Articles by "Στάμκος"

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Στάμκος. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Ακτιβιστής στις 0

του Γιώργου Στάμκου

Ιστορικά οι επιδημίες και οι πανδημίες υπήρξαν καταλύτες ευρύτερων εξελίξεων. Αυτές οι μάστιγες πυροδοτούσαν εξελίξεις και γεωπολιτικές τεκτονικές μεταβολές, αλλάζοντας τον ρου της Ιστορίας. Δημιουργούσαν στρατιές ηττημένων, αλλά και πολλούς νικητές, αναδιαμορφώνοντας το κοινωνικό γίγνεσθαι και το γεωπολιτικό σκηνικό. Πάντα υπάρχουν λαοί και χώρες που αξιοποιούν καλύτερα την συγκυρία μιας πανδημίας, όπως συμβαίνει στην εποχή μας με την Κίνα. Περνούν από τις κοινές δοκιμασίες και καταφέρνουν να επιβληθούν στους υπόλοιπους είτε επειδή διατήρησαν τις δυνάμεις τους είτε επειδή κάλυψαν το κενό της υποχώρησης των υπολοίπων.

Πως η Ιουστινιάνεια Πανώλη κατέστρεψε τον ρωμαϊκό κόσμο

Η λέξη «επιδημία» (από το επί + δήμος) σημαίνει «πάνω από τον λαό» ενώ η «πανδημία» αφορά «όλους τους λαούς». Κατά την λεγόμενη Πανώλη του Ιουστινιανού στα μέσα του 6ου αιώνα, η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ερημώθηκε. Ήταν μια πανδημία. Ο ιστορικός Προκόπιος που έζησε τα χρόνια εκείνα, την περιγράφει ως εξής: «…το 535-536 συνέβη ένα μεγάλο θαύμα: όλο το χρόνο ο ήλιος έλαμπε σαν ένα φεγγάρι χωρίς ακτίνες, σαν να είχε χάσει τη δύναμή του και έπαψε να είναι όπως πριν, καθαρός και λαμπερός. Από την αρχή όλων αυτών, δεν σταμάτησαν οι πόλεμοι μεταξύ των ανθρώπων, ούτε η νόσος, ούτε καθετί άλλο που φέρνει θάνατο».

Στις αρχές του 542, η πανώλη χτύπησε την Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός, που αποκαλείται ως «ένας από τους πιο λαμπρούς ηγέτες που έζησαν ποτέ», δεν μπόρεσε να κάνει και πολλά πράγματα για να προστατεύσει τους υπηκόους του. Δεκαπέντε χρόνια πριν έρθει η πανώλη στην Βασιλεύουσα, ο Ιουστινιανός κωδικοποίησε το Ρωμαϊκό δίκαιο, έκανε ειρήνη με τους Πέρσες, αναδιαμόρφωσε την δημοσιονομική διοίκηση της Αυτοκρατορίας και έχτισε την Αγία Σοφία. Όσο η πανώλη μαινόταν, και σύμφωνα με τον Προκόπιο, έτυχε στο Ιουστινιανό να πρέπει να «προβλέψει για το πρόβλημα». Ο Αυτοκράτορας πλήρωσε για την ταφή των εγκαταλειμμένων και των άπορων. Ακόμη και έτσι όμως, ήταν αδύνατον να τα καταφέρει. Ο φόρος θανάτου ήταν πολύ υψηλός.

Ο Προκόπιος πίστευε ότι οι νεκροί ήταν πάνω από δέκα χιλιάδες την ημέρα, ενώ ο Ιωάννης ο Εφέσιος, ένας σύγχρονος του Ιουστινιανού, έγραψε ότι «κανείς δεν έβγαινε έξω από τα τείχη χωρίς ετικέτα με γραμμένο το όνομά του» σε περίπτωση ξαφνικής προσβολής του από τη θανατηφόρα . Τελικά, τα πτώματα απλά ρίχνονταν σε τάφρους στην άκρη της πόλης...

Στην εποχή του διαδόχου του αυτοκράτορα, του Ιουστινιανού Β’ υπήρξε μια δεύτερη έκλειψη ηλίου, που αποδίδεται επίσης σε έκρηξη ηφαιστείων. Για ένα ολόκληρο χρόνο παρατηρήθηκε και ένα συνεχές Βόρειο Σέλας, που διατάραξε το κλίμα, μείωσε την αγροτική παραγωγή, έφερε πείνα και αναζωπύρωσε παλιές και νέες ασθένειες, με αποτέλεσμα την εκτόξευση της θνησιμότητας, ειδικά στις πόλεις.

Η πανούκλα ευνόησε την εγκατάσταση των Σλάβων στα Βαλκάνια

Η πανώλη του Ιουστινιανού συνεχίστηκε σε 18 κύματα έως το 750. Οι Σλάβοι και οι Βούλγαροι επωφελήθηκαν από την αναταραχή και εγκαταστάθηκαν μόνιμα στα Βαλκάνια. Οι προσδοκίες για το τέλος του κόσμου εκείνη την εποχή απεικονίζονται σε θραύσματα κεραμικών εικόνων στη Βίνιτσα (σήμερα μια πόλη στη Βόρεια Μακεδονία), στα οποία ένας Βούλγαρος και ένας Σλάβος ζωγραφίστηκαν ως ένας από τους τέσσερις Καβαλάρηδες της Αποκάλυψης!

Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δέχθηκε σοβαρά πλήγματα, λύγισε αλλά δεν έσπασε, διότι ήταν ακόμη ισχυρή και είχε αντοχές. Άλλαξε όμως τόσο πολύ ώστε, για να επιβιώσει, αναγκάστηκε να επιτρέψει την μόνιμη εγκατάσταση των Σλάβων στα Βαλκάνια και να εισαγάγει τμήμα από τη νομοθεσία του νέου σλαβικού πληθυσμού της στη νομική και οικονομική τάξη της π.χ. Σλαβηνίες, να τους εντάξει δηλαδή στην περίφημη «ρωμαϊκή Ευταξία», μια διαδικασία όμως που κράτησε σχεδόν δύο αιώνες.

Αλλά και την κατακτητική επέλαση του Ισλάμ

Στο μεταξύ, ενώ τα αλλεπάλληλα κύματα της πανώλης κτυπούσαν επί δύο αιώνες την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, εμφανίστηκε μια νέα θρησκεία, το Ισλάμ, και οι φανατικοί πιστοί της κατέκτησαν εδάφη που περιλάμβαναν μεγάλο μέρος της άλλοτε αυτοκρατορίας του Ιουστινιανού, που είχε πλέον αποδυναμωθεί: την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και τη Συρία, μαζί με την Αραβική Χερσόνησο.

Από την άλλη το μεγαλύτερο τμήμα της Δυτικής Ευρώπης είχε περιέλθει υπό τον έλεγχο των Φράγκων, αλλοτινών γερμανικής καταγωγής βαρβάρων που εκχριστιανίστηκαν. Στην ιταλική χερσόνησο η Ρώμη παρήκμασε δημογραφικά και έγινε μια μικρή πόλη. Αυτή τη φορά τα μικρόβια έγραφαν την ιστορία και οι άνθρωποι απλά ακολουθούσαν...

Καραντίνα Vs Μαύρος Θάνατος

Το 14ο αιώνα σε διάφορες περιοχές της ευρωπαϊκής ηπείρου ο Μαύρος Θάνατος επηρέασε έως και πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού της. Οι πρώτες καραντίνες τέθηκαν ως απόκριση στον Μαύρο Θάνατο, ο οποίος μεταξύ 1347 και 1351 σκότωσε περίπου το ένα τρίτο της Ευρώπης και συγκαταλέγεται ανάμεσα σε όσα είναι γνωστά ως «δεύτερη πανδημία πανώλης». Όπως και την πρώτη φορά, την εποχή του Ιουστινιανού, η δεύτερη πανδημία επέφερε το χάος διακοπτόμενα και κατά κύματα. Η πανώλη θα εξαπλωνόταν, θα καταλάγιαζε, για να αναζωπυρωθεί ξανά...

Η λέξη «καραντίνα» προέρχεται από την ιταλική quaranta, που σημαίνει «σαράντα», δηλαδή σαράντα ημέρες υποχρεωτικής απομόνωσης. Βέβαια η πρακτική της καραντίνας προέρχεται πολύ πριν οι άνθρωποι συνειδητοποιήσουν ότι τους προστάτευε από μολυσματικές ασθένειες. Η περίοδος των σαράντα ημερών επιλέχθηκε αρχικά για θρησκευτικούς και όχι για ιατρικούς λόγους. Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν τον αριθμό σαράντα στο πλαίσιο του εξαγνισμού. Για παράδειγμα οι σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες της πλημμύρας στη Γένεση, τα σαράντα χρόνια των περιπλανώμενων Ισραηλιτών στην άγρια φύση, αλλά και οι σαράντα ημέρες νηστείας της Σαρακοστής.

Η πανούκλα ως «πέμπτη φάλαγγα» των Τούρκων στα Βαλκάνια

Μετά το 1347 η πανώλη στην Ευρώπη ήταν κι ένας από τους λόγους για την μεγάλη επιτυχία των Οθωμανών σουλτάνων στην κατάκτηση των Βαλκανίων. Η ίδια πανώλη είχε προηγουμένως περάσει από την Κίνα στην Ευρώπη με τη βοήθεια των Μογγόλων κατακτητών μέσω της Κριμαίας. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε επιδημία είναι εχθρός τόσο για τους υπερασπιστές όσο και για τους κατακτητές. Οι λόγοι για την επιτυχία των Οθωμανών ως κατακτητών είναι άλλοι. Την εποχή του Ιουστινιανού, η υπεράσπιση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας προσπαθούσε και κατάφερνε να απορροφήσει μερικούς από τους εισβολείς.

Τον 14ο αιώνα, όμως, η εικόνα ήταν διαφορετική. Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο) ήταν ήδη χρεοκοπημένη και διαλυμένη κυρίως ως αποτέλεσμα της καταστροφικής Τέταρτης Σταυροφορίας (1204). Όλοι γύρω του ανταγωνίζονταν για να την κληρονομήσουν. Όλοι ονειρεύονταν να χτίσουν τις δικές τους πολυεθνικές αυτοκρατορίες. Στα Βαλκάνια ο πιθανότερος υποψήφιος τότε ήταν η αυτοκρατορία των Σέρβων του Στέφανου Ντουσάν. Η πιο επιτυχημένη όμως ήταν η προσπάθεια των Οθωμανών. Χωρίς διακρίσεις στην πίστη και στην εθνικότητα, αντέγραψαν και αναδημιούργησαν επιδέξια τις επιτυχημένες πολιτικές του βυζαντινού-ρωμαϊκού μοντέλου για την κινητοποίηση ανθρώπων και πόρων στην επέκτασή τους. Μέσα σε έναν αιώνα όλα τα Βαλκάνια είχαν γίνει οθωμανικές κτήσεις.

Η πανδημία της Covid-19 ως επιταχυντής εξελίξεων

Οι ιστορικοί ισχυρίζονται ότι υπήρξαν διάφορες αντιδράσεις στην πανώλη από τον 14ο αιώνα στη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη. Όχι χωρίς τη βοήθεια επαναστάσεων, οι επιζώντες αγρότες στη Δύση απαλλάχτηκαν από πολλές υποχρεώσεις του ς απέναντι στους στυγνούς φεουδάρχες και στους καταπιεστές τους. Αρχίζουν πλέον να πληρώνονται για την δουλειά τους, γιατί απλά δεν υπάρχει εργατικό δυναμικό.

Όσο επικίνδυνες και αν είναι οι ιστορικές αναλογίες με την τρέχουσα πανδημία της Covid-19, υπάρχουν μερικές κοινές συνέπειες από τις πανδημίες όλων των εποχών. Τα χρήματα πάντοτε υποτιμούνται, η παραγωγή πέφτει, οι τιμές ανεβαίνουν μέχρι να βρεθεί μια νέα ισορροπία. Κάποιες χώρες και οικονομίες αποδυναμώνονται αξιοσημείωτα, και λίγες καταφέρνουν να ενισχυθούν αναλαμβάνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο. Η δημογραφική αναταραχή και οι κατεστραμμένες επιχειρηματικές αλυσίδες αυξάνουν το κόστος της ανθρώπινης εργασίας. Νέες διεκδικήσεις αναζωπυρώνονται για να ανακατέψουν και πάλι την κοινωνικο-πολιτική τράπουλα. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο της καπιταλιστικής Παγκοσμιοποίησης κλονίζεται.

