοκίνδυνη και συγχρόνως τελεσίδικη απόφαση.
Η φράση αποδίδεται στον Γάιο Ιούλιο Καίσαρα όπως επίσης και η ρήση «Ο κύβος ερρίφθη»

Ας δούμε όμως την ιστορία:

Την περίοδο εκείνη ο Πομπήιος διοικούσε τη Ρώμη και ο Καίσαρας εκτστράτευσε στη Γαλατία. Τότε, η σχέση των δύο αντρών διαλύθηκαν. Η κόρη του Καίσαρα, Ιουλία πέθανε και ο Πομπηίος πήρε το μέρος των συντηρητικών, οι οποίοι είχαν ταχθεί κατά της εκστρατείας του Καίσαρα.
Το 60 π.Χ. ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας, ο Γνάιος Πομπήιος Μάγνοςκαι ο Μάρκος Λικίνιος Κράσσος δημιούργησαν μία ανεπίσημη Τριανδρία, για να επικρατήσουν ως κυρίαρχες προσωπικότητες στο Ρωμαϊκό κράτος. Εκμεταλλεύτηκαν την τεράστια περιουσία  αλλά και τις στρατιωτικές επιχειρησιακές νίκες , τις στρατιωτικές επιτυχίες του Κράσσου στην Ισπανία, του Πομπήιου στην Ανατολή και τη δημοφιλία του Καίσαρα, ο οποίος με ιδιαίτερα σκληρότητα -έως βαρβαρότητα - καθυπόταξε την Γαλατία αλλά και τα Γερμανική φύλλα του Βορρά, για να εξασφαλίσουν το ανώτατο αξίωμα στη Ρώμη. 

Το 59 π.Χ. ο Πομπήιος και ο Καίσαρας εκλέχθηκαν Ύπατοι της Ρώμης. Επισφράγισαν μάλιστα τη συμμαχία τους, όταν ο Πομπήιος παντρεύτηκε την Ιουλία, την κόρη του Καίσαρα. Ο Πομπήιος έμεινε στη Ρώμη, για να διευθύνει τις υποθέσεις της Συγκλήτου, ενώ ο Καίσαρας αναχώρησε για την εκστρατεία του στη Γαλατία. Η εκστρατεία δεν είχε την επίσημη έγκριση της Συγκλήτου, αλλά ήταν τέτοια η ισχύς της τριανδρίας, που κανείς δεν τόλμησε να την εμποδίσει. Το 54 π.Χ. πέθανε η Ιουλία και ένα χρόνο μετά, ο Μάρκος Κράσσος που ηττήθηκε από τους Πάρθους, συνελήφθη και δολοφονήθηκε. 
Τα δεδομένα της συμμαχίας άλλαξαν άρδην και οι μεγάλες φιλοδοξίες των δύο ανδρών δεν άργησαν να τους οδηγήσουν στη σύγκρουση. Ο Πομπήιος τάχθηκε με τους συντηρητικούς της Συγκλήτου, που ήθελαν πάση θυσία να σταματήσουν τον Καίσαρα, γιατί φοβόνταν ότι θα προσπαθούσε να γίνει δικτάτορας της Ρώμης. Πράγματι, οι επιτυχίες του στρατηγού στη Γαλατία και ο επιδέξιος λαϊκισμός του, τον είχαν ανυψώσει τόσο στα μάτια του απλού λαού, που ένα τέτοιο σενάριο δεν ήταν απίθανο. 

Το 52 π.Χ, τον διέταξαν να παραιτηθεί από το αξίωμά του, να διαλύσει τις λεγεώνες του και να επιστρέψει στη Ρώμη, όπου θα δεχόταν την τιμωρία που του άρμοζε. Ο Καίσαρας δέχτηκε, μόνο αν έκανε κι ο Πομπήιος το ίδιο. Ασφαλώς και δεν έγιναν έτσι τα πράγματα. Η προκλητική απάντηση του Καίσαρα ήταν το τελειωτικό χτύπημα. Η Σύγκλητος τον ενημέρωσε, ότι είχε τις εξής επιλογές: ή θα διέλυε αμέσως τις λεγεώνες του, ή θα τον ανακήρυσσαν εχθρό της Ρώμης. Ο Καίσαρας γνώριζε, ότι το να μπει άοπλος στη Ρώμη, ισοδυναμούσε με αυτοκτονία. 

Γι’ αυτό αποφάσισε να συνεχίσει την πορεία του με τη 13η Λεγεώνα ένοπλος και να διασχίσει τον Ρουβίκωνα. Εξού και η φράση "διέβη τον Ρουβίκωνα" όπως και η "ο κύβος ερρίφθη" δηλ. "alea jacta est" που αναφώνησε όταν πέρασε τον ποταμό γνωρίζοντας πως στην πράξη αυτή δεν  χωράει υπαναχώρηση. Αναλαμβάνω λοιπόν τις συνέπειες των πράξεών μου και ρισκάρω.
Με αυτή την ενέργεια, ο Καίσαρας αμφισβήτησε ανοιχτά την εξουσία των συγκλητικών και του Πομπήιου, ξεκίνησε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ του Καίσαρα και του Πομπήιου, ο οποίος έληξε με τη θριαμβευτική νίκη του Καίσαρα στη Μάχη των Φαρσάλων. Το 48 π.Χ., ο Πομπήιος δολοφονήθηκε στην Αίγυπτο, από Αιγύπτιους για να εξευμενίσουν τον Καίσαρα. 

Τα επόμενα τρία χρόνια, ο Καίσαρας αντιμετώπισε τον Κάτωνα, που συνέχισε τον εμφύλιο μετά τον θάνατο του Πομπήιου. Τον κατατρόπωσε το 46 π.Χ. και ένα χρόνο μετά εξόντωσε και τον γιο του Πομπήιου, που ήταν και το τελευταίο εμπόδιο. 

Τον Φεβρουάριου του 44 π.Χ., ο Καίσαρας ονομάστηκε «Dictator perpetuo», δηλαδή «ισόβιος δικτάτορας» της Ρώμης. Διατήρησε το αξίωμα μόλις για έναν μήνα. 


