Το Πανεπιστήμιο Κρήτης, σε ανακοίνωση που εξέδωσε, με αφορμή τη δημοσιότητα που πήρε η επιστολή της καθηγήτριας του Τμήματος Βιολογίας, Ειρήνης Αθανασάκη, προς τον Περιφερειάρχη Κρήτης, σημειώνει πως… "Η πρόταση της συναδέλφου θα εξεταστεί τις αμέσως επόμενες ημέρες από ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων και τα αρμόδια συλλογικά όργανα του Πανεπιστημίου Κρήτης ως προς την ωριμότητα και την υποσχόμενη αποτελεσματικότητά της".
Η ανακοίνωση
«Ευρεία δημοσιότητα γνωρίζει τις τελευταίες ώρες η πρόταση χρηματοδότησης που υπέβαλε στον Περιφερειάρχη Κρήτης διακεκριμένο μέλος ΔΕΠ του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης για τη δημιουργία εμβολίου αντιμετώπισης του κορωνοϊού.
Για το λόγο αυτό και για την αποφυγή της άκριτης διακίνησης στα ΜΜΕ της πρότασης, σας γνωρίζουμε τα εξής:
Σύμφωνα με τα διεθνώς παραδεδεγμένα, υπάρχει ένας συστηματικός τρόπος χαρακτηρισμού του επιπέδου ωριμότητας (Technology Readiness Level – TRL) οποιασδήποτε νέας τεχνολογίας, κατά τον κύκλο ανάπτυξης ενός προϊόντος, από τη βασική έρευνα στην παραγωγή. Η μετάβαση από το εργαστήριο στο τελικό προϊόν είναι μία διαδικασία επίπονη και χρονοβόρα, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τη δημιουργία ενός εμβολίου για ένα νέο ιό.
Σε εποχές μεγάλης αγωνίας και φόβου, τα όρια μεταξύ μιας ενδιαφέρουσας ερευνητικής υπόθεσης και ενός πανίσχυρου θεραπευτικού μέσου γίνονται δυσδιάκριτα για πολλούς ανθρώπους. Η επιστημονική κοινότητα οφείλει να παρέχει λύσεις, όπου αυτές είναι εφικτές, αλλά και να αποφεύγει την καλλιέργεια αστήρικτων προσδοκιών που θα μπορούσαν να βλάψουν αντί να ωφελήσουν.
Επίσης, η χρηματοδότηση της έρευνας βασίζεται στην κατάθεση προτάσεων και δεδομένων, ακολουθώντας συγκεκριμένες διαδικασίες αξιολόγησης. Οι έκτακτες καταστάσεις για τη δημόσια υγεία που δημιουργεί η πανδημία του COVID-19 έχουν αναδείξει μια σειρά από οδούς χρηματοδότησης για πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα που ασχολούνται με την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.
Η πρόταση της συναδέλφου θα εξεταστεί τις αμέσως επόμενες ημέρες από ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων και τα αρμόδια συλλογικά όργανα του Πανεπιστημίου Κρήτης ως προς την ωριμότητα και την υποσχόμενη αποτελεσματικότητά της. Σε περίπτωση κατά την οποία υπάρξει θετική εισήγηση θα ακολουθηθούν οι προβλεπόμενες, όπως για κάθε ερευνητική πρόταση, διαδικασίες».
Πρόσφατη συνέντευξη της Καθηγήτριας κας Αθανασάκη
Η ίδια είχε δώσει πρόσφατα συνένευξη στην Efsyn και στον Παναγιώτη Γεωργουδή με αυτό το θέμα: Η Ελλάδα διαθέτει από το 2016 την κατάλληλη επιστημονική τεχνογνωσία αιχμής και μπορεί να δημιουργήσει άμεσα στην Κίνα εμβόλιο αντιμετώπισης του θανατηφόρου κοροναϊού, σταματώντας τον θάνατο και τον παγκόσμιο πανικό.