Η πανδημία είναι και πάλι καταλύτης στη «χημική αντίδραση» της σύγχρονης ιστορίας. Νέες μορφές οικονομίας και εργασίας, που βασίζονται λιγότερο στην ανθρώπινη φυσική παρουσία, αποκτούν δυναμική: τηλε-εργασία, τηλε-εκπαίδευση, τηλε-ιατρική. Στο τέλος μπορεί να προκύψει και τηλε-δημοκρατία, την οποία βέβαια θα σπεύσουν να εκμεταλλευτούν οι ελίτ για να εξαλείψουν την άβολη εμπλοκή του λαού στο σχεδιασμό κομβικών θεσμών και δημόσιων χώρων -μια χρυσή ευκαιρία για να συρρικνώσουν τη λαϊκή και δημοκρατική παρέμβαση στα ανομολόγητα σχέδια τους. Ακόμη και με αυτόν τον τρόπο όμως η πανδημία θα γεννήσει έναν νέο, διαφορετικό κόσμο.





Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Continue reading

Ακτιβιστής στις 0


Nα τη χαίρεστε την "ωραίαν σας Ευρώπη" όλοι εσείς οι πρώην κομουνιστές και νυν φασίστες της κεντρικής Ευρώπης, που εισήλθατε στην Ένωση μόλις το 2004 και θέλετε να τη μετατρέψετε σε κλειστοφοβικό στρατόπεδο, όπως ήταν οι χώρες σας επί σοβιετικής εποχής αλλά και πιο πριν, με τη ναζιστική και αυστροουγγρική κατοχή.

Καταλαβαίνω, είστε εθισμένοι στο φόβο, στην καχυποψία, στην ανελευθερία και στην ξενοφοβία. Τα τείχη και οι φράκτες, σας είναι πιο οικεία από την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τελικά ο Κάφκα είχε δίκιο. Είστε εθισμένοι με τα κλουβιά. 

Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται πως η μαζική διεύρυνση της Ε.Ε. το 2004 προς ανατολάς ήταν μεγάλο λάθος. Κάποιες χώρες, λαοί και κοινωνίες χρειάζονται δεκαετίες για να αλλάξουν νοοτροπίες, ορίζοντες και να καταλάβουν την ουσία των δημοκρατικών αξιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 
Αυτές οι αξίες θα έπρεπε συνεχώς να βρίσκονται στον πυρήνα της Ε.Ε. και όχι η δημοσιονομική αυστηρότητα του οικονομικού δολοφόνου Σόιμπλε, ούτε η ξενοφοβία του νεοφασίστα Όρμπαν. Δεν είναι παράξενο που ο φασισμός και οι ακροδεξιές απόψεις ξανακερδίζουν έδαφος, σε μια Ευρώπη που βρίσκεται σε κρίση ταυτότητας, επειδή κινείται αργά, φοβικά και αναποτελεσματικά απέναντι στις εξελίξεις. 
Αντί να προχωράμε θαρραλέα μπροστά, κάνουμε μοιραία βήματα προς τα πίσω, προς την ανθρωποθυσιαστική κόλαση που κληροδότησε ο φασισμός κι ο εθνικισμός στους ευρωπαϊκούς λαούς κατά τον 20ο αιώνα με δεκάδες εκατομμύρια αθώα θύματα. 
Και οι πρόσφυγες και οι μετανάστες είναι οι νέοι αποδιοπομπαίοι τράγοι, απέναντι στους οποίους διοχετεύεται το μίσος για τις ματαιωμένες προσδοκίες των απογοητευμένων Ευρωπαίων, που αντί να τα βάλουν με τους μεγαλοκαρχαρίαιες του κεφαλαίου και των αγορών, που πίνουν το αίμα λαών τους και ταπεινώνουν τα έθνη τους, προτιμούν να μαχαιρώνουν έναν αντιφασίστα ράπερ ή έναν μελαμψό μετανάστη και να δέρνουν πρόσφυγες που έφυγαν για να γλιτώσουν το θάνατο που ήρθε στα σπίτια τους. 

Να τη χαίρεστε τέτοια Ευρώπη ξεφτίλες μισάνθρωποι, που έχετε καταντήσει φασίστες αλλά δεν έχετε ούτε τη στοιχειώδη ειλικρίνεια για να το παραδεχθείτε. 
Η Ιστορία θα σας κρίνει αυστηρά, καθώς είστε συνένοχοι στο συνεχές έγκλημα που γίνεται στα σύνορα της Ευρώπης και για κάθε αθώα ψυχή που χάνεται στα νερά της Μεσογείου. 
Όποιος ξεχνάει τι σημαίνει να είσαι Άνθρωπος για μένα δεν έχει δικαίωμα να λέγεται Έλληνας μήτε Ευρωπαίος.
Continue reading

Ακτιβιστής στις 0
Το φιλικό ζευγάρι και συμπολίτες μας,  ο Γιώργος Στάμκος (αρθρογράφησε πολλές φορές στον ακτιβιστή) και η Μίλιτσα Κοσάνοβιτς υπόσχονται να μας ξεναγήσουν στην γειτονική και αγαπητή μας "ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ". Έτσι τιτλοφορείται το φρεσκοεκτυπωμένο  βιβλίο των δύο Βαλκάνιων συγγραφέων που ζουν στην χώρα μας. Ένα πόνημα που " δεν αντιλαμβάνεται τη Σερβία ασπρόμαυρα και αποσπασματικά, αλλά πολύχρωμα και συνθετικά. Στις σελίδες του παρελαύνουν θέματα άγνωστης ιστορίας, ανθρωπογεωγραφίας, επιστήμης, ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, λαογραφίας, μεταφυσικής, παραδοξολογίας, θρύλοι και παραδόσεις της Σερβίας".
Αδημονούμε να το πάρουμε στα χέρια μας....


 «Οι γέφυρές μας έχουν ψυχή. Εσείς δεν έχετε»
Σύνθημα γραμμένο σε γέφυρα του Βελιγραδίου κατά τη διάρκεια των Νατοϊκών βομβαρδισμών την άνοιξη του 1999
Εξερευνήστε τα μυστικά της Άγνωστης Σερβίας
Βαθιά μέσα στη βαλκανική ενδοχώρα, μακριά από τους καταπραϋντικούς ανέμους του Αιγαίου, υπάρχει μια χώρα που λέγεται Σερβία και είναι ίσως η πιο παράξενη και η πιο ενδιαφέρουσα για τους Έλληνες. Δεν είναι μόνον το γεγονός ότι υπάρχουν ισχυροί ιστορικοί, γεωπολιτικοί, θρησκευτικοί, πολιτιστικοί και συναισθηματικοί δεσμοί, ανάμεσα στους Έλληνες και στους Σέρβους, ομόδοξους και παραδοσιακά συμμάχους. Το σημαντικότερο είναι ότι αυτές οι δυο βαλκανικές χώρες είναι εκ φύσεως τόσο διαφορετικές, που γι’ αυτό το λόγο έλκονται ακαταμάχητα!
Η Σερβία είναι ηπειρωτική χώρα, ενώ η Ελλάδα μεσογειακή, με διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες. Η Ελλάδα είναι φιλοδυτική χώρα, στραμμένη προς τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον, ενώ η Σερβία φιλορωσική, κοιτώντας μονίμως προς τη Μόσχα. Οι Σέρβοι παραδοσιακά είναι κυρίως αγρότες, κτηνοτρόφοι, βιομηχανικοί εργάτες και πολεμιστές, ενώ οι Έλληνες ναυτικοί, έμποροι, επιχειρηματίες και λόγιοι. Οι Σέρβοι διαπρέπουν συνήθως στα σπορ και στις τέχνες, ενώ οι Έλληνες στην επιχειρηματικότητα και στις επιστήμες.
Οι Σέρβοι είναι σχετικά νέος λαός στα Βαλκάνια, ενώ οι Έλληνες είναι κληρονόμοι ενός πανάρχαιου πολιτισμού. Οι Σέρβοι ανήκουν στη σλαβική οικογένεια κι έχουν τουλάχιστον δέκα συγγενικά έθνη, ενώ οι Έλληνες είναι “έθνος ανάδελφον”. Οι Σέρβοι δεν έχουν μεγάλη εμπειρία δημοκρατίας και επί μισό αιώνα ζούσαν υπό το καθεστώς ενός “αιρετικού” κομμουνισμού, ενώ οι Έλληνες γέννησαν τη Δημοκρατία και από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους ο ελληνικός λαός έδωσε πολλούς αγώνες για να υπερασπιστεί τις δημοκρατικές του αξίες.
Η Σερβία αποτελεί, λοιπόν, το βαλκανικό αντίστροφο της Ελλάδας και αυτός είναι ένας ακόμη λόγος, που πολλαπλασιάζει την περιέργεια μας γι’ αυτήν. Επιπλέον, αυτή η βαλκανική χώρα είχε γίνει κατά τη δεκαετία του 1990 η “αγαπημένη” των δελτίων ειδήσεων, εξαιτίας των πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία, όταν οι Σέρβοι δαιμονοποιήθηκαν από τα Δυτικά μέσα μαζικής επικοινωνίας ως οι “Κακοί” της ιστορίας.
Αντίστοιχα μετά το 2010 και την Κρίση του ελληνικού χρέους η Ελλάδα ήταν αυτή που έγινε η “αγαπημένη” των παγκόσμιων δελτίων ειδήσεων, απειλούμενη συνεχώς από χρεοκοπία και Grexit, ενώ ο ελληνικός λαός δυσφημίστηκε ως “τεμπέλης”, ανοργάνωτος και ανεπίδεκτος μαθήσεως. Οι συγκρίσεις της πρόσφατης ιστορίας των δύο χωρών και των λαών τους είναι χρήσιμες από κάθε άποψη για να καταλάβει κανείς το πως τα παγκόσμια κέντρα εξουσίας αντιμετωπίζουν δύο βαλκανικούς λαούς, δηλαδή ως εξιλαστήρια θύματα και πειραματόζωα. Βέβαια η Ελλάδα δεν βομβαρδίστηκε, όπως η Σερβία, αλλά υπέστη μια τέτοιας κλίμακας οικονομική καταστροφή, λόγω της εφαρμογής αδιέξοδων προγραμμάτων υπερλιτότητας, που συνήθως είναι αποτέλεσμα πολεμικών συγκρούσεων.
H ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο που φιλοδοξεί να συμβάλει μ’ έναν δικό του, μοναδικό κι “αιρετικό” τρόπο, στην ελληνική Βαλκανολογία και Σερβολογία. Αποτελεί έναν ιδιάζοντα “διανοητικό χάρτη”, κατασκευασμένο από δύο Βαλκάνιους συγγραφείς με διαφορετική εθνική καταγωγή αλλά και κοσμοθέαση, που ταξιδεύει τον αναγνώστη, ορθολογικά και μεταφυσικά, στο πολυσύνθετο σύμπαν της Σερβίας. Εκφράζει την “αρσενική” και τη “θηλυκή” όψη των Βαλκανίων. Δεν αντιλαμβάνεται τη Σερβία ασπρόμαυρα και αποσπασματικά, αλλά πολύχρωμα και συνθετικά. Στις σελίδες του παρελαύνουν θέματα άγνωστης ιστορίας, ανθρωπογεωγραφίας, επιστήμης, ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, λαογραφίας, μεταφυσικής, παραδοξολογίας, θρύλοι και παραδόσεις της Σερβίας.
Ιστορίες για βρυκόλακες και θαύματα, μυστήρια και παράξενες παραδόσεις, μαζί με Ιερή Γεωγραφία, τόπους δύναμης και αστικούς θρύλους (Urban Legends). Η ιστορία και η γεωπολιτική μαζί με τη μεταφυσική και την παραδοξολογία. Το ορθολογικό μαζί με το φαντασιακό. Κοντολογίς είναι ένας εξερευνητικός έντυπος οδηγός για την πραγματική και την ονειρική Σερβία. Αποτελεί απόσταγμα πολύχρονης μελέτης και βιωμάτων των δύο συγγραφέων του πάνω στα βαλκανικά, γιουγκοσλαβικά και σερβικά ζητήματα.
Οι συγγραφείς του δεν ταξίδεψαν μονάχα βιβλιογραφικά, μέσα από τις έρευνες και τις σκέψεις άλλων συγγραφέων. Δεν κατέφυγαν στην “ξενοδοχειακή δημοσιογραφία”, αλλά ταξίδεψαν πάρα πολλά χρόνια και συνεχώς στο χώρο αλλά και στο εσωτερικό σύμπαν της Σερβίας. Διέσχισαν μεγάλα τμήματα της χώρας και βίωσαν τις εμπειρίες, τις αγωνίες αλλά και τα όνειρα των κατοίκων της. Έζησαν στις πόλεις και στα χωριά της Σερβίας. Ειδικά στη σέρβικη ύπαιθρο, που είναι ένα αληθινό “Ποίημα Ανάμεσα στις Δαμασκηνιές”.

ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ
(ΝΕΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ)
Γιώργος Στάμκος, Μίλιτσα Κοσάνοβιτς

 Περιεχόμενα:
ΙΕΡΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ # ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΔΟΥΝΑΒΗ # ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΒΟΣΝΙΑΣ # ΥΠΟΓΕΙΟ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ # Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ LEPENSKI VIR # ΦΕΣΤΙΒΑΛ GUCA # ТО ПАРАΞΕΝΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΚΟΥΣΤΟΥΡΙΤΣΑ # ΚΡΑΪΠΟΥΤΑΣΙ # Η ΚΡΥΦΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΚΑΡΑΖΙΤΣ # ΝΙΚΟΛΑ ΤΕΣΛΑ # ΜΙΛΕΒΑ ΜΑΡΙΤΣ-ΑΪΝΣΤΑΪΝ # ΜΙΛΟΥΤΙΝ ΜΙΛΑΝΚΟΒΙΤΣ # ΑΡΤΑΝ (RTANJ): ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΒΟΥΝΟ # LIBERLAND: ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΝΗΣΙ-ΚΡΑΤΟΣ ΣΤΟ ΔΟΥΝΑΒΗ # ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΡΕΜΝΑ # ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ # ΤΟ ΣΕΡΒΙΚΟ “ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ” # ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟ ΚΟΣΟΒΟ # ΕΠΟΥΡΑΝΙΑ ΣΕΡΒΙΑ (ΝEBESKA SRBIJA) # ΒΑΜΠΙΡ, ΒΟΥΚΟΝΤΛΑΚ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ # ΜΟΡΑ # ΣΛΑΒΙΚΟΣ ΠΑΓΑΝΙΣΜΟΣ # ΒΕΝΤΕΤΕΣ ΣΤΟ ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΟ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ # ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΒΟΪΝΟΝΤΙΝΑ # ΝΟΒΙ ΣΑΝΤ: Η ΣΕΡΒΙΚΗ “ΑΘΗΝΑ” # ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΒΟΪΒΟΝΤΙΝΑ # Ο “ΠΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΚΡΑΝΙΩΝ” ΣΤΗ ΝΙΣ # ΣΟΥΜΑΝΤΙΑ: Η “ΤΟΣΚΑΝΗ” ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ # ΤΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ ΤΩΝ ΚΑΡΑΤΖΟΡΤΖΕΒΙΤΣ # ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΣΕΡΒΙΑΣ # ΣΛΙΒΟΒΙΤΣΑ ΚΑΙ ΣΑΪΚΑΤΣΑ # ΚΡΑΓΚΟΥΓΙΕΒΑΤΣ: ΤΟ “ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ” ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ # ΣΕΡΒΙΚΗ ΣΥΝΩΜΟΣΙΟΛΟΓΙΑ # ΣΕΡΒΙΚΗ ΝΕΚΡΟΦΙΛΙΑ # ΒΑΜΠΙΡ-ΜΙΛΟΣΕΒΙΤΣ # ΒΛΑΧΙΚΗ ΜΑΓΕΙΑ # ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΚΑΙ ΒΟΤΑΝΑ # ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΛΟΥΤΡΑ # ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ # Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ “ΣΕΡΒΟΣ ΝΤΑΛΙ” # ΙΒΟ ΑΝΤΡΙΤΣ ΚΑΙ ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΟΥ ΔΡΙΝΟΥ # ΒΟΓΟΜΙΛΙΚΕΣ ΝΕΚΡΟΠΟΛΕΙΣ # ΠΑΡΑΞΕΝΟΙ ΣΕΡΒΟΙ # YUGONOSTALGIA # ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΗ ΣΕΡΒΙΑ



ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩ AMEΣΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ»;

Το βιβλίο (320 σελίδες και δεκάδες φωτογραφίες) κοστίζει 20 ευρώ, και σας κάνουμε ΔΩΡΟ τα έξοδα αποστολής και αντικαταβολής μέσω ΕΛΤΑ, για να έρθει Άμεσα στο σπίτι σας !
Τηλεφωνείστε ΤΩΡΑ στο 2392.110215  ή στο 6945522050 ή στείλτε στον ίδιο αριθμό μήνυμα (SMS) με τα στοιχεία σας (Ονοματεπώνυμο, Διεύθυνση, Ταχυδρομικός Κώδικας και Τηλέφωνο) γράφοντας “Άγνωστη Σερβία”. Μπορείτε επίσης να δώσετε την παραγγελία σας και τα στοιχεία σας στο mail:stamkos@post.com
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ – ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΑ!
Continue reading

Ακτιβιστής στις 0

Ο Ιταλός συγγραφέας Ουμπέρτο Έκο, ο δημιουργός ανάμεσα στ’ άλλα του πασίγνωστου μυθιστορήματος «Το όνομα του ρόδου», πέθανε την Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου 2016 στην κατοικία του, ανέφερε η εφημερίδα La Repubblica, η οποία επικοινώνησε με την οικογένειά του. Ο ιταλός συγγραφέας έπασχε από καρκίνο. Εκτός από συγγραφέας, ο Ουμπέρτο Έκο ήταν σημειωτιστής, φιλόσοφος και κριτικός λογοτεχνίας.
Γεννήθηκε στην Αλεσσάντρια του Πιεμόντε το 1932. Λέγεται ότι το επώνυμο Εκο προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων Ex Coelis Oblatus, που σημαίνει στα λατινικά «θεϊκό δώρο».Βίωσε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σε παιδική ηλικία, περίπου 12 ετών, γεγονός που τον επηρέασε βαθιά, καθώς έγινε μάρτυρας των μαχών ανάμεσα στους φασίστες και στους παρτιζάνους στα βουνά του ιταλικού Βορρά. Με πιέσεις του πατέρα του, ακολούθησε αρχικά σπουδές Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο, αλλά τις εγκατέλειψε για να παρακολουθήσει μαθήματα στο τμήμα Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας, ενώ στη συνέχεια έκανε το διδακτορικό του στη Φιλοσοφία. Στη διάρκεια των σπουδών του έπαψε να πιστεύει στο Θεό και εγκατέλειψε την Καθολική εκκλησία.

Κατείχε την έδρα του καθηγητή Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και ήταν ιδρυτής του Τμήματος Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου του Σαν Μαρίνο. Στην επαγγελματική του ζωή αρχικά ακολούθησε τη δημοσιογραφία και ανέλαβε τη θέση του διευθυντή Πολιτιστικού Προγράμματος στην Κρατική Ιταλική Τηλεόραση (RAI). Εμεινε στη RAI μέχρι το 1959 και όταν έχασε τη δουλειά του άρχισε να ασχολείται περισσότερο με τη συγγραφή και τις διαλέξεις.
Έργα του είναι μεταξύ άλλων: Το όνομα του Ρόδου (1980), Το Εκκρεμές του Φουκώ (1988), Το νησί της προηγούμενης μέρας (1994), Μπαουντολίνο (2001), Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα (2006), Το κοιμητήριο της Πράγας (2010), Το φύλλο μηδέν (2015).
Το πρώτο του μυθιστόρημα «Το όνομα του Ρόδου» πώλησε 9.000.000 αντίτυπα και τον έκανε γνωστό ανά τον κόσμο. Ο Έκο γνώριζε πέντε γλώσσες, μεταξύ των οποίων αρχαία ελληνικά και λατινικά, απέσπασε πολλές τιμητικές διακρίσεις.
Ζούσε σε ένα δαιδαλώδες διαμέρισμα στο Μιλάνο, όπου είχε μια βιβλιοθήκη 30.000 τόμων, και στο εξοχικό του στο Ρίμινι, ένα μεγάλο ιστορικό κτήμα στο οποίο παλιά στεγαζόταν σχολείο Ιησουιτών.
Αντίο Ουμπέρτο!

Αρχέγονος Φασισμός

Τα τυπικά χαρακτηριστικά του πρωτο-Φασισμού

Toυ Ουμπέρτο Έκο (Umberto Eko, 1932 -19.2.2016)

Παρά την ασάφεια αυτή, νομίζω πως μπορούμε να σκιαγραφήσουμε έναν κατάλογο χαρακτηριστικών τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά αυτού που ονομάζω «πρωτοφασισμό», ή «αρχέγονο φασισμό». Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν μπορούν να οργανωθούν σε ένα ενιαίο σύστημα· πολλά απ’ αυτά αλληλοαναιρούνται, και είναι επίσης αντιπροσωπευτικά και άλλων μορφών δεσποτισμού ή φανατισμού. Η παρουσία ενός και μόνο απ’ αυτά, όμως, αρκεί για να επιτρέψει στο φασισμό να συμπτυχθεί γύρω του.