Στις 15 Μαρτίου, δολοφονήθηκε μέσα στη Σύγκλητο. Οι Συγκλητικοί τον μαχαίρωσαν 23 φορές. Λέγεται ότι λίγο πριν πεθάνει, είδε τον θετό του γιο Βρούτο, να τον πλησιάζει και να τον μαχαιρώνει. Τα τελευταία του λόγια ήταν: «Κι εσύ τέκνον Βρούτε;»  
 Ακόμη και την στιγμή που πέθαινε, κληρονομούσε την καθημερινότητα μας με μία ρήση, που πάντα θα συμβολίζει την προδοσία από τα αγαπημένα πρόσωπα.
Ένα καινούργιο παραμύθι κυκλοφορεί τις τελευταίες μέρες στο ελληνικό Διαδίκτυο, ένα κείμενο που διατείνεται ότι “Μιλώντας ελληνικά διατυπώνουμε μαθηματικές εξισώσεις” και  έχει ήδη διαγράψει εντυπωσιακή πορεία, αφού έφτασε να δημοσιευτεί σε προβεβλημένους ιστότοπους σαν το “σκανδαλοθηρικό” παράρτημα του yahoo.gr (το οποίο βέβαια έχει και στο παρελθόν δημοσιεύσει απίστευτες μπαρούφες περί γλώσσας), ή τον γνωστό κυπριακό ιστότοπο CyToday. Κάποιοι φίλοι, και όχι ένας ή δύο, μου ζήτησαν να το σχολιάσω, κι έτσι προέκυψε το σημερινό άρθρο.
Δεν αξίζει να αναδημοσιεύσω ολόκληρη την ηλεμπαρούφα, θα σχολιάσω μερικά σημεία της. Στην αρχή, ο συντάκτης της διατείνεται ότι Η ελληνική γλώσσα δεν είναι τυχαία γλώσσα. Χτίστηκε πάνω στα μαθηματικά, και αυτό που ελάχιστοι ακόμα ξέρουν είναι ότι κάθε λέξη στην ελληνική έχει μαθηματικό υπόβαθρο. Συνεχίζει: Η πιο σημαντική τους ιδιότητα είναι ότι το κάθε γράμμα έχει μια αριθμητική τιμή/αξία, κάθε γράμμα είναι ένας αριθμός, οπότε κατ επέκταση και κάθε λέξη είναι ένας αριθμός.
Θα τα έχετε ξανακούσει αυτά, όταν είπαμε για τους λεξάριθμους, αλλά βέβαια εδώ έχουμε μια θεμελιώδη παρεξήγηση. Το γεγονός ότι στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν τα γράμματα του αλφαβήτου ως σύμβολα αναπαράστασης των αριθμών, σε ένα όχι και πολύ βολικό αριθμητικό σύστημα (δοκιμάστε να κάνετε πράξεις και θα δείτε πόσο δύσκολο, αν και όχι αδύνατο, είναι), δεν σημαίνει ότι τα γράμματα είχαν εγγενώς αυτή την ιδιότητα, εννοώ την αριθμητική αξία. Αυτό είναι αντιστροφή της πραγματικότητας. Την αριθμητική αξία την προσλάβανε τα γράμματα μόνο αφού έγινε η αντιστοίχιση, δεν την είχαν ανέκαθεν.
Ποια είναι η αριθμητική αξία κάθε γράμματος, θα το θυμάστε. Αν το έχετε ξεχάσει, ιδού ο πίνακας:
Α          Β          Γ          Δ          Ε          F          Ζ          Η          Θ
1          2          3          4          5          6          7          8          9
Ι          Κ          Λ          Μ          Ν          Ξ          Ο          Π          Q
10       20        30        40         50        60         70        80         90
Ρ          Σ          Τ          Υ           Φ         Χ          Ψ           Ω          ϡ
100      200      300       400       500      600       700        800       900
(κόππα για το 90, σαμπί για το 900).
Ο συντάκτης της ηλεμπαρούφας υποστηρίζει όμως ότι “Μια τεράστια γνώση κλειδωμένη-κωδικοποιημένη μέσα [σε] λέξεις λόγω της μαθηματικών τιμών που έχουν“. Και για να το αποδείξει, φέρνει, μεταξύ άλλων, το εξής παράδειγμα:
ΑΛΦΑ = 1+30+500+1= 532 =>5+3+2= 10 => 1+0= 1
Αν όμως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το άλφα, ως πρώτο γράμμα, έχει λεξάριθμο που οδηγεί τελικά στο 1, κάτι ανάλογο θα έπρεπε να συμβαίνει και με τα επόμενα γράμματα, έτσι δεν είναι; Γιά να δούμε….
ΒΗΤΑ 2+8+300+1 = 311, 3+1+1 = 5. Θα περιμέναμε 2 και όμως βγήκε 5
ΓΑΜΜΑ, 3+1+40+40+1 = 85 = 13 = 4. Θα περιμέναμε 3, αλλά βγήκε 4
ΔΕΛΤΑ, 4+5+30+300+1 = 340 = 7          Εδώ έπρεπε να βγει 4, αλλά βγήκε 7. Και ούτω καθεξής στα επόμενα:
ΕΨΙΛΟΝ, 5+700+10+30+70 + 50 = 865 = 19 = 1
ΖΗΤΑ, 7+8+300+1 = 316 = 10 = 1
ΗΤΑ, 8+300+1 = 309 = 12 = 3
ΘΗΤΑ, 9+8+300+1 = 318 = 12 = 3
ΙΩΤΑ, 10+800+300+1 = 1111 = 4
Από τα εννιά πρώτα γράμματα, έναν μόνο έχει λεξάριθμο που να συνδέεται με τη σειρά του στο αλφάβητο, 1/9 δεν είναι και πολύ σπουδαίο σκορ, ακριβώς ίδιο με τη μαθηματική πιθανότητα όταν διαλέγουμε τυχαία έναν αριθμό από τους εννιά μονοψήφιους (το μηδέν εδώ εξαιρείται, αφού δεν μπορεί να είναι άθροισμα φυσικών αριθμών). Συμπέρασμα; Καμιά “νομοτέλεια” δεν υπάρχει στο παράδειγμα ΑΛΦΑ = 532 = 1, πρόκειται για απλή σύμπτωση.
Συνεχίζει η ηλεμπαρούφα.
Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία δεν είναι βασισμένη στο ότι κάποιοι απλά καθίσαν και συμφώνησαν να ονομάζουν ένα αντικείμενο «χ» ή «ψ» όπως όλες οι υπόλοιπες στείρες γλώσσες του κόσμου. Η Ελληνική γλώσσα είναι ένα μαθηματικό αριστούργημα το οποίο θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε.
Εδώ έχουμε την απίθανη θεωρία ότι σε όλες τις άλλες γλώσσες υπάρχει η αυθαιρεσία του γλωσσικού σημείου, όπως δέχεται η επιστήμη της γλωσσολογίας μετά τον Σοσίρ, αλλά τα ελληνικά, επειδή προφανώς μας τα έδωσε ο Θεός, εξαιρούνται! Είναι αυτό που λέει το Λερναίο κείμενο “πρωτογένεια” της ελληνικής γλώσσας και το οποίο κανείς γλωσσολόγος δεν το δέχεται αλλά και κανείς οπαδός του Λερναίου δεν έχει επιχειρήσει να το αποδείξει. Για τις “στείρες” γλώσσες, που φαίνεται να είναι πρωτότυπη συμβολή του συντάκτη τούτου του κειμένου, θα πούμε παρακάτω.
Στη συνέχεια έχουμε απλή και άδολη σαχλαμάρα:
η αρχή των πάντων είναι το ίδιο το Ελληνικό Αλφάβητο (το οποίο φυσικά δεν το πήραμε από κάποιον άλλον όπως θα δούμε παρακάτω διότι εκ των πραγμάτων δεν γίνεται). Τα γράμματα του Ελληνικού αλφαβήτου στο σύνολο τους ήταν 33 όσοι και οι σπόνδυλοι, οι 5 τελευταίοι σπόνδυλοι (που παίζουν τον ρόλο της κεραίας) έχουν άμεση σχέση με τον εγκέφαλο και αντιστοιχούν στα 5 τελευταία άρρητα γράμματα τα οποία γνώριζαν μόνο οι ιερείς* ένα από αυτά ήταν η Σώστικα (ή Γαμμάδιον) η οποία στα λατινικά έγινε swstika και οι Ναζί το έκλεψαν και την ονομάσανε Σβάστικα.