Συγκεκριμένα, την τεχνογνωσία αυτή, την οποία είχε παρουσιάσει η «Εφ.Συν.», έχει αναπτύξει ερευνητική ομάδα του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με επικεφαλής την καθηγήτρια Ειρήνη Αθανασάκη, σε συνεργασία με ερευνητές του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ. Η κ. Αθανασάκη μάς είπε πως «είμαστε στη διάθεση των κινεζικών αρχών και μπορούμε να στείλουμε ερευνητές στα κινεζικά Κέντρα Υγείας, να μας δώσουν τον μολυσματικό ιό, διότι αυτός δεν πρέπει να μεταφερθεί αλλού, να εκπαιδεύσουμε τους Κινέζους επιστήμονες, να φτιάξουμε τις κατάλληλες δομές για να σώσουν τους ανθρώπους τους. Χρειάζεται μία έως δύο εβδομάδες για να γίνουν οι δοκιμές σε ειδικά εργαστήρια που δεν υπάρχουν εδώ. Μετά μπορεί να εφαρμοστεί το εμφύτευμα του εμβολίου. Πρέπει να ξέρουμε τις ποσότητες του μολυσματικού παράγοντα που είναι οι πιο αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση του ιού, για την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος του ατόμου. Η δική μας τεχνολογία μπορεί να εφαρμοστεί πιο γρήγορα από τα εμβόλια που τώρα γίνεται προσπάθεια να αναπτυχθούν».
• Κυρία Αθανασάκη, έχετε δημιουργήσει τεχνογνωσία αντιμετώπισης του κοροναϊού;
Το 2016 παρουσιάσαμε τα αποτελέσματα του Εργαστηρίου Ανοσολογίας του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με τη συμμετοχή των ερευνητών του Ινστιτούτου Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ. Καταφέραμε να αναπτύξουμε ένα σύστημα εξατομικευμένων εμφυτεύσιμων εμβολίων το οποίο εξασφαλίζει τη -χωρίς παρενέργειες- βέλτιστη ανταπόκριση του κάθε οργανισμού σε ξένα αντιγόνα. Η αρχική ανάπτυξη εμβολίων πραγματοποιήθηκε με απλές ουσίες (αντιγόνα) και στη συνέχεια οι μελέτες επεκτάθηκαν με επιτυχία σε μολυσματικούς μικροοργανισμούς και στη συνέχεια στον καρκίνο. Τα ευρήματα έχουν δημοσιευτεί στο διεθνές περιοδικό Vaccine και έχουν παρουσιαστεί σε πολλά διεθνή συνέδρια, ενώ η τεχνολογία έχει κατοχυρωθεί με δύο πατέντες (GR1008652B και 20190100297 σε εξέλιξη έκδοσης του διπλώματος). Η τεχνολογία που έχει αναπτυχθεί μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον εξατομικευμένο εμβολιασμό των ευπαθών πληθυσμών ενάντια στον κοροναϊό, βοηθώντας στην καταπολέμηση του μολυσματικού αυτού παράγοντα.
• Εχει εφαρμοστεί στον άνθρωπο;
Η τεχνολογία στοχεύει στην ανάπτυξη εξατομικευμένων εμφυτευμάτων που φέρουν τα κύτταρα του ξενιστή ενεργοποιημένα με τον αντιγονικό διεγέρτη (στην παρούσα περίπτωση επενεργοποιημένο κοροναϊό) σε καλλιέργεια, εκτός οργανισμού, τα οποία μετά την υποδόρια εμφύτευση διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή ενάντια στον μολυσματικό παράγοντα. Το εμφύτευμα είναι μια ειδικά διαμορφωμένη με λέιζερ υπέρστενων παλμών, μη βιοδιασπώμενη επιφάνεια πυριτίου, που δεν έχει παρενέργειες και μπορεί να αφαιρεθεί 5-6 μήνες μετά την εμφύτευση. Η τεχνολογία δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη στον άνθρωπο, αλλά εν όψει της επικείμενης επιδημίας μολυσματικότητας του κοροναϊού, αυτή η τεχνολογία μπορεί να εφαρμοστεί σε κλινικές πολύ πιο σύντομα από ό,τι τα εμβόλια που γίνεται προσπάθεια να αναπτυχθούν.