1. Το πρώτο χαρακτηριστικό του πρωτοφασισμού είναι η λατρεία της παράδοσης. Η παραδοσιαρχία, βέβαια, είναι πολύ παλαιότερη από τον φασισμό. Δεν χαρακτήριζε μόνο την αντιεπαναστατική σκέψη των Καθολικών μετά τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά γεννήθηκε στους ελληνιστικούς χρόνους, ως αντίδραση στον κλασικό ελληνικό ορθολογισμό. Στη λεκάνη της Μεσογείου, λαοί διαφόρων θρησκειών (που οι περισσότερες απ’ αυτές είχαν γίνει δεκτές στο ρωμαϊκό πάνθεο) άρχισαν να ονειρεύονται κάποια αποκάλυψη που είχε συμβεί στην αυγή της ανθρώπινης ιστορίας. Αυτή η αποκάλυψη, σύμφωνα με τη μυστηριακή αίγλη που καλλιεργούσε η παραδοσιαρχία, είχε παραμείνει για πολύ καιρό κρυμμένη κάτω από το πέπλο γλωσσών που ήταν πια ξεχασμένες στα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, στους κέλτικους ρούνους, στους παπύρους των σχεδόν άγνωστων θρησκειών της Ασίας.
Αυτή η νέα κουλτούρα έπρεπε να είναι συγκρητιστική. Ο συγκρητισμός δεν είναι απλά, όπως λένε τα λεξικά, «ο συνδυασμός διαφόρων μορφών πίστης και λατρευτικής πρακτικής»· ένας τέτοιος συνδυασμός πρέπει να ανέχεται τις αντιφάσεις. Καθένα από τα αρχικά μηνύματα περιέχει ψήγματα σοφίας, και όποτε έμοιαζαν να λένε διαφορετικά ή ασύμβατα πράγματα αυτό συνέβαινε μόνο και μόνο γιατί όλα παραπέμπουν, με αλληγορικό τρόπο, στην ίδια αρχέγονη αλήθεια.
Συνεπώς, δεν μπορεί να υπάρξει καμία πρόοδος στη γνώση. Η αλήθεια έχει ήδη καταγραφεί μια για πάντα, κι εμείς το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίζουμε να ερμηνεύουμε το δυσνόητο μήνυμά της.
Αν κοιτάξει κανείς τις βιβλιοθήκες διαφόρων φασιστικών καθεστώτων, θα βρει όλους τους μείζονες διανοητές της παραδοσιαρχίας. Η ναζιστική εσωτερική γνώση τρεφόταν με παραδοσιαρχικά, συγκρητιστικά και μυστικιστικά στοιχεία. Η πηγή που επηρέασε περισσότερο τις θεωρίες της νέας ιταλικής δεξιάς, ο Ιούλιος Έβολα, συνδύαζε το Άγιο Δισκοπότηρο με τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, και την αλχημεία με την Αγία Ρωμαϊκή και Γερμανική Αυτοκρατορία. Και μόνο το γεγονός ότι η ιταλική δεξιά, για να δείξει πόσο ανοιχτό μυαλό διαθέτει, διεύρυνε αυτό τον κατάλογο ώστε να συμπεριλάβει και έργα του Ντε Μαιτρ, του Γκενόν και του Γκράμσι, αποτελεί ολοφάνερη απόδειξη συγκρητισμού.
Αν κοιτάξετε τα ράφια που, στα αμερικάνικα βιβλιοπωλεία, φέρουν την επιγραφή «Νέα Εποχή», θα βρείτε εκεί μέχρι και Άγιο Αυγουστίνο, ο οποίος, απ’ ό,τι γνωρίζω, δεν ήταν φασίστας. Αλλά το να συνδυάζεις τον Άγιο Αυγουστίνο με το Στόουνχεντζ αυτό είναι σύμπτωμα πρωτοφασισμού.
2.Η παραδοσιαρχία συνεπάγεται την απόρριψη του μοντερνισμού.Και οι φασίστες και οι εθνικοσοσιαλιστές κυριολεκτικά λάτρευαν την τεχνολογία, ενώ οι διανοητές της παραδοσιαρχίας συνήθως την απορρίπτουν ως αντίθετη προς τις παραδοσιακές πνευματικές αξίες. Όμως, παρόλο που ο ναζισμός υπερηφανευόταν για τα βιομηχανικά του επιτεύγματα, ο εγκωμιασμός του μοντερνισμού δεν ήταν παρά η επιφάνεια μιας ιδεολογίας βασισμένης στην ιδέα Αίμα και Γη (Blut und Boden). Η απόρριψη του σύγχρονου κόσμου ήταν μεταμφιεσμένη σαν αντίκρουση του καπιταλιστικού τρόπου ζωής, αλλά αφορούσε κυρίως στην απόρριψη του Πνεύματος του 1789 (και του 1776, φυσικά). Ο Διαφωτισμός, η Εποχή του Ορθολογισμού, γίνεται αντιληπτή ως απαρχή της σύγχρονης αχρειότητας. Κατ’ αυτή την έννοια, ο πρωτοφασισμός μπορεί να οριστεί ως ανορθολογισμός.
3.Ο ανορθολογισμός βασίζεται επίσης στη λατρεία της δράσης για τη δράση. Επειδή η δράση είναι από μόνη της όμορφη, πρέπει να αναλαμβάνεται πριν, ή χωρίς, οποιαδήποτε σκέψη. Η σκέψη είναι μια μορφή αποδυνάμωσης. Επομένως, η κουλτούρα είναι ύποπτη, στο βαθμό που ταυτίζεται με την κριτική στάση. Η καχυποψία απέναντι στον κόσμο της διανόησης αποτελούσε πάντοτε σύμπτωμα του πρωτοφασισμού, από την υποτιθέμενη ρήση του Γκέμπελς («όταν ακούω να μιλάνε για κουλτούρα αρπάζω το όπλο μου») μέχρι τη συχνή χρήση εκφράσεων όπως «εκφυλισμένοι διανοούμενοι», «κουλτουριάρηδες», «παρηκμασμένοι σνομπ», «τα πανεπιστήμια είναι φωλιές κομμουνιστών». Οι επίσημοι φασίστες διανοούμενοι ασχολούνταν κυρίως με το να επιτίθενται στον σύγχρονο πολιτισμό και την αριστερή διανόηση, που έχουν προδώσει τις παραδοσιακές αξίες.
4.Καμιά συγκρητιστική πίστη δεν αντέχει στην αναλυτική κριτική. Το κριτικό πνεύμα κάνει διακρίσεις μεταξύ των εννοιών, και αυτές οι διακρίσεις αποτελούν σημάδι μοντερνισμού. Στον σύγχρονο πολιτισμό, η επιστημονική κοινότητα επαινεί τη διαφωνία ως μέθοδο βελτίωσης της γνώσης. Για τον πρωτοφασισμό, η διαφωνία είναι προδοσία.
5. Εξάλλου, η διαφωνία αποτελεί σημάδι ποικιλομορφίας. Ο πρωτοφασισμός καλλιεργεί και αναζητεί τη συναίνεση με το να οξύνει και να εκμεταλλεύεται το φυσικό φόβο του διαφορετικού. Η πρώτη έκκληση ενός φασιστικού ή πρώιμου φασιστικού κινήματος είναι η έκκληση ενάντια στους παρείσακτους. Επομένως, ο πρωτοφασισμός είναι εξ ορισμού ρατσιστικός.
6. Ο πρωτοφασισμός πηγάζει από την ατομική ή κοινωνική απογοήτευση. Αυτός είναι και ο λόγος που ένα από τα πιο τυπικά χαρακτηριστικά των φασιστικών καθεστώτων του παρελθόντος ήταν ηεπίκληση προς μια απογοητευμένη μεσαία τάξη που μαστιζόταν από μια οικονομική κρίση ή ένιωθε πολιτικά εξευτελισμένη και φοβισμένη από την πίεση που ασκούσαν οι χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις. Στην εποχή μας, που οι παλιοί «προλετάριοι» είναι πλέον μικροαστοί (και τα λούμπεν στοιχεία είναι κατά κανόνα αποκλεισμένα από την πολιτική σκηνή), ο φασισμός του αύριο θα βρει το ακροατήριό του σ’ αυτή τη νέα πλειοψηφία.
7. Στους ανθρώπους που νιώθουν πως δεν έχουν πλέον ξεκάθαρη κοινωνική ταυτότητα, ο πρωτοφασισμός λέει πως το μοναδικό τους προνόμιο είναι το πιο κοινό, ότι έχουν γεννηθεί στην ίδια χώρα. Αυτή είναι και η απαρχή του εθνικισμού. Άλλωστε, το μοναδικό πράγμα που μπορεί να δώσει ταυτότητα στο έθνος είναι οι εχθροί του. Έτσι, στη ρίζα της πρωτοφασιστικής ψυχολογίας υπάρχει μια εμμονή με τις συνωμοσίες, ιδιαίτερα τις διεθνείς. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν πολιορκημένοι. Ο πιο εύκολος τρόπος να πολεμήσεις μια συνωμοσία είναι η επίκληση στην ξενοφοβία. Αλλά η συνωμοσία πρέπει να έχει και εσωτερικούς μοχλούς: οι Εβραίοι είναι συνήθως ο καλύτερος στόχος, γιατί έχουν το πλεονέκτημα να είναι ταυτόχρονα και εσωτερικοί και εξωτερικοί εχθροί. Στις Η.Π.Α., ένα εμφανές δείγμα συνωμοσιολογικής εμμονής βρίσκεται στο βιβλίο του Πατ Ρόμπερτσον Η Νέα Τάξη Πραγμάτων, αλλά, όπως έχουμε δει πρόσφατα, υπάρχουν και πολλά άλλα.
8.Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν ταπεινωμένοι από τον επιδεικτικό πλούτο και την δύναμη των εχθρών τους. Όταν ήμουν μικρό παιδί, μου είχαν μάθει ότι οι Εγγλέζοι είχαν πέντε γεύματα τη μέρα. Έτρωγαν πιο συχνά από τους φτωχούς αλλά νηφάλιους Ιταλούς. Και ότι οι Εβραίοι είναι πλούσιοι και βοηθάνε ο ένας τον άλλο μέσω ενός μυστικού δικτύου αμοιβαίας αρωγής. Έτσι, με μια συνεχή μετατόπιση της ρητορικής εστίασης, οι εχθροί είναι ταυτόχρονα πολύ ισχυροί και πολύ αδύναμοι. Οι φασιστικές κυβερνήσεις είναι καταδικασμένες να χάνουν τους πολέμους τους, γιατί είναι εγγενώς ανίκανες να κάνουν μια αντικειμενική εκτίμηση της δύναμης του εχθρού.
9. Για τον πρωτοφασισμό, δεν υπάρχει αγώνας για τη ζωή· αντίθετα, η ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας.Επομένως, ο ειρηνισμός ισοδυναμεί με συναλλαγή με τον εχθρό. Είναι κακός, γιατί η ζωή είναι ένας συνεχής πόλεμος. Αυτό, όμως, επιφέρει ένα «σύμπλεγμα Αρμαγεδδώνα». Εφόσον οι εχθροί πρέπει να ηττηθούν, θα πρέπει να υπάρξει μια τελική μάχη, μετά από την οποία το κίνημα θα έχει υπό τον έλεγχό του ολόκληρο τον κόσμο. Μια τέτοια «τελική λύση», όμως, θα σημάνει την αρχή μιας περιόδου ειρήνης, μιας Χρυσής Εποχής, πράγμα που έρχεται σε αντίφαση με το δόγμα του συνεχούς πολέμου. Κανείς φασίστας ηγέτης δεν έχει καταφέρει ποτέ να λύσει αυτό το πρόβλημα.
10.Ο ελιτισμός αποτελεί χαρακτηριστική διάσταση κάθε αντιδραστικής ιδεολογίας, στο βαθμό που είναι θεμελιωδώς αριστοκρατικός, και ο αριστοκρατικός και μιλιταριστικός ελιτισμός συνεπάγεται την περιφρόνηση προς τους αδύναμους. Ο πρωτοφασισμός μπορεί να εκφράσει μόνο έναν λαϊκό ελιτισμό. Κάθε πολίτης ανήκει στον καλύτερο λαό του κόσμου, τα μέλη του κόμματος είναι οι καλύτεροι πολίτες, κάθε πολίτης μπορεί (ή πρέπει) να γίνει μέλος του κόμματος. Αλλά δεν μπορεί να υπάρχουν πατρίκιοι χωρίς πληβείους. Ο Ηγέτης, που γνωρίζει ότι η εξουσία δεν του απονεμήθηκε δημοκρατικά αλλά την κατέκτησε με τη βία, γνωρίζει επίσης ότι η δύναμή του βασίζεται στην αδυναμία των μαζών· οι μάζες είναι αδύναμες, και γι’ αυτό χρειάζονται και αξίζουν έναν ηγεμόνα. Και εφόσον η ομάδα είναι οργανωμένη ιεραρχικά (σύμφωνα με το στρατιωτικό πρότυπο), κάθε ηγέτης περιφρονεί τους υφισταμένους του, και καθένας απ’ αυτούς περιφρονεί τους κατωτέρους του. Αυτό ενισχύει την αίσθηση του μαζικού ελιτισμού.
11. Μέσα σ’ αυτή την προοπτική, όλοι μαθαίνουν πως πρέπει να γίνουν ήρωες. Σε κάθε μυθολογία, ο ήρωας είναι ένα εξαιρετικό ον, αλλά για την πρωτοφασιστική ιδεολογία ο ηρωισμός είναι ο κανόνας. Αυτή η λατρεία του ηρωισμού συνδέεται στενά με τη λατρεία του θανάτου. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα συνθήματα που είχαν οι ισπανοί φαλαγγίτες ήταν το «viva la muerte» («ζήτω ο θάνατος»). Στις μη φασιστικές κοινωνίες, ο απλός λαός μαθαίνει ότι ότι ο θάνατος είναι κάτι το δυσάρεστο που όμως πρέπει να το αντιμετωπίζει με αξιοπρέπεια· και οι πιστοί μαθαίνουν ότι είναι ένας οδυνηρός τρόπος για να περάσουν σε μια μεταφυσική ευτυχία. Αντίθετα, ο πρωτοφασίστας ήρωας αποζητά τον ηρωικό θάνατο, ο οποίος διαφημίζεται ως η μεγαλύτερη ανταμοιβή για μια ηρωική ζωή. Ο πρωτοφασίστας ήρωας ανυπομονεί να πεθάνει. Μέσα στην ανυπομονησία του, συχνά στέλνει κι άλλους ανθρώπους στο θάνατο.
12. Επειδή και ο συνεχής πόλεμος και ο ηρωισμός είναι δύσκολα παιχνίδια, ο πρωτοφασίστας μεταθέτει τον πόθο του για εξουσία στη σεξουαλική συμπεριφορά του. Έτσι προκύπτει ο ματσισμός [σ.τ.Μ.: το αντριλίκι] (που συνεπάγεται αφενός την περιφρόνηση προς τη γυναίκα και αφετέρου την καταδίκη παρεκκλινουσών ερωτικών συνηθειών, όπως η αγνότητα ή η ομοφυλοφιλία). Και επειδή και το σεξ είναι δύσκολο παιχνίδι, ο πρωτοφασίστας ήρωας προτιμά να παίζει με τα όπλα – σαν φαλλικό υποκατάστατο.
13.Ο πρωτοφασισμός βασίζεται σε ένανεπιλεκτικό λαϊκισμό, έναν ποιοτικό λαϊκισμό, θα έλεγε κανείς. Σε μια δημοκρατία, οι πολίτες έχουν ατομικά δικαιώματα, αλλά οι πολίτες συνολικά έχουν πολιτική επιρροή μόνο από ποσοτική άποψη ακολουθούνται οι αποφάσεις της πλειοψηφίας. Για τον πρωτοφασισμό, όμως, τα άτομα ως άτομα δεν έχουν δικαιώματα, και ο Λαός γίνεται αντιληπτός σαν ποιότητα, σαν μια μονολιθική οντότητα που εκφράζει την Κοινή Βούληση. Και επειδή κανένα μεγάλο σύνολο ατόμων δεν μπορεί ποτέ να έχει κοινή βούληση, ο Ηγέτης παριστάνει το διερμηνέα τους. Έχοντας χάσει την εξουσία της αντιπροσώπευσης, οι πολίτες δεν πράττουν· καλούνται μόνο να παίξουν το ρόλο του Λαού. Έτσι, ο Λαός δεν είναι παρά ένα θεατρικό εφεύρημα. Για να πάρουμε μια γεύση ποιοτικού λαϊκισμού δεν χρειαζόμαστε πλέον την Πιάτσα Βενέτσια της Ρώμης, ούτε το Στάδιο της Νυρεμβέργης. Υπάρχει στο μέλλον μας ένας τηλεοπτικός ή διαδικτυακός λαϊκισμός, στον οποίο η συναισθηματική αντίδραση μιας επιλεγμένης ομάδας πολιτών θα μπορεί να παρουσιάζεται και να γίνεται αποδεκτή ως η Φωνή του Λαού.
Λόγω του ποιοτικού λαϊκισμού του, ο πρωτοφασισμός πρέπει να είναι κατά των «διεφθαρμένων» κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων. Μια από τις πρώτες φράσεις που είπε ο Μουσολίνι στο ιταλικό κοινοβούλιο ήταν «Θα μπορούσα να μετατρέψω αυτό το βουβό και καταθλιπτικό μέρος σε στρατόπεδο για τις σπείρες μου» οι «σπείρες» είναι μια υποδιαίρεση της παραδοσιακής ρωμαϊκής λεγεώνας. Βέβαια, αμέσως βρήκε καλύτερο καταυλισμό για τις σπείρες του, αλλά λίγο αργότερα διέλυσε το κοινοβούλιο. Όποτε ένας πολιτικός αμφισβητεί τη νομιμότητα ενός κοινοβουλίου γιατί δεν αντιπροσωπεύει πλέον τη Φωνή του Λαού, αρχίζει και μυρίζει πρωτοφασισμό.
14.Ο πρωτοφασισμός μιλάει την «Νέα Ομιλία». Η Νέα Ομιλία επινοήθηκε από τον Όργουελ στο βιβλίο του1984, ως επίσημη γλώσσα του Αγγλικού Σοσιαλισμού. Αλλά σε πολλές μορφές δικτατορίας συναντά κανείς πρωτοφασιστικά χαρακτηριστικά. Όλα τα ναζιστικά και φασιστικά σχολικά εγχειρίδια χρησιμοποιούσαν φτωχό λεξιλόγιο και στοιχειώδη σύνταξη, με σκοπό να περιορίσουν τη διάδοση των εργαλείων της σύνθετης και κριτικής σκέψης. Αλλά πρέπει να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε άλλα είδη Νέας Ομιλίας, ακόμα κι αν παίρνουν τη φαινομενικά αθώα μορφή ενός δημοφιλούς τοκ-σόου.
Το πρωινό της 27ης Ιουλίου 1943, έμαθα ότι, σύμφωνα με ραδιοφωνικές ανακοινώσεις, ο φασισμός είχε καταρρεύσει και ο Μουσολίνι είχε συλληφθεί. Όταν η μητέρα μου με έστειλε να αγοράσω την εφημερίδα, είδα ότι οι εφημερίδες στον κοντινότερο πάγκο είχαν διαφορετικούς τίτλους. Επιπλέον, αφού είδα τους τίτλους, συνειδητοποίησα ότι κάθε εφημερίδα έγραφε διαφορετικά πράγματα. Αγόρασα μία στην τύχη, και διάβασα στην πρώτη σελίδα ένα μήνυμα που το υπέγραφαν πέντε ή έξι πολιτικά κόμματα ανάμεσά τους η Χριστιανική Δημοκρατία, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κόμμα της Δράσης, και το Φιλελεύθερο Κόμμα.
Μέχρι τότε, πίστευα ότι υπήρχε μόνο ένα κόμμα σε κάθε χώρα, και ότι στην Ιταλία αυτό ήταν το Εθνικό Φασιστικό Κόμμα. Τώρα, ανακάλυπτα ότι στη χώρα μου μπορούσαν να υπάρχουν ταυτόχρονα διάφορα κόμματα. Καθώς ήμουν έξυπνο παιδί, κατάλαβα ότι όλα αυτά τα κόμματα δεν μπορεί να γεννήθηκαν μέσα σε μια νύχτα, άρα θα πρέπει να υπήρχαν εδώ και αρκετό καιρό ως μυστικές οργανώσεις.
Το μήνυμα στην πρώτη σελίδα πανηγύριζε για το τέλος της δικτατορίας και την επιστροφή της ελευθερίας: της ελευθερίας του λόγου, του τύπου, της πολιτικής σύμπραξης. Αυτές τις λέξεις, «ελευθερία», «δικτατορία» τις διάβαζα τώρα για πρώτη φορά στη ζωή μου. Χάρη σ’ αυτές τις λέξεις, ξαναγεννήθηκα ως ελεύθερος δυτικός άνθρωπος.
Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, ώστε το νόημα αυτών των λέξεων να μην ξεχαστεί ξανά. Ο πρωτοφασισμός βρίσκεται ακόμα γύρω μας, πολλές φορές με πολιτικά. Θα ήταν πολύ ευκολότερο, για μας, αν εμφανιζόταν στην παγκόσμια σκηνή κάποιος και έλεγε «Θέλω να ξανανοίξω το Άουσβιτς, θέλω να παρελάσουν ξανά οι Μελανοχίτωνες στις ιταλικές πλατείες». Αλλά η ζωή δεν είναι τόσο απλή. Ο πρωτοφασισμός μπορεί να επιστρέψει με το πιο αθώο προσωπείο. Είναι καθήκον μας να τον αποκαλύπτουμε και να καταδεικνύουμε οποιαδήποτε από τις νέες εκφάνσεις του κάθε μέρα, σε κάθε μέρος του κόσμου. Και είναι καλό να θυμόμαστε τα λόγια που είπε ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ στις 4 Νοεμβρίου 1938:
«Τολμώ να πω ότι, αν ποτέ η αμερικανική δημοκρατία πάψει να προχωρεί ως ζωντανή δύναμη και να προσπαθεί μέρα και νύχτα, με ειρηνικό τρόπο, να κάνει όλους τους πολίτες μας καλύτερους, τότε ο φασισμός θα δυναμώσει στη χώρα μας».
Η ελευθερία και η απελευθέρωση είναι μια ατέρμονη διαδικασία.
—
Το πρωτότυπο κείμενο δημοσιεύτηκε στο New York Review of Books το 1995.

ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ/ Umberto Eko (1932-2016)


Continue reading

Ακτιβιστής στις 0
Όταν περπατάς στις ακτές του κόλπου της Θεσσαλονίκης και συναντάς μια νεκρή ξεβρασμένη θαλάσσια χελώνα -ένα είδος σπάνιο και απειλούμενο με εξαφάνιση- και μετά από ένα περίπου χιλιόμετρο συναντάς άλλη μια νεκρή θαλάσσια χελώνα, ανάμεσα σε πλαστικά μπουκάλια και σκουπίδια, αναρωτιέσαι γιατί η τουριστική μας χώρα, που ούτως ή άλλως έχει συνηθίσει να πνίγονται κάθε μέρα πρόσφυγες στα νερά της, θεωρεί φυσικό να χάνονται και οι υπό εξαφάνιση χελώνες. Ο βασικός λόγος είναι η αδιαφορία. 

Τα σπάνια αυτά πλάσματα, που κανονικά ζούνε εκατό και βάλε χρόνια, πεθαίνουν πριν την ώρα τους και μαζικά τρώγοντας, χωρίς να το γνωρίζουν, πλαστικά σκουπίδια στη θάλασσα τα οποία παίρνουν ατυχώς για τροφή. 


Τα πλαστικά αυτά, που χρειάζονται 1.000 χρόνια για να διαλυθούν, στοιβάζονται στον εντερικό τους σύστημα, το βουλώνουν και τα άτυχα ζώα πεθαίνουν είτε από ασιτία είτε από δηλητηρίαση. Γι' αυτό, την επόμενη φορά που θα πετάξετε οτιδήποτε πλαστικό στο περιβάλλον, να θυμάστε πως είστε συνένοχοι σε μια μαζική δολοφονία αθώων πλασμάτων, όπως αυτές οι χελώνες. 

Προσωπικά είμαι υπέρ της απαγόρευσης κάθε πλαστικού υλικού -μια πραγματική μάστιγα για την υγεία μας και το περιβάλλον- και την αντικατάσταση του από βιοδιασπώμενα οικολογικά, υλικά. Το Σαν Φραντσίσκο το έκανε ήδη. Γιατί όχι και η τουριστική Ελλάδα; 


Υ.Γ. Ντροπή στις Δημοτικές Αρχές του Δήμου Θερμαϊκού, που έχει και "Γαλάζια Σημαία", να μην κάνει τίποτε γι' αυτό το "φεστιβάλ πλαστικούρας" που κάνει πάρτι καθημερινά στις ακτές του, λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της Θεσσαλονίκης!

Continue reading

Ακτιβιστής στις 0

«Ο Πλανήτης μας είναι ένα πεπερασμένο σύστημα 
στο οποίο ο άνθρωπος πρέπει να επιστρέφει ενέργεια 
ίση ποιοτικά με την ενέργεια που παίρνει απ’ αυτόν».
Ζιλ Κλεμάν, γεωπόνος και αρχιτέκτονας τοπίων 

του Γιώργου Στάμκου

Η ανθρωπότητα εξαντλεί μέσα σε 8 μήνες τους πόρους που παράγει κάθε χρόνο η Γη και ζει με «δανεικά»! Περίπου μία εβδομάδα νωρίτερα από πέρυσι εξαντλήθηκαν φέτος τα παραγόμενα-προσφερόμενα αποθέματα φυσικών πόρων και έτσι από χθες (13 Αυγούστου 2015) η ανθρωπότητα ζει στην ουσία με «δανεισμό», όπως τουλάχιστον αναφέρει έρευνα του think tank Global Footprint Network (GFN). Σύμφωνα με τους σχετικούς υπολογισμούς, η ανθρωπότητα καταναλώνει ποσότητες που αντιστοιχούν σε 1,6 φορές τα αποθέματα της Γης. Η Ημέρα Υπέρβασης της Γης (Earth Overshoot Day), η μέρα δηλαδή που η κατανάλωση αγαθών υπερβαίνει την ετήσια βιο-ικανότητα του πλανήτη, φέτος ήταν η 13η Αυγούστου, ενώ πέρυσι ήταν η 19η Αυγούστου. Οι διάφοροι αρνητικοί παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη είναι οι εκπομπές αερίων του άνθρακα, η διάβρωση του εδάφους, η αποψίλωση των δασών, η λειψυδρία και η ποιότητα των αποθεμάτων νερού του πλανήτη. Tο πιο βασικό συμπέρασμα και το πιο ανησυχητικό είναι ότι τα αέρια του διοξειδίου του άνθρακα συσσωρεύονται στην ατμόσφαιρα και δεν μπορούν να απορροφηθούν πλήρως. Oι χώρες θα ΠΡΕΠΕΙ να δεσμευθούν ώστε να λάβουν μέτρα για να κρατήσουν τη θερμοκρασία του πλανήτη στο πλαίσιο των 2 βαθμών πάνω από τη θερμοκρασία που είχε ο πλανήτης πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση. Για να γίνει αυτό, όμως, σύμφωνα και με τις συστάσεις της Διεθνούς Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, θα πρέπει όλες οι χώρες να εφαρμόσουν συγκεκριμένες πολιτικές για ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ Η ΧΡΗΣΗ ΟΡΥΚΤΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2070. Κάτι τέτοιο λένε οι άνθρωποι του GFN θα μεταφέρει την Ημέρα Υπέρβασης της Γης προς τα πίσω και μέχρι το 2030 αυτή θα είναι στις 16 Σεπτεμβρίου.  