Να παρατηρήσω μόνο ότι η λέξη “σώστικα” δεν υπάρχει στα αρχαία, ότι στα λατινικά δεν έγινε swstika (λαθροχειρία, ξεχνάμε το a έτσι που να μοιάζει οπτικά με την ανύπαρκτη ελληνική λέξη), ότι το w δεν υπήρχε στο παλιό λατινικό αλφάβητο, και ότι σύμφωνα με τους πάντες η λέξη σβάστικα (Swastika στα γερμανικά) είναι λέξη σανσκριτική, με τη σημασία “καλότυχος”, από το svasti- “ευεξία, καλή τύχη”, που προέρχεται από το su “καλά”, συγγενικό με το ελλ. ευ, και το asti (“είναι”, συγγενικό με το ελλ. εστί). Θα συμφωνήσω όμως με τον ανώνυμο συντάκτη στο σημείο που βρίζει τους Ναζήδες.
Στη συνέχεια, ο συντάκτης υιοθετεί έναν ακόμα αγαπημένο λερναίο μύθο, ότι τάχα η ελληνική γλώσσα είναι η μόνη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από Η/Υ. Είναι περίεργο πώς το διαβάζουν αυτό άνθρωποι που περνάνε όλη τους τη μέρα με κομπιούτερ, και δεν εξεγείρονται, ενώ ξέρουν πολύ καλά ότι οι υπολογιστές μόνο τον κώδικα μηχανής δέχονται, σειρές ατέλειωτες από 0 και 1. Κι έπειτα, που βρίσκονται τάχα αυτοί οι υπολογιστές που δέχονται μόνο ελληνικά; Σε ποια υπόγεια ραββινικά εργαστήρια κρύβονται; Δεν τους φανέρωσε ούτε ο Σνόουντεν; Αλλά ας ακούσουμε τον συντάκτη, που δίνει μια νέα σημασία στον όρο μαθηματικότητα:
Η Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για Η/Υ λόγω της μαθηματικότητας και μουσικότητας όχι μόνο του Αλφαβήτου-λέξεων, αλλά και των μαθηματικών εννοιών που γεννώνται π.χ. η λέξη ΘΕΣΙΣ γίνεται: συνΘεσις, επίΘεσις, κατάΘεσις, υπόΘεσις, εκΘεσις, πρόσΘεσις, πρόΘεσις, ανάΘεσις, διάΘεσις, αντίΘεσις κτλ κτλ αν τώρα αυτές τις λέξεις τις μεταφράσουμε στα Αγγλικά είναι εντελώς άσχετες μεταξύ τους.
Δεν είναι εντελώς άσχετες. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει αντιστοιχία, π.χ. comPosition – σύνθεση, exPosition – έκθεση, prePosition – πρόθεση, disPosition – διάθεση, η οποία αντιστοιχία υπάρχει ήδη στα λατινικά. Bέβαια, η ιδέα ότι τέτοιες αφηρημένες λέξεις μπορούν να μεταφραστούν σε άλλη γλώσσα και να έχουνμία μόνο απόδοση είναι κωμική διότι, για παράδειγμα, πώς θα μεταφράσει κανείς στα αγγλικά την επίθεση; Αν την πεις attack η αντιστοιχία χάνεται, αν όμως την πεις  apposition (π.χ. επίθεση σφραγίδας, appositiion of a seal) τότε διατηρείται.  Αλλά φυσικά οι σημασίες των λέξεων εξελίσσονται και αλλάζουν και δεν είναι δυνατόν να υπάρχει 100% αντιστοιχία. Όμως ας κάνουμε το αντιπείραμα. Ξεκινάμε από το γερμανικό ρήμα geben (δίνω) και το συνθέτουμε με διάφορες προθέσεις και μετά μεταφράζουμε στα ελληνικά.
nachgeben – ενδίδω
zugeben – παραδέχομαι
vorgeben – προφασίζομαι
eingeben – υποβάλλω
umgeben – περικυκλώνω
untergeben – υποτάσσω
Λοιπόν; Να πούμε κι εμείς ότι επειδή “πήραμε εντελώς άσχετες μεταξύ τους” λέξεις αυτό αποδεικνύει ότι τα ελληνικά είναι γλώσσα παρακατιανή και τα γερμανικά γλώσσα μαθηματική και μουσική; Όχι βέβαια. Το μόνο που αποδεικνύεται είναι πως οι βάσεις του πειράματος ήταν σαθρές και ότι το πείραμα δεν μπορεί να αποδείξει τίποτα.
Και συνεχίζουμε με το αλφάβητο, που μεγάλος καημός των εθνικιστών είναι να αποδείξουν ότι δεν το πήραμε από αλλού:
Το ότι δεν γίνεται το Αλφάβητο να είναι αντιγραμμένο από κάπου αλλού φαίνεται από το ότι εν έτη 2300 π.Χ. (με μελέτες της Τζιροπούλου και άλλων και όχι το 800 π.Χ.) ο Όμηρος ήδη έχει στην διάθεση του 6.500.000 πρωτογενής λέξεις (πρώτο πρόσωπο ενεστώτα & ενικού αριθμού) τις οποίες αν τις πολλαπλασιάσουμε Χ72 που είναι οι κλήσεις, θα βγάλουμε ένα τεράστιο αριθμό ο οποίος δεν είναι ο τελικός, διότι μην ξεχνάμε ότι η Ελληνική γλώσσα δεν είναι στείρα, ΓΕΝΝΑ.
Διατηρώ την ορθογραφία του συντάκτη, ο οποίος και πάλι μπερδεύει κατά θανατηφόρο τρόπο αλφάβητο με γλώσσα. Σου λέει, αφού η ελληνική ήταν πλούσια γλώσσα, πώς είναι δυνατόν να δανείστηκε από αλλού το αλφάβητό της; Μα, είναι πάρα πολλές οι γλώσσες που μιλιούνται και δεν γράφονται, και υπάρχουν λαοί που δημιούργησαν επιβλητικούς πολιτισμούς χωρίς να έχουν γραφή.
Ότι το ελληνικό αλφάβητο είναι προσαρμογή ενός φοινικικού συλλαβαρίου, αυτό κανείς σοβαρός επιστήμονας δεν το αμφισβητεί. Και μόνο τα ονόματα των γραμμάτων αρκούν σαν επιχείρημα. Διότι, θα το προσέξατε ίσως, τα ονόματα των 15 από τα 24 γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου και άκλιτα είναι και δεν σημαίνουν τίποτα  στην ελληνική γλώσσα,  ενώ τα ονόματα  των αντίστοιχων γραμμάτων στο φοινικικό αλφάβητο και σημασία έχουν στη φοινικική γλώσσα και στους γραμματικούς της κανόνες υπακούουν, Το άλεφ (αντίστοιχο του άλφα) είναι η αγελάδα, και το αρχικό άλεφ θύμιζε την εικόνα του κεφαλιού μιας αγελάδας, το μπεθ (βήτα) είναι το σπίτι, το γκίμελ (γάμμα) η καμήλα, το ντάλεθ (δέλτα) το τρίγωνο κ.ο.κ.
Να κάνω μια παρένθεση, από ένα βιβλίο που άφησε μισοτελειωμένο ο πατέρας μου όταν πέθανε ξεσηκώνω έναν πίνακα αντιστοιχιών:
Ονομασία των γραμμάτων και ερμηνεία της
Φοινικικό αλφάβητοΕλληνικό αλφάβητο
ΓράμμαΟνομασίαΣημασίαΓράμμαΟνομασίαΣημασία
𐤀αλεφΑγελάδαΑάλφα;
𐤁μπετΣπίτιΒβήτα;
𐤂γκίμελΚαμήλαΓγάμμα;
𐤃ντάλεθΤρίγωνοΔδέλτα;
𐤆ζάγινΌπλαΖζήτα;
𐤇hετΠόρταΗήτα;
𐤈θεθΤροχόςΘθήτα;
𐤉γιοδΧέριΙγιώτα;
𐤊καφΠαλάμηΚκάππα;
𐤋λάμεδΆγκιστροΛλάμδα;
𐤌μεμΝερόΜμυ;
𐤍νουνΨάριΝνυ;
𐤎σάμεχΠάσσαλοςΞξι;
𐤐πεΣτόμαΠπι;
𐤓ρεςΚεφάλιΡρω;
𐤔σινΔόντιαΣσίγμα;
𐤕ταουΣταυρόςΤταυ;
Κι έπειτα, η ελληνική γλώσσα ποτέ δεν είχε τόσες λέξεις (πρωτογενείς, όπως τις λέει). Τα έχουμε ξαναπεί αυτά, η αρχαία και μεταγενέστερη ελληνική γλώσσα, από τον Όμηρο ίσαμε την Άλωση του 1453, όπως έχει καταγραφεί στο TLG και στο PHI (επιγραφές) έχει περίπου 215.000 λήμματα (δείτε εδώ τους λογαριασμούς του αρμοδιότερου ανθρώπου, του Νίκου Νικολάου, που έχει φτιάξει τον λημματοποιητή του TLG). Κι αν περιοριστούμε στην αυστηρώς αρχαία, δηλαδή από τον Όμηρο ίσαμε τον 4ο αιώνα π.Χ. ο αριθμός των λημμάτων μειώνεται τραγικά, στις 66.000 λήμματα. Ο Όμηρος λίγες χιλιάδες λέξεις χρησιμοποίησε.