• Πώς θα γίνει η εφαρμογή;
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η τεχνολογία θα πρέπει να εφαρμοστεί τοπικά στα κινεζικά Κέντρα Υγείας που χειρίζονται τον μολυσματικό παράγοντα. Μπορούμε να προσφέρουμε τη βοήθειά μας καθοδηγώντας και εκπαιδεύοντας τους επιστήμονες στα τοπικά κέντρα για τη δημιουργία και εφαρμογή των εξατομικευμένων εμβολίων.
• Τι σημαίνει τεχνολογία των εμφυτεύσιμων εμβολίων;
Η τεχνολογία των εμφυτεύσιμων εμβολίων βασίζεται στην επιστημονική βάση των εμβολίων «πρώτης γενιάς» τα οποία χρησιμοποιούν ολόκληρο τον μολυσματικό παράγοντα ύστερα από απενεργοποίηση/αποδυνάμωση της μολυσματικής ικανότητάς τους. Ωστόσο, μολονότι τα εμβόλια «πρώτης γενιάς» είναι τα πιο αποτελεσματικά, ο κίνδυνος μολυσματικότητας έχει ωθήσει τους επιστήμονες στην ανάπτυξη των εμβολίων «δεύτερης γενιάς». Σε αυτή την περίπτωση τα εμβόλια χρησιμοποιούν συγκεκριμένες πρωτεΐνες ή και κομμάτια των πρωτεϊνών του μολυσματικού παράγοντα, ενώ απαιτούν επιπλέον τη χρήση των ενισχυτικών για μη ειδική ανοσολογική διέγερση του οργανισμού, ουσίες που δυστυχώς παρουσιάζουν μη ειδικές παρενέργειες και δεν ελέγχονται αποτελεσματικά στις μέρες μας. Η ασφάλεια των εμβολίων είναι ένα σοβαρό θέμα που απασχολεί την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Το γεγονός ότι η ασφάλεια του εμβολίου μπορεί να αξιολογηθεί μόνο έπειτα από μαζική ανοσοποίηση του πληθυσμού εγείρει σοβαρά δεοντολογικά ζητήματα. Παρά το γεγονός ότι έχει γίνει κατασκευή εμβολίων που σημείωσαν επιτυχία ώς έναν βαθμό στην εξάλειψη της μολυσματικότητας του ίδιου του μικροοργανισμού, οι μη ειδικές επιδράσεις λόγω των ανοσοενισχυτικών εξακολουθούν να μην παρέχουν την απαιτούμενη ασφάλεια.
• Πού υπερέχει η τεχνολογία των εμφυτεύσιμων εμβολίων;
Η τεχνολογία των εμφυτεύσιμων εμβολίων σχεδιάστηκε ώστε να εκμεταλλεύεται τα οφέλη της «πρώτης γενιάς» εμβολίων όπου δεν χρειάζεται η χρήση ανοσοενισχυτικών, ενώ ταυτόχρονα να αποφεύγει την πιθανή μολυσματικότητα από τους μικροοργανισμούς που έχουν διαφύγει την απενεργοποίηση, με το να διενεργεί την ανοσολογική διέγερση του ξενιστή εκτός οργανισμού, σε καλλιέργεια στο εργαστήριο. Με αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζεται ότι τα κύτταρα του ξενιστή ενεργοποιούνται ενάντια στον μικροοργανισμό, ακολουθώντας τις αρχές των εμβολίων «πρώτης γενιάς», αλλά πλέον το εμφύτευμα δεν φέρει τον μολυσματικό παράγοντα και έτσι είναι ασφαλές. Ενα άλλο σημαντικό ζήτημα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην ανάπτυξη ενός εμβολίου είναι η μοναδικότητα του κάθε ατόμου ως προς την ιστοσυμβατότητά του, διότι αυτή καθορίζει την ικανότητα του κάθε ατόμου να αποκρίνεται στα διάφορα τμήματα του μολυσματικού (αντιγονικού) παράγοντα. Το κάθε άτομο έχει τον δικό του τρόπο να επιλέγει τα βέλτιστα γι’ αυτό αντιγονικά τμήματα του παθογόνου και να αναπτύσσει την προστατευτική του απόκριση. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι όσο πιο μεγάλος είναι ο μικροοργανισμός που προσβάλλει τον οργανισμό τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να βρεθεί κάποιο παθογόνο τμήμα που να ταιριάζει με την ιστοσυμβατότητά του, ώστε να μπορεί να το καταπολεμήσει. Αυτός είναι ο λόγος που τα εμβόλια πρώτης γενιάς είναι πιο αποτελεσματικά. Αντιθέτως, στη δεύτερη γενιά εμβολίων, αυτή η πιθανότητα είναι περιορισμένη λόγω του μικρότερου αριθμού αντιγονικών τμημάτων που παρέχονται στον οργανισμό. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν άτομα που δεν καταφέρνουν να αναπτύξουν ανοσολογική απόκριση και οδηγούνται σε απάθεια. Στην τεχνολογία των εμφυτεύσιμων εμβολίων, η χρήση των αδρανοποιημένων παθογόνων στην καλλιέργεια των κυττάρων του ξενιστή αφήνει τη βέλτιστη επιλογή αντιγονικών τμημάτων στη φυσική επιλογή, η οποία αποδεικνύεται καθημερινά ότι υπερισχύει της όποιας επιβαλλόμενης από τον άνθρωπο επιλογής.
• Κυρία Αθανασάκη, τι προσδοκάτε;
Παρ’ όλο που η εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας των εμφυτεύσιμων εμβολίων ανοίγει νέους ορίζοντες υψηλής σημασίας τόσο στην έρευνα όσο και στη θεραπεία, δεν θεωρούμε αρκετό να τη βλέπουμε ως «επίτευγμα του Πανεπιστημίου Κρήτης», δίνοντας ένα «μπράβο» στους επιστήμονες που την ανέπτυξαν. Τώρα είναι η στιγμή να αξιοποιήσουμε τα αποτελέσματα της ερευνητικής μας δουλειάς και να δείξουμε ότι πέρα από τις αγκυλώσεις της επιχειρηματικότητας, της προώθησης προϊόντος με στόχο το κέρδος, της αναγκαιότητας, όπως λέγεται, της σύνταξης «επιχειρηματικού σχεδίου», «οικονομοτεχνικής μελέτης», «μελέτης σκοπιμότητας», στον τομέα της Υγείας προτεραιότητα έχει ο άνθρωπος. Πέρα λοιπόν από όλα αυτά, πιστεύουμε ότι μπορούμε να βοηθήσουμε στην αμεσότερη αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κοροναϊού. Ο κόσμος της επιχειρηματικότητας είναι ξένος για μας και γι’ αυτό μόνο τη βοήθειά τους μπορούμε να περιμένουμε, ώστε να συνεχίσουμε να κάνουμε αυτό που «ξέρουμε» να κάνουμε.
Την έγκαιρη διάγνωση και τυποποίηση του καρκίνου του μαστού, που οδηγεί σε καλύτερη θεραπεία, πέτυχε ελληνική ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) – με επικεφαλής την καθηγήτρια του Βιολογικού Τμήματος, Ειρήνη Αθανασάκη. Με τη χρήση μιας τεχνικής λέιζερ κατάφεραν να διαχωρίσουν τα υγιή από τα καρκινικά κύτταρα.