Γιώργος Στάμκος (stamkos@post.com)
Κάθε χρόνο εξαντλούμε όλο και νωρίτερα την ικανότητα της Γης να υποστηρίζει τον τρόπο ζωής μας, με αποτέλεσμα αφού έχουμε υπερσπαταλήσει τους φυσικούς πόρους μας, να ζούμε με… δανεικούς από το ίδιος μας το μέλλον. Φέτος, σε λιγότερο από 8 μήνες, η ανθρωπότητα ζήτησε από τη φύση όσα αυτή θα μπορούσε να μας δώσει σε έναν ολόκληρο χρόνο.
Η ημέρα που «τερματίσαμε» το κοντέρ της αντοχής του πλανήτη μας το 2015 είναι η 13η Αυγούστου, ενώ μόλις πριν από 15 χρόνια η αντίστοιχη μέρα ήταν περίπου στις αρχές Οκτωβρίου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα παγκοσμίως η δεξαμενή σκέψης για τη βιωσιμότητα GlobalFootprintNetwork. Η Ελλάδα δυστυχώς ακολουθεί αυτόν τον φρενήρη ρυθμό εξάντλησης των φυσικών πόρων, καθώς ο τρόπος ζωής μας «απαιτεί» 2,5 πλανήτες, όπως επισημαίνει η WWF.
footprints-1
Οι διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις της ανθρωπότητας σε φυσικούς πόρους και οι αυξανόμενες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ασκούν τεράστιες πιέσεις στη βιοποικιλότητα του πλανήτη μας και απειλούν τη μελλοντική μας ασφάλεια, υγεία και ευημερία. Η απληστία με την οποία η ανθρωπότητα απομυζά τη Γη έχει αρχίσει εδώ και δεκαετίες να γίνεται ολοένα και πιο εμφανής, μέσα από ξηρασίες, έλλειψη νερού, διάβρωση εδαφών, απώλεια βιοποικιλότητας, αποψίλωση δασών και συσσώρευσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Οι συνέπειες είναι ήδη επώδυνες: παγκόσμιο κύμα «κλιματικών» προσφύγων, έλλειψη πόρων, ανυπολόγιστες οικονομικές ζημίες είναι μερικές μόνο από αυτές.
Η κρίσιμη κατάσταση της βιοποικιλότητας της Γης επιβεβαιώνεται με επώδυνο τρόπο, καθώς συνολικά οι πληθυσμοί ψαριών, πτηνών, θηλαστικών, αμφιβίων και ερπετών έχουν μειωθεί κατά 52% από το 1970 μέχρι σήμερα, σημειώνει σε ανακοίνωση της η WWF. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στα είδη του γλυκού νερού που έχουν υποστεί μια πληθυσμιακή μείωση της τάξης του 76%, διπλάσια σχεδόν από αυτήν των χερσαίων και θαλάσσιων ειδών.
11836806_10205834366591141_8791091868905679570_n
Σημαντικό μέρος του Οικολογικού Αποτυπώματος είναι το «ανθρακικό αποτύπωμα», το σύνολο δηλαδή των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, τονίζει επίσης η οργάνωση. Πρόκειται για μία πολύ απλή εξίσωση αν σκεφτεί κανείς το εξής: ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία, η ξυλεία και η δόμηση, ανταγωνίζονται μεταξύ τους για χώρο πάνω στον πλανήτη και μειώνουν τις εκτάσεις εκείνες που μπορούν να απορροφήσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων. Έτσι, οι τελευταίες συσσωρεύονται στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας την κλιματική αλλαγή και απειλώντας τον τρόπο ζωής μας. Αν σε αυτή την εξίσωση, προσθέσει κανείς και την διαρκώς αυξανόμενη κατανάλωση, καταλαβαίνει την κρισιμότητα της κατάστασης.
Apocalypse2
«Το ανθρακικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας από μόνο του υπερδιπλασιάστηκε από τις αρχές της δεκαετίας του ‘70, που είναι το σημείο κατά το οποίο ο κόσμος άρχισε να υπερβαίνει τους πόρους της γης. Οι απαιτήσεις της ανθρωπότητας, το Οικολογικό μας Αποτύπωμα δηλαδή, ολοένα και απομακρύνονται από αυτά που πλανήτης μπορεί να υποστηρίξει (βιοϊκανότητα). Το ανθρακικό αποτύπωμα παραμένει ο ταχύτερα αυξανόμενος λόγος που αυτό συμβαίνει», δήλωσε ο Mathis Wackernagel, Πρόεδρος του GlobalFootprintNetwork και συνδημιουργός του συστήματος μέτρησης του Οικολογικού Αποτυπώματος. «Η παγκόσμια συμφωνία απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα που αποτελεί κεντρικό θέμα συζήτησης σε όλο τον κόσμο, ενόψει της Παγκόσμιας Συνόδου για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι, μπορεί να επιβραδύνει σημαντικά τον φρενήρη ρυθμό διόγκωσης του Οικολογικού Αποτυπώματος και να συμβάλει στη μελλοντική μείωσή του», τόνισε επίσης.
COP21 – Μια δεύτερη ή μια χαμένη ευκαιρία;
Η συμφωνία για το κλίμα στην οποία αναμένεται να καταλήξουν οι ηγέτες κατά την Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι (COP21) αυτόν τον Δεκέμβριο, θα εστιάζει στον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη μέσα στο πλαίσιο των 2 βαθμών Κελσίου, σε σχέση με τα επίπεδα της προ-βιομηχανικής περιόδου. Ο κοινός αυτός στόχος θα απαιτεί από τα κράτη να εφαρμόσουν πολιτικές πλήρους απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2070, σύμφωνα με τις συστάσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IntergovernmentalPanelonClimateChange – IPCC), πράγμα που θα έχει άμεσο αντίκτυπο στο Οικολογικό Αποτύπωμα των χωρών. 
Σε μια υπόθεση εργασίας κατά την οποία οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα μειωθούν ως το 2030 κατά τουλάχιστον 30% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα, και σε συμφωνία με το προτεινόμενο σενάριο του IPCC, η Ημέρα Εξάντλησης της Γης θα μετακινηθεί πίσω στις 16 Σεπτεμβρίου του 2030 (υποθέτοντας βέβαια ότι οι υπόλοιπες συνιστώσες του Αποτυπώματος συνεχίζουν να επεκτείνονται με τον τρέχοντα ρυθμό), σύμφωνα με το Global Footprint Network. Apocalypse4
Αυτό δεν είναι απίθανο. Για παράδειγμα η Δανία έχει επιτύχει μείωση των εκπομπών της με αυτό το ρυθμό: Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες μείωσε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 33%.
Η Ελλάδα, οι ρυθμοί κατανάλωσης της οποίας αντιστοιχούν σε 2,5 πλανήτες, μπορεί επίσης να βελτιωθεί σημαντικά, ειδικά αν στρέψει το ενεργειακό της μοντέλο στην εξοικονόμηση και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, υποκαθιστώντας τον λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (παραπάνω από το 35% των εκπομπών αερίου φαινομένου του θερμοκηπίου της χώρας προήλθαν από τον λιγνίτη την πενταετία 2008-2012).
Σε αντίθεση με τα παραπάνω σενάρια, αν συνεχίσουμε με τις ίδιες πρακτικές ως το 2030 θα καταναλώνουμε τους πόρους που ισοδυναμούν με δύο πλάνητες σε σχέση με 1,6 πλανήτη που είναι η αντίστοιχη αναλογία φέτος, ενώ η Μέρα Εξάντλησης της Γης θα είναι στο τέλος Ιούνη.
Continue reading

Ακτιβιστής στις 0

του Γιώργου Στάμκου

 Δε θέλω να σας το χαλάσω Αποκριάτικα αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας πως βρισκόμαστε σε οικονομικό ΠΟΛΕΜΟ κι αυτό που συνέβη την Παρασκευή δεν ήταν μια σύναψη ειρήνης μεταξύ Ελλάδας και δανειστών, αλλά μια προσωρινή 4μηνη κατάπαυση του πυρός, ώστε να ανασυγκροτηθούν τα αντίπαλα στρατόπεδα για την "Μητέρα όλων των Μαχών", που θα γίνει τον Ιούνιο..
Τα "πυρομαχικά" των αδίστακτων αντιπάλων μας είναι πολλά, με κύρια όπλα τους την πιστωτική ασφυξία και την επιχείρηση πολιτικής ακύρωσης της κυβέρνησης. Μόνον η ενότητα και η αποφασιστικότητα και οι αγώνες του ελληνικού λαού να στηρίξει τη νέα προσπάθεια για ανάκτηση της αξιοπρέπειας, της ανεξαρτησίας και του απαραίτητου χώρου για να αναπνεύσει η κοινωνία και η οικονομία, σε συνδυασμό με την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης να μη σκύψει, αλλά να διαπραγματευθεί σκληρά με γνώμονα μια λύση που δεν θα μετατρέπει την αλυσίδα του χρέους σε ισόβια κάθειρξη για τις μελλοντικές γενιές, μπορεί να ξαναφέρει την αισιοδοξία και να επανεκκινήσει την Ελλάδα.
Η ελληνική πλευρά έχει κάνει ήδη αρκετά βήματα συμβιβασμού, επιδιώκοντας μια "αμοιβαίο επωφελή συμφωνία", μια κατάσταση win-win, χωρίς νικητές και ηττημένους. Δεν θα συμφωνήσει όμως σε πολιτικές μνημονιακής υποταγής, ταπείνωσης και συνέχισης της αέναης λιτότητας και των εξωπραγματικών πλεονασμάτων σε βάρος της κοινωνίας και της πραγματικής ανάπτυξης. Αυτή τη στιγμή οι μοναδικοί σύμμαχοι στους οποίους μπορεί να ελπίζει η Ελλάδα στον μεγάλο πόλεμο που έρχεται, είναι ο ίδιος ο ελληνικός λαός. Αν τελικά αντέξει και κρατήσει τις δίκαιες θέσεις της, τότε ο χρόνος θα δουλέψει υπέρ της καθώς οι συσχετισμοί στην Ευρώπη αλλάζουν σιγά-σιγά, Η δογματική υπερλιτότητα στην Ευρώπη πρέπει να τελειώνει, αλλιώς θα την καταστρέψει. Η Ιστορία τα έφερε έτσι ώστε η Ελλάδα να αλλάξει πρώτη σελίδα. Θα ακολουθήσει και η Ευρώπη;
Continue reading

Ακτιβιστής στις 0
«Ο Νίκολα Τέσλα παραμένει ο μύθος, το κεντρικό σημείο, το αρχέτυπο όλων των επιστημόνων του 20ου αιώνα». Gerry Vassilatos, Lost Science
του Γιώργου Στάμκου *

Ο Νίκολα Τέσλα γεννήθηκε τα μεσάνυχτα της 10ης Ιουλίου του 1856, κατά τη διάρκεια μιας τρομερής καταιγίδας γεμάτη λαμπερές αστραπές… Ήταν μια ηλεκτρισμένη νύχτα κι εκείνος είχε την τύχη να γεννηθεί σε μια από τις πλέον «ηλεκτρισμένες» περιοχές της Ευρώπης: σε μια μεθόριο που χώριζε δύο αυτοκρατορίες, την Αυστροουγγρική και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Γεννήθηκε στο χωριό Σμίλιαν της Λίκα, μια περιοχή που ανήκει σήμερα στην Κροατία, αλλά τότε αποτελούσε τμήμα της λεγόμενης Vojna Krajina, δηλαδή της παραμεθόριας «στρατιωτικής περιοχής» της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, που ήταν αυτόνομη και κατοικούνταν κυρίως από Σέρβους πρόσφυγες από διάφορες περιοχές της κατεχόμενης από τους Οθωμανούς Σερβίας.

Την ίδια χρονιά που γεννήθηκε ο Τέσλα γεννήθηκαν και ο Σίγκμουντ Φρόιντ, ο Όσκαρ Ουάιλντ και ο Μπέρναρντ Σο. Την ίδια χρονιά οι Burton και Speke ανακάλυψαν τις πηγές του Νείλου και τελείωσε ο πολυαίμακτος Κριμαϊκός Πόλεμος. Ελάχιστα όμως από αυτά τα γεγονότα έφτασαν στ’ αυτιά του πατέρα του Τέσλα, του Μιλούτιν, που ήταν ο Σέρβος ορθόδοξος ιερέας του χωριού ή της μητέρας του Τζούκα Μάντιτς, που ήταν μια αγράμματη, αλλά ταλαντούχα αγρότισσα, προικισμένη με το χάρισμα να μαθαίνει εύκολα ξένες γλώσσες και να εφευρίσκει πρακτικές λύσεις για τα καθημερινά προβλήματα.

Ο Νίκολα ήταν ένα λεπτό και φιλάσθενο αγόρι, πράγμα που ανησύχησε πολύ τους γονείς του (βαπτίστηκε μάλιστα μόλις γεννήθηκε, επειδή ο ιερέας πατέρας του φοβόταν μήπως πεθάνει πρόωρα). Η μεγαλύτερη αγάπη του ήταν η Φύση και τα ζώα.



Αρέσκονταν να περιδιαβαίνει με τις ώρες στα δάση γύρω από το πατρικό του και να φαντάζεται τρόπους άντλησης ενέργειας από τον άνεμο ή από την ακατάπαυστη κίνηση των ορμητικών ποταμών…

Από την πρώιμη παιδική του ηλικία ο Νίκολα επέδειξε μια ιδιοφυΐα και μια εφευρετικότητα, που τον έκανε να ξεχωρίζει. Σε ηλικία μόλις τεσσάρων ετών οραματίστηκε τρόπους άντλησης ενέργειας από έναν μικρό καταρράκτη, που βρίσκονταν κοντά στο σπίτι του. Σχεδίασε έναν τροχό που γύριζε γύρω από έναν άξονα, που ήταν δεμένος σε μια διχαλωτή βέργα. Με πολύ χαρά ο μικρός Νίκολα έβλεπε τον τροχό να γυρίζει ασταμάτητα από τη δύναμη του νερού. Μπορούσε να τον παρατηρεί για ώρες, κάνοντας σχέδια για τη δημιουργία ενός μεγαλύτερου τροχού. Λίγα χρόνια αργότερα, όταν είδε για πρώτη φορά μια φωτογραφία από τους καταρράκτες του Νιαγάρα, είπε στον πατέρα του: «Μια μέρα θα ήθελα να τους τιθασεύσω». Και κάποια μέρα, αρκετά χρόνια αργότερα, η επιθυμία του έγινε όντως πραγματικότητα…



Στη διάρκεια της εφηβικής του ηλικίας ο Τέσλα άρχισε να σφυρηλατεί έναν δυνατό χαρακτήρα, να ελέγχει τα συναισθήματα και τα πάθη του και να αποφεύγει τις στενές μορφές ανθρώπινης επαφής. Σταδιακά άρχισε να οικοδομεί ένα καθαρό πνεύμα, με διανοητική διαύγεια, με πλούτο γνώσεων, με ηθικές αρχές καθώς και με αυξημένες ικανότητες διαίσθησης.