(Παρένθεση: Εδώ θα πει κάποιος: Ναι, αλλά έχει σωθεί μόνο το 5% των κειμένων της αρχαίας γραμματείας. Πράγματι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο αριθμός των (χαμένων) λέξεων είναι 20πλάσιος. Εδώ λειτουργεί ο νόμος του 80/20 ή κάποιος ανάλογος, που σημαίνει ότι οι χαμένες λέξεις θα είναι πολύ λιγότερες).
Και αφού αναγάγει την αρχή της ελληνικης γλώσσας στο… 100.000 π.Χ. τουλάχιστον, ο συντάκτης της ηλεμπαρούφας μάς δίνει τη χαριστική βολή, αφού βγάζει όλες τις γλώσσες στείρες, εκτός βέβαια από την ελληνική.
Είπανε νωρίτερα ότι οι ξένες διάλεκτοι ορίστηκαν κατόπιν συμφωνίας, δηλαδή κάποιοι συμφώνησαν ότι το τάδε αντικείμενο θα το ονομάσουν «Χ», κάτι που κάνει τις γλώσσες στείρες, άρα δεν μπορούν να γεννήσουν νέες λέξεις, άρα δεν υπάρχει μαθηματικότητα, άρα δεν δύναται να περιγράψουν νέες έννοιες που υπάρχουν στην φύση, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος εφόσον δεν μπορεί να περιγράψει μέσω των νέων λέξεων καινούριες έννοιες μένει στο σκοτάδι, έτσι οι νευρώνες του εγκεφάλου δεν γεννούν νέους εν αντιθέσει με όσους χρησιμοποιούν την Ελληνική.
Επειδή, λέει, οι άλλες γλώσσες είναι συμβατικές (και η ελληνική είναι, αλλά μην του το πείτε), τούτο σημαίνει ότι δεν μπορούν να γεννήσουν νέες λέξεις. Τι λες ρε παιδί μου; Και τόσους αιώνες πώς γεννάνε χωρίς την άδειά σου; Πώς, ας πούμε, το γερμανικό eisen, σίδερο και bahn, δρόμος, τροχιά, γέννησαν τον Eisenbahn, σιδηρόδρομο -και παρόμοια το γαλλικό chemin de fer (απ’ όπου, βέβαια, το δανειστήκαμε κι εμείς, διοτι το σιδηρόδρομος, που το βλέπει ο αδαής ελληναράς και χορταίνει η καρδιά του πρωτογένεια της τρισχιλιετούς, μεταφραστικό δάνειο είναι). Μπλέκουν εδώ και οι… νευρώνες του εγκεφάλου, που δήθεν γεννιούνται όταν φτιάχνουμε νέες λέξεις (παραλλαγή της άποψης του γυμνασιάρχη Μητροπέτρου, ο οποίος θέλει να γεννιούνται νευρώνες όταν κλίνουμε τις λέξεις, οπότε βέβαια μας έχουν πάρει φαλάγγι οι Λιθουανοί που έχουν περισσότερες πτώσεις από εμάς, αλλά έχοντας φτάσει μέχρι εδώ έχω πια εξαντληθεί, οπότε μιμούμαι τον Γιώργο Χελάκη και αναφωνώ: Δεν περιγράφω άλλο! κι έτσι θα χάσετε την ανάλυση για το κάρυον και το (αρχαίο, προφανώς) ρήμα τρα.κάρ.ω, διότι ο συντάκτης θεωρεί πως όποια λέξη έχει μέσα καρ- πρέπει να δηλώνει, ξερωγώ, κάτι σκληρό ή να δηλώνει σύγκρουση (παράδειγμα το καρκατσουλιό, η καρακαηδόνα και ο Καραμανλής).
Τελικά ίσως δεν έκανα καλά που σπατάλησα ένα άρθρο και τόσο ηλεμελάνι για μια τόσο απερίγραπτη βλακεία, τη στιγμή που το άρθρο δεν προσθέτει και πολλά στους παλιούς μύθους του Λερναίου κειμένου: Πρωτογένεια της ελληνικης γλώσσας, εκατομμύρια λέξεις, μαθηματική δομή, κατάλληλη για υπολογιστές, δηλαδή εθνικιστικές βλακείες και βιάγκρα για το φρόνημα. Ίσως αξίζει να επαναλάβω, με κοπυπάστη, την κατακλείδα από ένα παλιό μου άρθρο, που είναι βέβαια γραμμένο για το Λερναίο κείμενο, αλλά νομίζω πως ταιριάζει και για εδώ:
Με άλλα λόγια, το κείμενο για το Hellenic Quest είναι μια αρμαθιά από χοντρά ψέματα και ανακρίβειες: κανένα πρόγραμμα δεν υπάρχει με το όνομα αυτό, καμιά σχέση δεν έχει η εταιρεία Apple ή το CNN με την εκμάθηση των ελληνικών, κανείς Άγγλος επιχειρηματίας δεν προτρέπει τα στελέχη της εταιρείας του να μάθουν αρχαία, η καταγραμμένη αρχαία ελληνική γλώσσα δεν έχει 90 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους αλλά σκάρτο ενάμισι εκατομμύριο, δεν έχει 6 εκατομμύρια λέξεις αλλά κάπου 200 χιλιάδες, η ελληνική γλώσσα δεν έχει πρωτογένεια και δεν είναι νοηματική ούτε μοναδική, ούτε έχει κάτι το ιδιαίτερο που την κάνει κατάλληλη για γλώσσα των υπολογιστών νέας γενεάς, οι Ισπανοί ευρωβουλευτές δεν ζήτησαν να καθιερωθεί η αρχαία ελληνική ως η επίσημη γλώσσα της ΕΕ και κανείς κουτόφραγκος δεν πρόκειται να μας κόψει ισόβια σύνταξη μόνο και μόνο επειδή έτυχε να γεννηθούμε στη χώρα του Σοφοκλή και του Αριστοτέλη. Να μάθουμε αρχαία, ναι· αλλά να μη βαυκαλιζόμαστε ότι θα μας διορίσουν σε επιτελικές θέσεις στο Αμέρικα επειδή ξέρουμε αρχαία!
Ωστόσο, η ελληνική γλώσσα είναι πράγματι μια πολύ όμορφη και πολύ ενδιαφέρουσα γλώσσα με μακρότατη ιστορία, και η μεγαλύτερη τιμή που θα μπορούσαμε να της κάνουμε θα ήταν να τη χρησιμοποιούμε με καλαισθησία, ακρίβεια και φαντασία, χωρίς συμπλέγματα κατωτερότητας, νεοαττικισμούς και αμερικανιές, χωρίς εκζήτηση και διάθεση να ξεχωρίσουμε από την πλέμπα. Αυτό άλλωστε προσπαθεί να κάνει και ο υπογράφων μέσα από τα γραφτά του.
Υστερόγραφο:
Ωστόσο, δεν θα πάψει να με εντυπωσιάζει η ευκολία με την οποία άνθρωποι μορφωμένοι, με τα πτυχία τους και με τα ντοκτορά τους, αναπαράγουν τέτοιες μπαρούφες και τις προωθούν στους γνωστούς τους. Μια απάντηση είναι ότι το κάνουν χωρίς να σκεφτούν, αλλά δεν εξηγεί όλες τις περιπτώσεις. Μια άλλη είναι ότι με τις απανωτές σφαλιάρες που τρώμε τα τελευταία χρόνια θέλουν από κάπου να αντλήσουν περηφάνια, αλλά τα ίδια και χειρότερα γίνονταν και πριν από την κρίση, εξίσου δεκτικοί ήμασταν στους εθνικιστικούς γλωσσικούς μύθους, και μάλλον περισσότερο (το Λερναίο κυκλοφορεί τουλάχιστον από το 1997). Ίσως η θεοποίηση των αρχαίων ελληνικών (που βέβαια συνοδεύεται από την υπόρρητη υποτίμηση των νέων ελληνικών και κάνει μεγάλη ζημιά) να παίζει ένα ρόλο, αλλά θα ήθελα να ακούσω και τις δικές σας απόψεις.
Η λέξη «ΟΚ» είναι ευρέως γνωστή και χρησιμοποιείται σε ολόκληρο τον κόσμο για να δηλώσει ότι «όλα είναι εντάξει».
Αποτελεί τη δεύτερη πιο γνωστή λέξη στον κόσμο (μετά από την Coca Cola!) και η δημοφιλία της έγκειται στο γεγονός της… ευκολίας της! Παρόλα αυτά είναι μία από τις πιο παράξενες εκφράσεις που έχουν επινοηθεί και κρύβει πίσω της μια περίεργη ιστορία σχετικά με τη γέννησή της.

