του Θωμά Δασκάλου *
Στην αρχαία Ελλάδα οι μεγαλύτερες εορτές του έτους ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες με τις τροπές του Ηλίου, όπως και οι σημερινές χριστιανικές.
Για τους αρχαίους Έλληνες ο Ήλιος, ως πηγή της ζωής, εικονοποιήθηκε στο πρόσωπο του Φοίβου Απόλλωνος. Προς τιμήν του καθιέρωσαν περίφημες και πολλές εορτές μία εκ των οποίων εκείνη που λάμβανε χώρα προς το τέλος του χειμερινού ηλιοστασίου (6 Ιανουαρίου), και ήταν η μεγάλη εορτή της Θεοφανίας ή της Θεοξενίας ή της Επιφάνιας του θεού Απόλλωνος.
Είναι το σημείο από το οποίο η Γή ξεκινάει το ταξίδι της, από το περιήλιο (την πιο κοντινή απόσταση από τον ήλιο) και οδεύει προς το αφήλιο (Θερινό ηλιοστάσιο 21-Ιουνίου). Είναι η ημέρα κατά την οποία, ο αναγεννημένος Ήλιος, κάνει την μεγαλοπρεπή του επανεμφάνιση στον ουρανό, αφήνοντας πίσω το σκοτεινό 15 ήμερο του χειμερινού ηλιοστασίου (21 Δεκεμβρίου).
Είχαμε την «ΘΕΟΦΑΝΙΑ= θεός-φανήναι», ΘΕΟΞΕΝΙΑ= υποδοχή του θεού», «ΕΠΙΦΑΝΙΑ= εμφάνιση, εκ νέου φανέρωση, αίφνης φαίνομαι».
Η εορτή τελείτο σε όλες τις πόλεις της Αρχαίας Ελλάδος. Η επιφανέστερη ήταν τα εν Δελφοίς Θεοφάνια. Κατά τον Πλούταρχο εις την εορτή εκαλούντο επίσημα πρόσωπα διαφόρων πόλεων, όπως ο ευλαβής εις τους θεούς Πίνδαρος τον οποίον τιμούσαν εν όσω ήτο εν ζωή αλλά και τους απογόνους του μετά τον θάνατόν του.
Εις την εορτή αυτή εκφράζετο η χαρά των κατοίκων δια την επανεμφάνιση του Ηλίου (Επιφάνια του θεού Απόλλωνος) ο οποίος απουσίαζε κατά τους χειμερινούς μήνας (ότε γίνετο αφανής ήλιος). Υπήρχαν και τα αντίστοιχα ονόματα όπως Θεοφάνης, Θεοφάνιος αλλά και γυναικεία όπως Θεοφάνη κλπ.
* Αρχιτέκτων Μηχανικός-Τρίκκη
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