• Με ποια τεχνική φτάσατε στην επιτυχία;
Με τη λεγόμενη μη γραμμική μικροσκοπία γένεσης τρίτης αρμονικής συχνότητας (THG). Είναι ένα φαινόμενο διασκορπισμού -σύμφωνη σκέδαση λέγεται επιστημονικά ο όρος- μιας δέσμης ισχυρά εστιασμένων εξαιρετικά στενών παλμών λέιζερ που αποκαλύπτει αλλαγές στον δείκτη διάθλασης και οπτικές ετερογένειες μεγέθους ανάλογου με την εστία της δέσμης.
Ανεξάρτητα από τις πολύπλοκες αυτές περιγραφές, η τεχνική THG μάς έχει αποκαλύψει μοναδικές δομικές, ανατομικές και μορφολογικές πληροφορίες σε διάφορα βιολογικά δείγματα τόσο σε κυτταρικό όσο και σε υποκυτταρικό επίπεδο.
Χρησιμοποιώντας αυτή τη νέα τεχνολογία καταφέραμε να διακρίνουμε τα υγιή από τα καρκινικά κύτταρα και μάλιστα, εστιάζοντας στον καρκίνο του μαστού, καταφέραμε να τυποποιήσουμε το είδος των καρκινικών κυττάρων.
• Τι σημαίνει αυτό;
Είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς τι σημαίνει αυτό, ειδικά κατά τη διάρκεια του χειρουργείου αφαίρεσης του όγκου, όπου η απομάκρυνση όλων των καρκινικών κυττάρων είναι από τους σημαντικότερους στόχους της επέμβασης, ώστε να ελαχιστοποιηθούν μελλοντικές τοπικές υποτροπές.
Μεγάλη χρησιμότητα της THG μη γραμμικής μικροσκοπίας βρίσκουμε στη διάγνωση, την παρακολούθηση εξέλιξης της νόσου ή την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας μιας θεραπείας, κυρίως σε επίπεδο κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων.
• Πώς λειτουργεί αυτή η τεχνολογία;
Πρόκειται για μια μη γραμμική απεικονιστική τεχνική, κατά την οποία, σαρώνοντας τα κύτταρα ή τον ιστό με τη δέσμη λέιζερ, μπορούμε όχι μόνο να διακρίνουμε, αλλά και να ποσοτικοποιήσουμε το σήμα που εκπέμπεται από τα κύτταρα. Το μέγεθος του ανιχνευόμενου σήματος είναι καθοριστικό για τη διάκριση ενός καρκινικού και ενός υγιούς κυττάρου.
Πρόσφατες μελέτες της ερευνητικής ομάδας μας κατάφεραν να συσχετίσουν το σήμα της THG απεικόνισης με τη χημεία της κυτταρικής σύστασης, επιβεβαιώνοντας έτσι την κατάσταση ενεργοποίησης ενός καρκινικού κυττάρου σε σχέση με ένα υγιές κύτταρο.
• Ποιες είναι οι ωφέλειες αυτής της μεθόδου;
Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν απαιτεί χρωματισμό των κυττάρων, παρέχει πληροφορία σε πραγματικό χρόνο και για μεγάλες χρονικές περιόδους και δεν έχει παρενέργειες, εφόσον υπάρχει ελάχιστη εναπόθεση ενέργειας στα κύτταρα που δεν επηρεάζει τη βιωσιμότητά τους.
Ετσι η μη γραμμική THG μικροσκοπία ανιχνεύει τις τροποποιήσεις μεμβρανών και λιποσωμάτων στα υγιή και καρκινικά κύτταρα και ιστούς με απόλυτες παραμέτρους που ποσοτικοποιούν τη φλεγμονώδη βλάβη. Το αποτέλεσμα είναι η επιτάχυνση της διάγνωσης και θεραπείας.
Η μελέτη υλοποιείται στο πλαίσιο συνεργασίας του Τμήματος Βιολογίας και της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης με το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ.