Μεταξύ των πολλών παραδειγμάτων ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα:
Μικροί είχαμε παίξει το γνωστό παιδικό παιχνίδι: δύο ομάδες αντιπαρατιθέμενες, εναλλάξ να εφορμούν η μία της άλλης ψελλίζοντας ακαταλαβίστικα λόγια, που όλοι νομίζαμε αποκυήματα παιδικής φαντασίας και κουταμάρας (μετέπειτα πήρε την μορφή: «έλα να τα βγάλουμε»)

«Ά μπε, μπα μπλόν, του κείθε μπλόν, ά μπε μπα μπλόν του κείθε μπλόν, μπλήν-μπλόν.»
Τι σημαίνουν αυτά; Μα, τι άλλο, ακαταλαβίστικες παιδικές κουταμάρες, θα ειπεί κάποιος.

του Νίκου Σαραντάκου

Ανοίγουν αύριο τα σχολεία σε όλη τη χώρα, μια και στη χώρα μας, τουλάχιστον τα τελευταία (κάμποσα) χρόνια η ημερομηνία έναρξης της σχολικής χρονιάς δεν είναι κυμαινόμενη όπως αλλού (π.χ. η πρώτη Τρίτη του Σεπτεμβρίου) αλλά σταθερή, εκτός βέβαια αν πέφτει Σαββατοκύριακο -ακόμα κι όταν τυχαίνει η 11 Σεπτεμβρίου να πέφτει Παρασκευή. Φέτος δεν είναι υπουργός εκείνη η ανεκδιήγητη Διαμαντοπούλου κι έτσι τα παιδιά έχουν ελπίδα να βρουν μερικά βιβλία στα σχολεία. Βέβαια, με το που ανοίγουν τα σχολεία θα κλείσουν πάλι, καθώς οι εκπαιδευτικοί έχουν απεργία την Τετάρτη, αλλά είτε με μπουνάτσα είτε με φουρτούνα η σχολική χρονιά θα αρχίσει. Κάποια πρωτάκια θα πάνε για πρώτη φορά σχολείο αύριο, είτε στο δημοτικό είτε στο γυμνάσιο, τα δικά μου τα κορίτσια κοντεύουν πια να γίνουν παλαίμαχες αλλά όσο και να πεις με το που ξεκινάει κάθε σχολική χρονιά, κι ας μην είναι οι πρώτοι, μερικοί χαζογονείς βουρκώνουν.
Εμείς εδώ όμως δεν βουρκώνουμε, λεξιλογούμε -κι έτσι σήμερα θα δούμε ακριβώς τη λέξη “σχολείο” και τις παραφυάδες της. Ομολογώ βέβαια ότι αντλώ υλικό από ένα παλιό μου άρθρο, που είχε δημοσιευτεί στη στήλη μου στην κυριακάτικη Αυγή (ήταν μάλιστα το παρθενικό μου άρθρο πριν από τέσσερα χρόνια) και μετά στο βιβλίο μου “Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία“, αλλά περιέργως δεν έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο.
Το σχολείο είναι λέξη ελληνιστική, με τη σημασία “διδασκαλείο”. Παράγεται, φυσικά, από τη “σχολή”, αλλά η σημασία αυτής της λέξης πολύ απείχε από τη σημερινή. Πράγματι, στα αρχαία ελληνικά η λέξη σχολή σήμαινε αρχικά την ανάπαυση, την απραξία, τον ελεύθερο χρόνο, ενώ η ασχολία σήμαινε ακριβώς την απουσία αργίας, ελεύθερου χρόνου. Η αρχαία σημασία επιβιώνει και σήμερα, ως σχόλη ή σκόλη (Κυριακή γιορτή και σκόλη να ’ταν η βδομάδα όλη, τραγουδούσε η Αλίκη), αλλά και στο σχόλασμα των μαθητών ή των εργαζομένων. Ο τόνος έχει ανέβει στη σημερινή χρήση, για να αποφεύγεται η σύγχυση της σχόλης με τη σχολή που σήμερα σημαίνει άλλο πράγμα –αυτό το λέμε προφύλαξη.
Λοιπόν, όταν ο Αθηναίος της εποχής του Περικλή έλεγε «σχολήν άγω» αυτό σήμαινε ότι καθόταν αραχτός και ήρεμος· και επειδή μόνο ο απαλλαγμένος από τις σκληρές βιοποριστικές ασχολίες μπορούσε να αφιερώνει χρόνο στη χαλαρή συζήτηση με άλλους και στην πνευματική του καλλιέργεια, σιγά-σιγά η λ. σχολή παίρνει τη σημασία «σπουδή, φιλοσοφική συζήτηση» και αργότερα, στην ελληνιστική εποχή, φτάνει να σημαίνει και το μέρος, το ίδρυμα όπου σπουδάζει κανείς και αποκτά γνώσεις.
Από τη σχολή προέρχεται και το λατινικό δάνειο schola, που είναι η αρχή όλων των σημερινών school, école, scuola και των άλλων λέξεων σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών που σημαίνουν «σχολείο». (Στα τούρκικα, ο Κεμάλ όταν έκανε τη μεγάλη του μεταρρύθμιση αντικατάστησε την αραβική λέξη μεκτέπ με την παλαιοτουρκική οκούλ, που τη διάλεξαν επειδή θύμιζε λίγο και το γαλλικό εκόλ). Να πούμε εδώ ότι στα αγγλικά πέρα από το school = σχολείο υπάρχει και μια ομόγραφη λέξη, school = κοπάδι ψαριών, με διαφορετική προέλευση όμως. Μακάρι να το ήξερε αυτό ο ποιητής που σε μια προβεβλημένη μεταγλώττιση (τον καιρό της γκλαμουριάς) έγραψε για “ένα σχολείο κόκκινων ψαριών”.
Αφού διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη, η λέξη “σχολείο” επέστρεψε στη γλώσσα μας κι έδωσε έναν παράδοξο απόγονο. Βλέπετε, το λατινικό schola απέκτησε επίσης τη σημασία του παλατιανού τάγματος· και στο Βυζάντιο, το οποίο για αρκετόν καιρό είχε κρατική γλώσσα τα λατινικά, ενώ στη συνέχεια είχε θεσμική ορολογία με πάρα πολλούς λατινισμούς, οι φρουροί του τάγματος αυτού ήταν οι σχολάριοι, δάνειο από το λατινικό scholaris (επομένως, η λέξη σχολάριος είναι αντιδάνειο). Αυτοί οι σχολάριοι, όπως μαθαίνουμε από το λεξικό Σούδα, ήταν παλατιανοί φρουροί που τους διάλεγαν κατ’ εξοχήν από τους Αρμενίους, και που το δημόσιο τους μισθοδοτούσε πάντοτε καλύτερα από τους άλλους στρατιώτες, ένα είδος επίλεκτου τάγματος δηλαδή.
Οι σχολάριοι αυτοί στις παρελάσεις και τις τελετές φορούσαν στα αυτιά τους ενώτια, όπως ήταν η ονομασία του συγκεκριμένου στολιδιού τότε. Αυτά τα σκουλαρίκια, που θα ήταν υποθέτω εντυπωσιακά, ονομάστηκαν λοιπόνσχολαρικά ενώτια, και επειδή είναι πολύ συχνό φαινόμενο να μαραίνεται και να πέφτει το ουσιαστικό και να ουσιαστικοποιείται το επίθετο (πρβλ. νεαρόν ύδωρ > νερό και άλλα πολλά) τελικά έμεινε σκέτο το σχολαρίκιον, που σιγά σιγά έγινε σκολαρίκιον και σκολαρίκινκαι σκουλαρίκι. Οπότε όταν σήμερα βλέπουμε σκουλαρίκια και στους άντρες, πριν το θεωρήσουμε αταίριαστο, να σκεφτούμε πως στην απαρχή της λέξης βρίσκονται οι επίλεκτοι παλατιανοί φρουροί, οι σχολάριοι, ασφαλώς διαλεχτοί λεβέντες όλοι τους.
Στο αρχικό άρθρο μου, που το είχα γράψει το 2008, είχα σχολιάσει μιαν ετυμολογικίστικη κουτοπονηριά του Άδωνη Γεωργιάδη (τότε ήταν στο Λάος) ο οποίος είχε πει, περίπου, τα εξής: η λέξη σχολείο «που χαρίσαμε σε όλες τις γλώσσες της γης, κατά κυριολεξία σημαίνει τον χώρο που περνάμε τη σχόλη μας … δηλαδή στο σχολείο πάμε για να ευχαριστηθούμε στον ελεύθερό μας χρόνο» –συγκρίνετέ το αυτό, συνέχιζε, «με την εικόνα των έξαλλων παιδιών που αναλώνονται σε καταλήψεις … και θα καταλάβετε σε πόσο λανθασμένο δρόμο βρισκόμαστε».
Απαντώντας σε αυτή τη σοφιστεία, είχα παρατηρήσει αφενός ότι η λέξη σχολείον είναι μεταγενέστερη, ελληνιστική, και μάλλον σπάνια, και ότι τα παιδιά των αρχαίων προγόνων μας την εποχή του Περικλή είχαν δάσκαλο τονπαιδαγωγό ή πήγαιναν σε διδασκαλείον (ο αριστοφανικός Στρεψιάδης μάλιστα στο φροντιστήριον του Σωκράτη), πάντως όχι σε σχολείον ούτε καν σε σχολή, πράγμα που δεν τους εμπόδισε να κάνουν το χρυσόν αιώνα -και που φανερώνει τη λαθροχειρία του κ. Άδωνη, διότι βέβαια η χρήση της λέξης σχολείο γενικεύτηκε όταν είχε πια χαθεί η ετυμολογική διαφάνειά της. Και αφετέρου, είχα θελήσει να απαντήσω στον κ. Άδωνη με τα όπλα του, την ετυμολογία: η μετεξέλιξη του ρήματος παιδεύω από τη σημασία «εκπαιδεύω» στη σημασία «βασανίζω» οφείλεται ακριβώς στο ότι οι μαθητές εκλάμβαναν τη φοίτηση στο σχολείο σαν βασανιστήριο· σε καμιά εποχή δεν πήγαιναν οι νέοι με χαρά στο σχολείο «για να περάσουν τον ελεύθερο χρόνο τους», παρά μόνο στην φαντασία του κ. Άδωνη.
Αν βγαίνει κάποιο συμπέρασμα από τη μελέτη της ετυμολογίας, αυτό είναι πως οι αρχαίοι όριζαν σαν πρωτογενή έννοια το να έχεις ελεύθερο χρόνο και να μην κάνεις τίποτα, τη σχόλη· και σαν δευτερογενή έννοια, άρνηση της πρωτογενούς, την α-σχολία, το να έχεις δουλειά (ίδιας ρίζας με τη δουλεία άλλωστε, κάτι που ίσως μας απασχολήσει σε επόμενο σημείωμα). Αλλά προς το παρόν, καλή σχολική χρονιά στα παιδιά, παρ’ όλες τις δυσκολίες!