Πήγαινε στο λύκειο του Κάρλοβατς, που τότε ονομάζονταν στα γερμανικά Carlstadt, όταν είδε για πρώτη φορά μια πειραματική επίδειξη του ηλεκτρισμού. Ο Τέσλα έμεινε έκθαμπος μπροστά σ’ αυτό το εκπληκτικό φαινόμενο. Γεμάτος συγκίνηση θυμόταν αργότερα τα μαθήματά και τα πρώτα πειράματα που παρακολουθούσε: «Το κάθε πείραμα έβρισκε στο μυαλό μου χίλιες αντανακλάσεις. Ήθελα να μάθω περισσότερα γι’ αυτή την εκπληκτική δύναμη. Λαχταρούσα τα πειράματα και τις έρευνες και πάντα μόλις τέλειωνε το μάθημα είχα μια θλίψη στην ψυχή» (Οι Εφευρέσεις Μου). Από τότε αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του στη μελέτη της φυσικής του ηλεκτρισμού και να ανακαλύψει όλα τα μυστικά του. Και κράτησε την υπόσχεση του.

Ενθουσιάστηκε τόσο πολύ με τη νέα επιστήμη του ηλεκτρισμού, ώστε αποφάσισε να μάθει αγγλικά για να μπορεί να διαβάζει τα γραπτά του πρωτοπόρου Αμερικανού εφευρέτη Τόμας Άλβα Έντισον!



Παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του πατέρα του, που τον ήθελε να γίνει ιερέας ή στρατιωτικός, όπως ήταν η οικογενειακή παράδοση, ο Τέσλα γράφτηκε στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο του Γκρατς της Αυστρίας κι έγινε αμέσως ένας αφοσιωμένος σπουδαστής. Φτάνοντας στο Γκρατς ο Τέσλα αισθάνθηκε ότι ένα όνειρο του είχε πλέον εκπληρωθεί. Θα μπορούσε επιτέλους ν’ ασχοληθεί με τη μηχανική και ν’ αφοσιωθεί στη μελέτη και στην έρευνα του ηλεκτρισμού.

Συνέχισε αναζητώντας απάντηση στο πρόβλημα της αξιοποίησης του εναλασσόμενου ρεύματος, που του έγινε εμμονή, ακόμη και μετά το τέλος των σπουδών του στο Πανεπιστήμιο της Πράγας (1879-1880), όταν έπιασε δουλειά ως ηλεκτρονικός σε μια καινούργια τηλεφωνική εταιρεία στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας. Κατά τη διάρκεια της εργασίας του σ’ αυτή την εταιρεία ο Τέσλα εφηύρε έναν τηλεφωνικό ενισχυτή, που έγινε ο πρόγονος του σημερινού ηχείου. Δεν ξέχασε όμως στιγμή το πρόβλημα της εφεύρεσης μιας συσκευής εναλλασσόμενου ρεύματος.

Στις αρχές του 1882 μια μικρή ασθένεια τον ανάγκασε να μείνει για μερικές μέρες εκτός εργασίας. Περπατώντας το ηλιοβασίλεμα, μαζί με το φίλο και βοηθό του Anital Szigety, σε ένα πάρκο της Βουδαπέστης κι απαγγέλλοντας στα γερμανικά στίχους από το Φάουστ του Γκαίτε, του ήρθε ως λάμψη μια μεγαλοφυής ιδέα, που έμελλε να οδηγήσει την ανθρωπότητα σε πλήρη εξηλεκτρισμό.«Τότε, σε μια στιγμή έμπνευσης, προφέροντας αυτές τις λέξεις, η ιδέα με κτύπησε σαν λάμψη αστραπής, και μέσα σε μια στιγμή μου αποκαλύφθηκε η αλήθεια. Με το μπαστούνι άρχισα τότε να χαράζω στην άμμο τα διαγράμματα…», έγραψε αργότερα ο Τέσλα στην αυτοβιογραφία του Οι Εφευρέσεις Μου (My Inventions). Με το μπαστούνι του ο άνθρωπος που θα «ανακάλυπτε» τον 20ο αιώνα άρχισε να σχεδιάζει πρόχειρα στο χώμα έναν κινητήρα. «Τον βλέπεις;», ρώτησε στον φίλο του, που παρακολουθούσε άφωνος, «κοίταξε με τώρα που θα τον αντιστρέψω!». Όταν τέλειωσε τα πρόχειρα σχέδια του αναφώνησε γεμάτος ικανοποίηση: «Αυτό είναι! Ένα περιστρεφόμενο μαγνητικό πεδίο! Δες πόσο ήσυχα λειτουργεί. Χωρίς σπίθες. Χωρίς θόρυβο. Λειτουργεί τέλεια!» Μ’ αυτόν τον ασυνήθιστο τρόπο ο Τέσλα συνέλαβε για πρώτη φορά την ιδέα του περιστρεφόμενου μαγνητικού πεδίου και του επαγωγικού κινητήρα, ο οποίος χρησιμοποιείται σήμερα σε κάθε ηλεκτρική συσκευή. Αρπάζοντας ένα μεγάλο μυστικό της Φύσης και χαρίζοντας το στους ανθρώπους, ο Τέσλα έγινε ένας σύγχρονος Προμηθέας που οδήγησε την ανθρωπότητα στην εποχή του ηλεκτρισμού…



Χωρίς τον Νίκολα Τέσλα δεν θα υπήρχε εναλλασσόμενο ρεύμα στο σπίτι σας, το φως της λάμπας δεν θα είχε νικήσει το σκοτάδι, δεν θα λειτουργούσαν ο υπολογιστής ή η καφετιέρα σας. Του χρωστάμε 700 εφευρέσεις, ορισμένες εκ των οποίων θεμελίωσαν τον κόσμο μας. «Αν θελήσουμε να εξαφανίσουμε από το δικό μας βιομηχανικό κόσμο τα αποτελέσματα του έργου του κυρίου Τέσλα, τα γρανάζια στις βιομηχανίες θα έπρεπε να σταματήσουν να γυρίζουν, τα ηλεκτρικά τρένα μας θα έπρεπε να ακινητοποιηθούν, οι πόλεις μας να βυθιστούν στο σκοτάδι... Ναι, τόσο μακριά έφτασε με το έργο του, που αποτέλεσε το θεμέλιο του σύγχρονου κόσμου. Το όνομα του σημάδεψε μια εποχή προόδου στην επιστήμη του ηλεκτρισμού. Από αυτό το έργο ξεπήδησε μια επανάσταση...» Έτσι σχολίασε κάποτε ο Αμερικανός φυσικός B. A. Behrend τη συνεισφορά του Τέσλα στη διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου.

Ο Τέσλα δεν ήταν ένας απλός εφευρέτης. Το να αποκαλεί κανείς τον Τέσλα απλά «εφευρέτη» είναι σαν να λέει ότι ο Σοπέν ήταν απλώς ένας «πιανίστας». Ο Τέσλα ήταν ένας εξερευνητής νέων ηπείρων γνώσεων, ένας άνθρωπος που ανακάλυπτε νέες φυσικές αρχές και μόνον κατανάγκην υπήρξε εφευρέτης. Για τον ίδιο μεγαλύτερη σημασία είχε η ανακάλυψη νέων φυσικών αρχών και λιγότερο η εφαρμογή τους στην πράξη. Ήταν πάνω απ’ όλα ένας πρωτοπόρος εξερευνητής νέων αρχών της Φυσικής, ένας ανθρωπιστής επιστήμονας που οραματιζόταν ένα καλύτερο μέλλον για την ανθρωπότητα. Ένας άνθρωπος των θαυμάτων.

Αυτή ήταν άλλωστε και η μεγαλύτερη διαφορά του με τον Τόμας Άλμπα Έντισον. Ο Έντισον ήταν απλά ένας εφευρέτης (με πάνω από 1.000 ευρεσιτεχνίες στο ενεργητικό του), ο οποίος ενδιαφερόταν αποκλειστικά για την πρακτική εφαρμογή και την εμπορική εκμετάλλευση των εφευρέσεων του. Αντίθετα ο Τέσλα, παρά το γεγονός ότι χρεώνεται τουλάχιστον 700 ευρεσιτεχνίες, ήταν ουσιαστικά ένας θεωρητικός τύπος, ένας τολμηρός εξερευνητής που αδιαφορούσε για την πρακτική εφαρμογή και -κυρίως- για το εμπορικό όφελος από την εκμετάλλευση των ανακαλύψεων του.



Αντίθετα με τον Έντισον ο Τέσλα ήταν ένας «μοναχικός καβαλάρης», που παρέμεινε σ’ όλη του τη ζωήανένταχτος κι ελεύθερος, δίνοντας συχνά σκληρές μάχες με το επιστημονικό και βιομηχανικό κατεστημένο της εποχής του. Ο Τέσλα προχωρούσε άφοβα μπροστά αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Ξεκλείδωνε με την ευαισθησία ενός ποιητή τα μεγάλα μυστικά της φύσης και τα χάριζε στην ανθρωπότητα. Τον ενδιέφερε η συνολική πρόοδος και πίστευε στο θετικό δυναμικό του ανθρώπου που μπορούσε ν’ αναπτυχθεί σε τέλειο βαθμό.

Από την αρχή ακόμη της επιστημονικής του δράσης ο Τέσλα έδωσε μια σειρά από μοναχικές μάχες ενάντια στο επιστημονικό και βιομηχανικό κατεστημένο της εποχής του. Σε κάποιες από αυτές νίκησε, ενώ στις περισσότερες έχασε, επειδή δεν συμφωνούσε με τα κατεστημένα συμφέροντα. Το πολυφασικό του σύστημα του εναλλασσόμενου ρεύματος επικράτησε, αφού όμως προηγουμένως έδωσε μια σκληρή μάχη με τη βιομηχανία του συνεχούς ρεύματος. Τελικά νίκησε, επειδή ήταν ολοφάνερα πιο αποτελεσματικό και οικονομικό. Ο προωθητικός κινητήρας του απέτυχε, όχι γιατί δεν ήταν αποτελεσματικός, αλλά επειδή για να εφαρμοστεί θα έπρεπε ν’ αλλάξει ολόκληρη η δομή της αυτοκινητοβιομηχανίας. Και το φιλόδοξο σχέδιο του για την ασύρματη μεταφορά ενέργειας δεν προχώρησε, επειδή ερχόταν σε άμεση αντίθεση με μονοπωλιακά συμφέροντα, που λυμαίνονται ως σήμερα τη ενεργειακή εξέλιξη της ανθρωπότητας.



Από τα τέλη της δεκαετίας του 1880 ο Τέσλα συνήθισε την ανθρωπότητα με μια σειρά από επιστημονικές εκπλήξεις και εφευρέσεις: εναλλασσόμενο ρεύμα, επαγωγικοί κινητήρες, πολυφασικό σύστημα, ρεύματα υψηλής συχνότητας, ηλεκτρικός ταλαντωτής, πηνίο Τέσλα, ραδιόφωνο, ακτινογραφία (Τεσλόγραμμα), τηλεκατεύθυνση, αυτοματισμός, ασύρματη μεταφορά ενέργειας, τηλεγεωδυναμική, προωθωτικοί κινητήρες, ραντάρ, ιντερφερόμρετρο, ηλεκτρομαγνητική προστασία… είναι μονάχα μερικές από τις 700 εφευρέσεις, που ο Σέρβος επιστήμονας προσέφερε στην ανθρωπότητα. Αλήθεια, ποιος από σας γνωρίζει ότι πίσω από κάθε ηλεκτρική συσκευή, που έχουμε σήμερα στα σπίτια μας, κρύβεται η μεγαλοφυία ενός ανθρώπου, που κυριολεκτικά αφιέρωσε τη ζωή, το μυαλό και το πνεύμα του στην υπηρεσία της ανθρωπότητας;

Εκτός από επιστήμονας κι εφευρέτης ο Τέσλα υπήρξε οραματιστής ενός μέλλοντος, στο οποίο ο άνθρωπος δε θα ήταν αναγκασμένος να πασχίζει για την επιβίωση του,όπου οι λέξεις πλούσιος και φτωχός δε θα σήμαιναν τη διαφορά του επιπέδου της υλικής ευημερίας, αλλά των πνευματικών ικανοτήτων. Ο Τέσλα ήταν ένας ονειροπόλος, μια λέξη υποτιμητική για τους «προσγειωμένους», ένας πρωτοπόρος, που τολμούσε να προχωρήσει άφοβα προς το άγνωστο, εξερευνώντας νέους κόσμους γνώσεων. Ήταν έναςφιλόσοφος, που στοχάζονταν αδιάκοπα πάνω στα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας. Ένας ποιητής της επιστήμης. Από την άλλη ήταν κι ένας παράξενος, εκκεντρικός και ιδιόρρυθμος άνθρωπος, που ακολουθούσε ένα εντελώς δικό του «σχέδιο ζωής».