Στην ερευνητική ομάδα μετέχουν ακόμα οι: Ευαγγελία Γαυγιωτάκη (υποψήφια διδάκτορας, Πανεπιστήμιο Κρήτης), Γιώργος Φιλιππίδης (ερευνητής, Ινστιτούτο Δομής και Λέιζερ, ΙΤΕ), Χάρις Μαρκομανωλάκης (τεχνικός, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης), Γιώργος Κενανάκης (ερευνητής, Ινστιτούτο Δομής και Λέιζερ, ΙΤΕ), Σοφία Αγγελάκη (επίκουρη καθηγήτρια Τμήματος Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης), Βασίλης Γεωργούλιας (ομότιμος καθηγητής Τμήματος Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης).
Καθηγήτρια
Διδακτορικό:
1988, Πανεπιστήμιο Alberta
Τομέας Βιοχημείας, Μοριακής Βιολογίας & Βιολογίας Κυττάρου & Ανάπτυξης
Γνωστικό αντικείμενο:
Ανοσολογία
Πλήρες βιογραφικό σημείωμα
Εκπαίδευση
Η Ειρήνη Αθανασάκη έλαβε Δίπλωμα Master Βιοχημείας (Maitrise de Biochimie, 1982) από το Πανεπιστήμιο Pierre et Marie Curie (Paris VI) των Παρισίων και το Δίπλωμα Διδάκτορα Ανοσολογίας (Ph.D in Immunology, Τμήμα Ανοσολογίας, 1988) από το Πανεπιστήμιο της Alberta στο Edmonton του Καναδά. Η διδακτορική διατριβή αφορούσε τον ρόλο των Τ λεμφοκυττάρων και των προϊόντων αυτών στην ανάπτυξη του εμβρύου.
Σταδιοδρομία
Από το 1988 μέχρι το 1991 ήταν ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ηράκλειο Κρήτης. Το 1992 εκλέχτηκε Επίκουρος Καθηγήτρια στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το 1997 εξελίχθηκε στην βαθμίδα της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας και το 2007 στην βαθμίδα της Καθηγήτριας στο ίδιο Τμήμα.
Επιστημονικά ενδιαφέροντα
Ρύθμιση του μηχανισμού αντιγονοπαρουσίασης -Εκκρινόμενα τάξης Ι και ΙΙ αντιγόνα ιστοσυμβατότητας – Μελέτη μηχανισμών ανοχής/καταστολής – Λευχαιμίες – Μηχανισμοί προστασίας του ημι-αλλογενετικού εμβρύου από το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας – Ανοσολογία σπέρματος – Μελέτη εμβρύων προ-εμφυτευτικού σταδίου με τεχνικές μη γραμμικής απεικόνισης -μεταμοσχεύσιμα εμβόλια.
Πρόσφατες δημοσιεύσεις
Papadimitriou, L., Morianos, I., Michailidou, V., Dionyssopoulou, E., Vassiliadis, S., Athanassakis, I.Characterization of intracellular HLA-DR, DMandDOprofileinK562 andHL-60 leukemiccells. Mol. Immunol.45: 3965-3973, 2008.
Kyvelidou, C., Chatzi, K., Semitekolou, M., Papathanassiou, X., Vassiliadis, S., Athanassakis, I. Characterization of CD25 – positive T cells during syngeneic pregnancy: production of stimulatory class II MHC molecules. Scand. J. Immunol. 70: 584-595, 2009.
Sardis, M.F., Miltiadou, P.,Bakela, K., Athanassakis, I. Serum-derived MHC class II molecules: Potent regulators of the cellular and humoral immune response. Immunobiol. 215: 194-205, 2010. doi:10.1016/j.imbio.2009.04.005
Kyvelidou, C., Tserevelakis, J.G., Filippidis, G., Ranella, A., Neokleous, A., Fotakis, C., Athanassakis, I. Following the course of pre-implantation embryo patterning by non-linear microscopy. J. Struct. Biol. 176, 379-386, 2011.
Vevis, K., Matheakakis, A., Kyvelidou, C., Bakela, K.,Athanassakis, I. Characterization of Antigen-binding and MHC class II-bearing T Cells with Suppressive Activity in Response to Tolerogenic Stimulus. Immunobiology 217: 100-110, 2012.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