Στις δύσκολες μέρες που περνάει ο Ελληνισμός, Ελλάδα και Κύπρο και όπου αλλού, ας είναι όπλο μας και ενθάρρυνσή μας η ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά μας, όπως η γλώσσα μας. Όχι για καυχησιολογίες ανεδαφικών Ελληναράδων, μισαλλόδοξων Χρυσαυγιτών και γραφικών αρχαιόπληκτων, αλλά για αναστοχασμό και γενναίες αποφάσεις, πέρα από πολιτικούς και κόμματα!
Ας χαρούμε το παρακάτω ανθολόγιο!
Εγκάρδια,
Δημήτριος Δ. Τριανταφυλλόπουλος
τ. Καθηγητής Πανεπ. Κύπρου

Είπαν για την Ελληνική γλώσσα:

Στο έργο «Σύντοµη ιστορία της Ελληνικής Γλώσσης» του διάσηµου γλωσσολόγου Α. Meillet, υποστηρίζεται µε σθένος η ανωτερότητα της Ελληνικής έναντι των άλλων γλωσσών.

Ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ είχε δηλώσει:
«Στην Ελληνική υπάρχει ένας ίλιγγος λέξεων, διότι µόνο αυτή εξερεύνησε, κατέγραψε και ανέλυσε τις ενδότατες διαδικασίες της οµιλίας και της γλώσσης, όσο καµία άλλη γλώσσα.»

Ο μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής Βολτέρος είχε πει «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών.»

Ο Γάλλος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης Κάρολος Φωριέλ είπε: «Η Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική, είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν. Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής, έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία. Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική. Έχει δηλαδή ότι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα της Ευρώπης.»

Η Μαριάννα Μακ Ντόναλντ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και επικεφαλής του TLG δήλωσε «Η γνώση της Ελληνικής είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτιστικής καλλιέργειας.»

Theodore F. Brunner (Ιδρυτής του TLG και διευθυντής του µέχρι το 1997)
«Σε όποιον απορεί γιατί ξοδεύτηκαν τόσα εκατοµµύρια δολάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής, απαντούµε: Μα πρόκειται για την γλώσσα των προγόνων µας και η επαφή µε αυτούς θα ßελτιώσει τον πολιτισµό µας.»

Η τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας Έλεν Κέλλερ είχε πει «Αν το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε η Ελληνική γλώσσα είναι το βιολί του ανθρώπινου στοχασμού.»

Γιόχανες Γκαίτε (Ο μεγαλύτερος ποιητής της Γερμανίας, 1749-1832)
«Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώµης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική αντήχησε άστρο λαµπερό µέσα στη νύχτα.»
Διάλογος του Γκαίτε µε τους µαθητές του:
-Δάσκαλε τι να διαßάσουµε για να γίνουµε σοφοί όπως εσύ;
-Τους Έλληνες κλασικούς.
-Και όταν τελειώσουµε τους Έλληνες κλασικούς τι να διαßάσουµε;
-Πάλι τους Έλληνες κλασικούς.

Μάρκος Τύλλιος Κικέρων (Ο επιφανέστερος άνδρας της αρχαίας Ρώµης, 106-43 π.Χ.)
«Εάν οι θεοί µιλούν, τότε σίγουρα χρησιµοποιούν τη γλώσσα των Ελλήνων.»

Χάµφρι Κίτο (Άγγλος καθηγητής στο πανεπιστήµιο του Μπρίστολ, 1968)
«Είναι στη φύση της Ελληνικής γλώσσας να είναι καθαρή, ακριßής και περίπλοκη. Η ασάφεια και η έλλειψη άµεσης ενοράσεως που χαρακτηρίζει µερικές φορές τα Αγγλικά και τα Γερµανικά, είναι εντελώς ξένες προς την Ελληνική γλώσσα.»

Ιρίνα Κοßάλεßα (Σύγχρονη Ρωσίδα καθηγήτρια στο πανεπιστήµιο της Μόσχας Λεµονόσοφ, 1995)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι όµορφη σαν τον ουρανό µε τα άστρα.»

R. H. Robins (Σύγχρονος Άγγλος γλωσσολόγος, καθηγητής στο πανεπιστήµιου του Λονδίνου)
«Φυσικά δεν είναι µόνο στη γλωσσολογία όπου οι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι για την Ευρώπη. Στο σύνολό της η πνευµατική ζωή της Ευρώπης ανάγεται στο έργο των Ελλήνων στοχαστών. Ακόµα και σήµερα επιστρέφουµε αδιάκοπα στην Ελληνική κληρονοµιά για να ßρούµε ερεθίσµατα και ενθάρρυνση.»

Φρειδερίκος Σαγκρέδο (Βάσκος καθηγητής γλωσσολογίας – Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδηµίας της Βασκονίας)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι η καλύτερη κληρονοµιά που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος για την ανέλιξη του εγκεφάλου του. Απέναντι στην Ελληνική όλες, και επιµένω όλες οι γλώσσες είναι ανεπαρκείς.»
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη γλώσσα όλων των Ευρωπαίων, ειδικά των καλλιεργηµένων ατόµων.»
«Η Ελληνική γλώσσα είναι από ουσία θεϊκή.»

Ερρίκος Σλίµαν (Διάσηµος γλωσσομαθής (γνώριζε επτά γλώσσες) αρχαιολόγος, 1822-1890)
«Επιθυµούσα πάντα µε πάθος να µάθω Ελληνικά. Δεν το είχα κάνει γιατί φοßόµουν πως η ßαθειά γοητεία αυτής της υπέροχης γλώσσας θα µε απορροφούσε τόσο πολύ που θα µε αποµάκρυνε από τις άλλες µου δραστηριότητες.» (Ο Σλίµαν µίλαγε άψογα 18 γλώσσες. Για 2 χρόνια δεν έκανε τίποτα άλλο από το να µελετάει τα 2 έπη του Οµήρου).

Τζώρτζ Μπερνάρ Σο (Μεγάλος Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας, 1856-1950) «Αν στη ßιßλιοθήκη του σπιτιού σας δεν έχετε τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε µένετε σε ένα σπίτι δίχως φως.»

Τζέιµς Τζόις (Διάσηµος Ιρλανδός συγγραφέας, 1882-1941)
«Σχεδόν φοßάµαι να αγγίξω την Οδύσσεια, τόσο καταπιεστικά αφόρητη είναι η οµορφιά.»

Ιμπν Χαλντούν, ο μεγαλύτερος Άραβας ιστορικός: «Που είναι η γραµµατεία των Ασσυρίων, των Χαλδαίων, των Αιγυπτίων; Όλη η ανθρωπότητα έχει κληρονοµήσει την γραµµατεία των Ελλήνων µόνον.»

Will Du
tran (Αµερικανός ιστορικός και φιλόσοφος, καθηγητής του Πανεπιστηµίου της Columbia)
«Το αλφάßητον µας προήλθε εξ Ελλάδος δια της Κύµης και της Ρώµης. Η Γλώσσα µας ßρίθει Ελληνικών λέξεων. Η επιστήµη µας σφυρηλάτησε µίαν διεθνή γλώσσα διά των Ελληνικών όρων. Η γραµµατική µας και η ρητορική µας, ακόµα και η στίξης και η διαίρεσης εις παραγράφους… είναι Ελληνικές εφευρέσεις. Τα λογοτεχνικά µας είδη είναι Ελληνικά – το λυρικόν, η ωδή, το ειδύλλιον, το µυθιστόρηµα, η πραγµατεία, η προσφώνησις, η ßιογραφία, η ιστορία και προ πάντων το όραµα. Και όλες σχεδόν αυτές οι λέξεις είναι Ελληνικές.»

Ζακλίν Ντε Ροµιγί (Σύγχρονη Γαλλίδα Ακαδηµαϊκός και συγγραφέας)
«Η αρχαία Ελλάδα µας προσφέρει µια γλώσσα, για την οποία θα πω ότι είναι οικουµενική.»
«Όλος ο κόσµος πρέπει να µάθει Ελληνικά, επειδή η Ελληνική γλώσσα µας ßοηθάει πρώτα από όλα να καταλάßουµε την δική µας γλώσσα.»