Από την ηλικία των 34 ετών ο Τέσλα σταμάτησε να ποθεί, να μισεί, να θλίβεται, να πίνει καφέ, τσάι ή αλκοόλ, να καπνίζει, να κοιτιέται στον καθρέπτη, να φοράει ρολόι, δακτυλίδια και να τρώει οτιδήποτε του μαγείρευε κάποιος άλλος. Κοντολογίς συγκέντρωσε όλο τον πλούτο και τη δύναμη της μεγαλοφυίας σ’ έναν και μοναδικό σκοπό: να σκέφτεται και να υπηρετεί την ανθρωπότητα, ανακαλύπτοντας πράγματα που θα έκαναν την ανθρώπινη ζωή ευκολότερη και πιο ευτυχισμένη.

Αν και θα μπορούσε να επαναπαυτεί στις δάφνες του, όντας δοξασμένος και πλούσιος από την ηλικία των 34 ετών, εκείνος προτίμησε να προχωρήσει κι άλλο προσφέροντας στην ανθρωπότητα, ως νέος Προμηθέας, ένα πολύ μεγαλύτερο δώρο: την Ελεύθερη Ενέργεια.

Η Ελεύθερη Ενέργεια για όλους ήταν το μεγάλο του όνειρο.

Ο Τέσλα είναι ο «πατέρας» της Ελεύθερης Ενέργειας. Οραματιζόταν έναν κόσμο όπου ο καθένας θα είχε ελεύθερη πρόσβαση στην αστείρευτη θάλασσα της ενέργειας, που τον περιβάλλει. Σε μια διάλεξή που έδωσε στις 20 Μαΐου του 1891 στο Κολούμπια Κόλετζ της Νέας Υόρκης, ο Τέσλα απευθύνθηκε προς το ενθουσιώδες κοινό λέγοντας: «Τρέχουμε όλοι μαζί μέσα σ’ έναν απέραντο χώρο με μια απίστευτη ταχύτητα και όλα γύρω μας κινούνται, γυρίζουν και περιβάλλονται από ενέργεια. Υπάρχει σίγουρα κάποια άμεση πρόσβαση σ’ αυτήν την ενέργεια. Ο ηλεκτρισμός που αντλήσαμε από το φυσικό περιβάλλον, προέρχεται από αυτήν την ενέργεια.Σύντομα θα αντλούμε χωρίς μεγάλο κόπο πολλές μορφές ενέργειας από αυτήν την απέραντη κι ανεξάντλητη φυσική ενέργεια κι έτσι η ανθρωπότητα θα προοδεύσει με γιγαντιαία βήματα».

Στις 3 Ιουλίου του 1899, κατά τη διάρκεια των πειραμάτων του στο Κολοράντο Σπρινγκς, ο Σερβοαμερικάνος εφευρέτης ισχυρίστηκε ότι ανακάλυψε μια «ανεξάντλητη πηγή ενέργειας». Προέβλεψε μάλιστα ότι στο μέλλον ο κόσμος θα κατάφερνε να συνδεθεί μ’ αυτήν την πηγή αστείρευτης ενέργειας, κι αυτό θα άλλαζε τη μορφή του ανθρώπινου πολιτισμού και θα οδηγούσε στην κατάκτηση του διαστήματος.



Για ένα σχεδόν χρόνο (1899-1900) στο Κολοράντο Σπρινγκς και σε υψόμετρο 2.300 μέτρων, ο Τέσλα πραγματοποίησε μια σειρά από σημαντικά πειράματα πάνω στην ασύρματη μεταφορά ενέργειας. Εκεί κατόρθωσε όχι μόνο να δημιουργήσει τεχνητές αστραπές μήκους 40 μέτρων, αλλά και ν’ ανάψει λαμπτήρες ακουμπώντας τες απλά στο έδαφος και να θέσει σε λειτουργία συσκευές σε απόσταση δεκάδων χιλιομέτρων! Στο Κολοράντο Σπρινγκς ανακάλυψε κάτι που ήδη διαισθανόταν: πως η Γη ήταν μια τεράστια «ενεργειακή πισίνα», ένας καλός ενεργειακός αγωγός, πράγμα που σήμαινε ότι το παγκόσμιο σύστημα ασύρματης μετάδοσης ενέργειας, που οραματιζόταν, θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Ολόκληρος ο πλανήτης μπορούσε να διασυνδεθεί ενεργειακά αν κατασκευαζόταν, σύμφωνα με το σχέδιό του, ένα δίκτυο από πύργους εκπομπής και λήψης ηλεκτρικής και ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας. Ακόμη και η ίδια η γη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας, έτσι ώστε ο καθένας να ήταν σε θέση ν’ αντλήσει ενέργεια χώνοντας απλά μια μεταλλική ράβδο στο έδαφος! Αν και ορισμένοι πίστευαν πως αυτά που έλεγε ο Τέσλα θα έπρεπε να μπουν στο «κουτί με τις παλαβομάρες» της ανθρωπότητας, εντούτοις η σύγχρονη επιστήμη και οι τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις δείχνουν να τον δικαιώνουν.

Ο Τέσλα πίστευε πως ήταν δυνατή η μετάδοση της ηλεκτρικής ενέργειας με ασύρματο τρόπο κι έφτιαξε ολόκληρα σχέδια για ένα παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα. Το όραμα του ήταν ένα παγκόσμιο σύστημα, που ταυτόχρονα θα μετέδιδε ραδιοσήματα και θα μετέφερε με ασύρματο τρόπο ηλεκτρική ενέργεια! Το σχέδιο του ήταν τόσο προχωρημένο και ριζοσπαστικό για την εποχή του, που μόλις δημοσιοποιήθηκε οι πόρτες στη Wall Street έκλεισαν γι’ αυτόν. Τα μονοπωλιακά συμφέροντα, ακόμη κι εκείνοι που επένδυσαν εκατομμύρια δολάρια στο σύστημα εναλλασσόμενου ρεύματος, αρνήθηκαν να τον χρηματοδοτήσουν.

Όταν ο μεγαλοτραπεζίτης Τζον Πίερποντ Μόργκαν, που αρχικά χρηματοδότησε το σχέδιο του εφευρέτη στο Γουόρντεκλιφ του Λονγκ Άιλαντ, πληροφορήθηκε πως ο στόχος του Τέσλα ήταν η ασύρματη μεταφορά ενέργειας ρώτησε τον εφευρέτη: «Και ποιος θα πουλάει την ενέργεια στους αποδέκτες της;» «Κανείς», απάντησε με ειλικρίνεια ο Τέσλα, «ο καθένας θα μπορεί να τη λαμβάνει καρφώνοντας μια ράβδο στο έδαφος ή τοποθετώντας μια κεραία στη στέγη του σπιτιού του. Σκεφθείτε το: δεν θα υπάρχουν καλώδια, αερόπλοια θα πετούν χρησιμοποιώντας την εκπεμπόμενη ενέργεια...» «Αρκετά», τον διέκοψε ο μεγαλοτραπεζίτης. «Σας ευχαριστώ πολύ κύριε Τέσλα. Θα σας στείλω την απάντηση μου». Η απάντηση, και τα χρήματα, δεν ήρθαν ποτέ. Μέχρι το τέλος της ζωής του ο Τέσλα περίμενε μιαν απάντηση...

Ο οραματιστής και αθεράπευτα ανθρωπιστής Τέσλα είχε κάνει το λάθος να δείξει στον κατεξοχήν εκπρόσωπο των μονοπωλιακών συμφερόντων της εποχής του, τον κόσμο όπως θα μπορούσε να είναι: ελεύθερος από ενεργειακά μονοπώλια και με άφθονη και φθηνή ενέργεια για τον καθένα. Έναν κόσμο που η ανθρωπότητα ίσως να είναι έτοιμη τον 21ο αιώνα...

Μετά την αποτυχία του σχεδίου στο Γουόντερκλιφ ο Τέσλα δεν είχε ποτέ καμιά άλλη ευκαιρία να φέρει την Ελεύθερη Ενέργεια στον κόσμο. Συνέχισε όμως μέχρι το τέλος της ζωής του να σχεδιάζει, να κατασκευάζει και να οραματίζεται διάφορα χρήσιμα επιτεύγματα. Πάντα ήτανασυμβίβαστος, ένας μοναχικός και ρομαντικός «ιππότης» της επιστήμης. Το κατεστημένο της εποχής του τον πολέμησε σκληρά και τελικά πέθανε, σαν σήμερα, στις 7 Ιανουαρίου του 1943, φτωχός και αγνοημένος,σ’ ένα ταπεινό δωμάτιο του ξενοδοχείου New Yorker.

Ο Τέσλα ήταν ένας μεγάλος και αισιόδοξος οραματιστής για το μέλλον της ανθρωπότητας. Τι έγιναν ωστόσο τα οράματα του για τον ουτοπικό και ενεργειακά ελεύθερο κόσμο του μέλλοντος; Αυτά βρίσκονται κρυμμένα στα εκατοντάδες χειρόγραφα του, που έχουν γίνει ανάρπαστα από τις μυστικές υπηρεσίες και τις ομάδες ερευνητών ανά τον κόσμο...

Η ζωή, το έργο, οι ιδέες και τα οράματα του «πατέρα» της Ελεύθερης Ενέργειας, έχουν εμπνεύσει δεκάδες επιστήμονες κι ερευνητές, που έθεσαν κι αυτοί με τη σειρά τους τον εαυτό τους στο κυνήγι του «Αγίου Δισκοπότηρου» της επιστήμης: στην ανακάλυψη μιας συσκευής που θα αντλεί και θα αξιοποιεί την Ελεύθερη Ενέργεια του περιβάλλοντος. Όπως άλλωστε συνήθιζε να λέει και ο μεγάλος Σερβοαμερικανός εφευρέτης: «Η ενέργεια βρίσκεται παντού και σε αφθονία. Εμείς όμως διψάμε. Μοιάζουμε με κάποιον που βρίσκεται πάνω σε μια βάρκα που πλέει μέσα σ’ ένα ποτάμι, αλλά πεθαίνει από τη δίψα, γιατί δε διαθέτει ένα ποτήρι για να πιει νερό».



Τα Βραβεία και οι Αναγνωρίσεις του Νίκολα Τέσλα
Το 1912 ο Τέσλα προτάθηκε, μαζί με τον Έντισον, για το Βραβείο Νόμπελ.
Το 1917 ο Τέσλα βραβεύτηκε με το «Μετάλλιο του Έντισον»», το πιο σημαντικό βραβείο στον τομέα της ηλεκτροτεχνικής στις ΗΠΑ.
Το 1960 η Διεθνής Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής ονόμασε την μονάδα μέτρησης της μαγνητικής επαγωγής, μονάδα Τέσλα (Τ).
Το 1975 ο Τέσλα εισάγεται επίσημα στο Inventor’s Hall of Fame.
Το 1976 καθιερώνεται το Βραβείο Τέσλα από το Ινστιτούτο των Ηλεκτρομηχανικών των ΗΠΑ, το οποίο και απονέμεται κάθε χρόνο.
Το 1983 τα Αμερικανικά Ταχυδρομεία τίμησαν τον Τέσλα τυπώνοντας γραμματόσημα με τη μορφή του.
Το άγαλμα του Νίκολα Τέσλα τοποθετείται στους καταρράκτες του Νιαγάρα, όπου το 1895 λειτούργησε το πρώτο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στον κόσμο.
Το 1992 τυπώνονται στη Σερβία μια σειρά από χαρτονομίσματα με τη μορφή του Τέσλα.
Η γωνία της 40ης οδού με την 6η Λεωφόρο του Μανχάταν ονομάζεται «Γωνία του Νίκολα Τέσλα» και τοποθετήθηκε σχετική πινακίδα για να θυμίζει στους Νεοϋορκέζους ότι η πόλη τους χρωστάει πολλά στον Τέσλα.
Το 2005 το Διεθνές Αεροδρόμιο του Βελιγραδίου μετονομάζεται σε «Αεροδρόμιο Νίκολα Τέσλα».
Το 2006 ανακηρύσσεται από UNESCO «Έτος Τέσλα» για να τιμηθούν τα 150 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου εφευρέτη.


* Ο Γιώργος Στάμκος (stamkos@post.com) είναι συγγραφέας, βιογράφος του Νίκολα Τέσλα, και δημιουργός του εναλλακτικού περιοδικού Ζενίθ (www.zenithmag.wordpress.com).

Continue reading
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)