Μπρούνο Σνελ (Διαπρεπής καθηγητής του Πανεπιστηµίου του Αµßούργου)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι το παρελθόν των Ευρωπαίων.»

Φραγκίσκος Λιγκόρα (Σύγχρονος Ιταλός καθηγητής Πανεπιστηµίου και Πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδηµίας προς διάδοσιν του πολιτισµού)
«Έλληνες να είστε περήφανοι που µιλάτε την Ελληνική γλώσσα ζωντανή και µητέρα όλων των άλλων γλωσσών. Μην την παραµελείτε, αφού αυτή είναι ένα από τα λίγα αγαθά που µας έχουν αποµείνει και ταυτόχρονα το διαßατήριό σας για τον παγκόσµιο πολιτισµό.»

Ο. Βαντρούσκα (Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήµιο της Βιέννης)
«Για έναν Ιάπωνα ή Τούρκο, όλες οι Ευρωπαϊκές γλώσσες δεν φαίνονται ως ξεχωριστές, αλλά ως διάλεκτοι µιας και της αυτής γλώσσας, της Ελληνικής.»

Peter Jones (Διδάκτωρ – καθηγητής του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης ο οποίος συνέταξε µαθήµατα αρχαίων Ελληνικών προς το αναγνωστικό κοινό, για δηµοσίευση στην εφηµερίδα «Daily Telegraph»)
«Οι Έλληνες της Αθήνας του 5ου και του 4ου αιώνος είχαν φθάσει την γλώσσα σε τέτοιο σηµείο, ώστε µε αυτήν να εξερευνούν ιδέες όπως η δηµοκρατία και οι απαρχές του σύµπαντος, έννοιες όπως το θείο και το δίκαιο. Είναι µιά θαυµάσια και εξαιρετική γλώσσα.»

Ντε Γρόοτ (Ολλανδός καθηγητής Οµηρικών κειµένων στο πανεπιστήµιο του Μοντρεάλ)
«Η Ελληνική γλώσσα έχει συνέχεια και σε µαθαίνει να είσαι αδέσποτος και να έχεις µιά δόξα, δηλαδή µιά γνώµη. Στην γλώσσα αυτή δεν υπάρχει ορθοδοξία. Έτσι ακόµη και αν το εκπαιδευτικό σύστηµα θέλει ανθρώπους νοµοταγείς – σε ένα καλούπι – το πνεύµα των αρχαίων κειµένων και η γλώσσα σε µαθαίνουν να είσαι αφεντικό.»

Gilbert Murray (Καθηγητής του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης)
«Η Ελληνική είναι η τελειότερη γλώσσα. Συχνά διαπιστώνει κανείς ότι µιά σκέψη µπορεί να διατυπωθεί µε άνεση και χάρη στην Ελληνική, ενώ γίνεται δύσκολη και ßαρειά στην Λατινική, Αγγλική, Γαλλική ή Γερµανική. Είναι η τελειότερη γλώσσα, επειδή εκφράζει τις σκέψεις τελειοτέρων ανθρώπων.»

Max Von Laye (Βραßείον Νόµπελ Φυσικής)
«Οφείλω χάριτας στην θεία πρόνοια, διότι ευδόκησε να διδαχθώ τα αρχαία Ελληνικά, που µε ßοήθησαν να διεισδύσω ßαθύτερα στο νόηµα των θετικών επιστηµών.»

E, Norden (Μεγάλος Γερµανός φιλόλογος)
«Εκτός από την Κινεζική και την Ιαπωνική, όλες οι άλλες γλώσσες διαµορφώθηκαν κάτω από την επίδραση της Ελληνικής, από την οποία πήραν, εκτός από πλήθος λέξεων, τους κανόνες και την γραµµατική.»

Martin Heidegger (Γερµανός φιλόσοφος, απο τους κυριότερους εκπροσώπους του υπαρξισµού του 20ου αιώνος)
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα ανήκει στα πρότυπα, µέσα από τα οποία προßάλλουν οι πνευµατικές δυνάµεις της δηµιουργικής µεγαλοφυΐας, διότι αναφορικά προς τις δυνατότητες που παρέχει στην σκέψη, είναι η πιό ισχυρή και συνάµα η πιό πνευµατώδης από όλες τις γλώσσες του κόσµου.»

David Crystal (Γνωστός Άγγλος καθηγητής, συγγραφεύς της εγκυκλοπαίδειας του Cambridge για την Αγγλική)
«Είναι εκπληκτικό να ßλέπεις πόσο στηριζόµαστε ακόµη στην Ελληνική, για να µιλήσουµε για οντότητες και γεγονότα που ßρίσκονται στην καρδιά της σύγχρονης ζωής.»

Μάικλ Βέντρις (Ο άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε την Γραµµική γραφή Β’)
«Η αρχαία Ελληνική Γλώσσα ήταν και είναι ανωτέρα όλων των παλαιοτέρων και νεοτέρων γλωσσών.»

Luis José Navarro (Αντιπρόεδρος στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Ευρωκλάσσικα» της Ε.Ε.)
«Η Ελληνική γλώσσα για µένα είναι σαν κοσµογονία. Δεν είναι απλώς µιά γλώσσα…»

Juan Jose Puhana Arza (Βάσκος Ελληνιστής και πολιτικός)
«Οφείλουµε να διακηρύξουµε ότι δεν έχει υπάρξει στον κόσµο µία γλώσσα η οποία να δύναται να συγκριθεί µε την κλασσική Ελληνική.»

Ζακ Λανγκ (Γάλλος Υπουργός Παιδείας)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι µία γλώσσα η οποία διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά, όλες τις προϋποθέσεις µιας γλώσσης διεθνούς… εγγίζει αυτές τις ίδιες τις απαρχές του πολιτισµού… η οποία όχι µόνον δεν υπήρξε ξένη προς ουδεµία από τις µεγάλες εκδηλώσεις του ανθρωπίνου πνεύµατος, στην θρησκεία, στην πολιτική, στα γράµµατα, στις τέχνες, στις επιστήµες, αλλά υπήρξε και το πρώτο εργαλείο, – προς ανίχνευση όλων αυτών – τρόπον τινά η µήτρα… Γλώσσα λογική και συγχρόνως ευφωνική, ανάµεσα σε όλες τις άλλες…»


πηγή
Ένας καινούργιος γλωσσικός μύθος διαδίδεται στο ελληνικό Διαδίκτυο τα τελευταία δύο εικοσιτετράωρα με την ταχύτητα πυρκαγιάς σε ξερόχορτα. Όπως φαίνεται,  από σκοτεινούς κύκλους εξυφαίνεται ένα ακόμα σχέδιο με στόχο την αλλοίωση της ελληνικής γλώσσας, ή τουλάχιστον έτσι «αποκαλύπτει» σε ένα άρθρο που έχει τίτλο «Η ελληνική γλώσσα πρέπει να μείνει ανέπαφη», το οποίο έσπευσαν να αναδημοσιεύσουν ένα σωρό ιστολόγια, πολλά από αυτά πολυσύχναστα. Όχημα της υποτιθέμενης αλλοίωσης είναι το καινούργιο βιβλίο γραμματικής της 5ης και 6ης Δημοτικού, που μπορείτε να το δείτε εδώ.
Του Θανάση Νικολαΐδη
·        “Που είναι η σοφία που χάσαμε μέσα στη γνώση; Πού είναι η γνώση που χάσαμε μέσα στις πληροφορίες;” (Eliot, αμερικανός ποιητής, 1888 - 1965).
·        Τη γλώσσα μου έδωσαν Ελληνική. Το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου (Ελύτης).
Είναι  πραγματικά πολύ ενδιαφέρον και τονωτικό για το ηθικό  μας, αλλά και για να αναλογιστούμε ίσως οτι είναι  εξαιρετικά σημαντικό, όποια θέση κι αν κατέχουμε, να  αγαπάμε και να  καλλιεργούμε αυτή τη γλώσσα στην  οποία ίσως και να χρωστάμε όλη μας την  ύπαρξη.
Ελληνικές λέξεις που ξενιτεύτηκαν και επέστρεψαν αγνώριστες, όπως : πόζα, ταξί, μπουάτ,  μαρμελάδα, γκλάμουρ, πέναλτι, πιάτσα, τζίρος, λαζάνια, κρετίνος, κουπόνι, κρετίνος, λαζάνια, μπαλλέτο, γόνδολα και πολλές πολλές άλλες
Ο «νόστος», η επιστροφή στην πατρίδα (από το ρήμα νέομαι «επιστρέφω»), δεν χαρακτήρισε μόνο «τη γλυκιά προσμονή τής επιστροφής στην πατρίδα» που κατέληξε στο νόστιμος, αλλά έδωσε και «τον ψυχικό πόνο που γεννάει αυτή η προσμονή», τη νοσταλγία. Και ήταν μάλιστα οι Γάλλοι που κατέφυγαν στις ελληνικές λεξιλογικές πηγές, πλάσσοντας πρώτοι αυτοί το άλγος τού νόστου, το nostalgie. Ετσι, από άλλο δρόμο, η λέξη επέστρεψε στη «λεξιλογική πατρίδα» της.
Η επιστροφή μιας λέξης ως δανείου στη γλώσσα από την οποία ξεκίνησε χαρακτηρίζεται ως αντι-δάνειο, ως επιστροφή δανείου, ως επιστροφή μιας λέξης στη γλώσσα στην οποία γεννήθηκε. Από τις πιο αποκαλυπτικές διαδικασίες λειτουργίας τής γλώσσας στο πεδίο συνάντησης των λαών και των πολιτισμών είναι τα αντιδάνεια. Συνιστούν μαρτυρίες τής περιπέτειας στη ζωή των λέξεων και μαζί παραδείγματα τού πόσο αυτά τα κατεξοχήν πνευματικά δημιουργήματα, που είναι οι λέξεις, εξελίσσονται εννοιολογικά περνώντας από γλώσσα σε γλώσσα, από λαό σε λαό, για να ξαναγυρίσουν συχνά στον τόπο καταγωγής τους πραγματοποιώντας έτσι τον «λεξιλογικό νόστο» τους.
Ποιος περίμενε λ.χ. ότι η σχολαστικότατη έννοια που δηλώνει η αρχαία ελληνική λέξη γραμματική θα επέστρεφε μετά από αιώνες στη σημερινή ελληνική γλώσσα ως γκλάμουρ! Με συνήθη γέφυρα τη λατινική γλώσσα η λέξη πέρασε από τα Ελληνικά στα παλαιά Γαλλικά κι από κει στην παλαιά Αγγλική, όπου η αρχική σημασία «γραμματική», ως γνώση των ολίγων μορφωμένων, πήρε τον χαρακτήρα «τής απόκρυφης γνώσης» και, κατ΄ επέκταση, «τής μαγείας», για να εξελιχθεί μέσω τής Σκωτικής (glammar) στη σημασία «μαγική ομορφιά» (19ος αι.) και κατόπιν- με τη μορφή glamour- σε «γοητεία, αίγλη» με την οποία και επανήλθε στην Ελληνική.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα εξέλιξη είχε η αρχαία ελληνική λέξη ποινή. Μέσω πάλι τής Λατινικής και τής παλαιάς Νορμανδικής, το ελληνικό ποινή κατέληξε στο αγγλ. penalty, για να επιστρέψει (ως αντιδάνειο) στην Ελληνική ως πέναλτι, όρος στο ποδόσφαιρο!
Δεν «θα ΄κοβε το κεφάλι του» κανείς ότι το ιταλικότατο πιάτσα δεν μπορεί να έχει σχέση με Ελληνικά; Ε, λοιπόν, το πιάτσα ξεκίνησε από το (ήδη αρχαίο) ελληνικό πλατεία (ενν. οδός ), θηλ. τού επιθέτου πλατύς, μέσω τού λατιν. platea («φαρδύς δρόμος» μέσα στην πόλη), πέρασε στην Ιταλική ως piazza (αρχικά plaza), απ΄ όπου ήδη στα μεσαιωνικά χρόνια επέστρεψε στην Ελληνική ως πιάτσα.
Η έκπληξη κορυφώνεται στην προέλευση τής λ. γόνδολα. Μεταφράζω τι γράφεται σχετικά στο εγκυρότερο λεξικό τής Αγγλικής, στο Random Ηouse Webster΄s College Dictionary, λήμμα gondola: «[εισήλθε στην Αγγλική το] 1540-50 από την Ιταλική, που πάει πίσω στα Βενετσιάνικα, πιθανόν από μεσαιωνικό ελληνικό κοντούρα «μικρό ακτοπλοϊκό σκάφος», θηλ. τού επιθ. κόντουρος «κοντός, κυριολ. σκάφος με ουρά» από το όψιμο ελληνικό κοντός + ελλ. -ουρος από το ελλην. ουρά ». Σκάφος, λοιπόν, με κοντή ουρά η ιταλ. gondola (γόνδολα) ξαναγύρισε στην Ελληνική ως γόνδολα!
Κι επειδή δεν νοείται καλοκαίρι χωρίς το γαλλικότατο πλαζ (γαλλ. plage), ας παρακολουθήσουμε την ετυμολογία τής λέξης. Ηλθε από το γαλλ. plage, δάνειο από ιταλ. piaggia «πλαγιά-ακρογιαλιά», που προήλθε από μεσαιωνικό λατινικό plagia «επικλινές έδαφος», το οποίο ανάγεται στο αρχ. ελλην. πλάγια (τα), «πλευρές» (κυρίως στρατιωτικός όρος), ουδ. τού επιθ. πλάγιος.
Και βέβαια δεν νοείται καλοκαίρι χωρίς τουρισμό και τουρ (ομόρριζα τα τουρνέ και τουρνουά ). Αλλά πόσο γνωστό είναι στους μη ειδικούς ότι όλες αυτές οι γαλλικές λέξεις (tour, tourisme, tourn e, tournoi) που πέρασαν στην Ελληνική (στην Αγγλική και σε άλλες γλώσσες) είναι προϊόν δανεισμού από την ελλην. λέξη τόρνος. Αυτή η αρχαία ελλην. λέξη, μέσω πάλι τής Λατινικής (tornus και ρ. tornare «γυρίζω τον τροχό, τον τόρνο»), έδωσε το γαλλ. tourner «περιστρέφω, γυρίζω» απ΄ όπου το tour. Ετσι ο τόρνος επέστρεψε στην Ελληνική ως τουρ.
Ο κατάλογος τέτοιων λέξεων (αντιδανείων) είναι μακρός και ο σχολιασμός θα έπαιρνε πολλές σελίδες. Εδώ θα δώσω μερικές νύξεις μόνο. Θα αναφέρω ότι το γάμπα και το ζαμπόν ξεκίνησαν από το ελλην. καμπή! Το γαρύφαλλο από το καρυόφυλλο, ο τζίρος από το γύρος, το μασίφ από το μάζα , το κάλμα από το καύμα, ο καναπές από το κωνώπιον ( κώνωψ ), το κανόνι από το κάννη, το καντίνα από το κανθός, το κορδόνι από το χορδή, το κουπόνι από το κόλαφος ( κόλαφος – όψιμο λατ. colaphus- παλ. γαλλ. colp – coup ), το κρετίνος από το Χριστιανός , τα λαζάνια από το αρχ. λάσανον («τρίποδας ως βάση αγγείων και δοχείων»), το λατέρνα από το λαμπτήρ , η μάντολα από το αμύγδαλο, η μαρμελάδα από το μελίμηλο, το μπαρούτι από το πυρίτις, τα μπόρα και μπουρίνι από το βορράς, τα μπαλλέτο – μπάλλος από το αρχ. βαλλίζω, το μπουάτ από το πυξίς («κουτί»), το μπουτίκ από το αποθήκη, ο συνδικαλισμός από το σύνδικος, το ταξί από το ταξίμετρο, το σενάριο από το σκηνή, η πόζα από το παύσις κ.λπ. Αυτά είναι μερικά ενδεικτικά μόνο παραδείγματα.
Επειδή υπάρχει κίνδυνος να σκεφθεί κανείς πως πρόκειται για «φτειαχτές ετυμολογίες» (παρετυμολογίες) κατά το πρότυπο τού Ελληνα πατέρα τής Βαρδάλου στο «Γάμος α λα Ελληνικά»!…-, σπεύδω να διασαφήσω ότι τα παραδείγματα προέρχονται από τον χώρο τής επιστημονικής ετυμολογίας και βρίσκονται σε όλα τα αξιόπιστα ετυμολογικά λεξικά ή ερμηνευτικά λεξικά με ετυμολογία. Για όσες λέξεις έχουν σχέση με την Αγγλική μια πρόχειρη ματιά στο Λεξικό που ανέφερα (Random Ηouse- Webster) ή άλλα συναφή Λεξικά θα πείσει τον αναγνώστη περί τής αληθείας των λεγομένων.
το είδαμε ΕΔΩ