Στις πυρόπληκτες περιοχές της Εύβοιας δεν έχουν αλλάξει και πολλά. Εκτός από τη φύση, περιουσίες και δουλειές έχουν χαθεί για πάντα, αλλά οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων, που φέρουν τεράστια ευθύνη για ακραία καιρικά φαινόμενα και άλλες συνέπειες της κλιματικής κρίσης, συνεχίζουν να πλουτίζουν παρά τις καταστροφές που προκαλούν. Όσο ήμασταν στην Εύβοια, εκείνες ανακοίνωναν για άλλη μια χρονιά κέρδη δισεκατομμυρίων.
Για άλλη μια φορά, βλέπουμε ότι τα κέρδη των εταιρειών είναι οι δικές μας απώλειες, και γι’ αυτό οφείλουμε να συνεχίσουμε τη δράση μας μέχρι να τους σταματήσουμε.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία μας γεμίζει βαθιά θλίψη και αγωνία για την εξέλιξη και τις συνέπειές του. Σε αυτές τις πολύ δύσκολες στιγμές, εκφράζουμε την αμέριστη συμπαράστασή μας στους δοκιμαζόμενους λαούς που εμπλέκονται στη δίνη αυτού του πολέμου.
Ευχόμαστε άμεσο τερματισμό των πολεμικών συγκρούσεων που ήδη κοστίζουν σε ζωές, καταστροφές και εκτοπισμό τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου ανθρώπων.
Από τη γέννηση της Greenpeace, όταν μια μικρή ομάδα πολιτών εναντιώθηκε στις πυρηνικές δοκιμές, μέχρι και σήμερα, επιμένουμε πως η προστασία των ανθρώπων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προστασία του πλανήτη. Οι πολεμικές συγκρούσεις ποτέ δεν λύνουν προβλήματα, αντιθέτως προκαλούν πάντα νέα.
Αντί για τις επιθέσεις, η διεθνής κοινότητα πρέπει άμεσα να προτάξει τον διάλογο, τη συνεργασία και τη διπλωματία. Εκτός από τις άμεσες συνέπειες του πολέμου, μέσα σε λίγες μέρες η ανθρωπότητα δείχνει να επιστρέφει σε επικίνδυνες πρακτικές του παρελθόντος που υπονομεύουν κάθε προσπάθεια για τη δημιουργία ενός κόσμου βιώσιμου και ειρηνικού.
Ελπίζοντας στον άμεσο τερματισμό του πολέμου, συνεχίζουμε τη δράση μας για απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, για πρόσβαση όλων σε καθαρή τροφή και καθαρό νερό, για τερματισμό της πυρηνικής απειλής.
Ο πολιτικός κόσμος της χώρας μας οφείλει να συνταχθεί με τη μεριά της ειρήνης και να υποστηρίξει τον δρόμο που θα ενισχύσει την ασφάλεια όλων μας, αποκλείοντας τα πυρηνικά και τα ορυκτά καύσιμα από κάθε σχεδιασμό για το μέλλον της χώρας μας και του πλανήτη.
Ευχόμαστε και δουλεύουμε για το καλύτερο δυνατό μέλλον για εμάς και τον πλανήτη.
Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό,
ελληνικό γραφείο Greenpeace
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Τι θάλασσες θέλουμε; Γεμάτες ζωή και μοναδικά είδη, προστατευμένες και καθαρές; Ή με τον βυθό τους σκαμμένο, με τρυπάνια και πλατφόρμες;
Αυτή την εποχή, τα ΕΛΠΕ κάνουν ό,τι θέλουν στο Ιόνιο και στα κρυστάλλινα νερά του. Μόλις ολοκλήρωσαν 3 εβδομάδες σεισμικών ερευνών με δυνατές εκρήξεις στον Κυπαρισσιακό Κόλπο, στην περιοχή “οικόπεδο 10”, που τους έχει παραχωρηθεί για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Έρευνες που ξεκίνησαν στα κρυφά, χωρίς ανακοινώσεις, και που έπρεπε να πιέσουμε, να ρωτήσουμε, να στείλουμε επιστολές για να τις παραδεχτούν.
Και επειδή το ότι έγιναν σεισμικές έρευνες με μυστικότητα σε περιοχή που προστατεύεται με Προεδρικό Διάταγμα, σε μικρή απόσταση από το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, μάλλον δεν τους ήταν αρκετό, βρίσκονται ακόμα στο Ιόνιο χωρίς να έχουν δώσει καμία πληροφορία για το αν θα συνεχίσουν τις έρευνες και σε άλλο οικόπεδο και πού αλλού σκοπεύουν να πάνε!
Το Ιόνιο Πέλαγος και οι θάλασσες της χώρας μας φιλοξενούν δεκάδες πανέμορφα, ευάλωτα είδη: χελώνες Caretta caretta, μεσογειακές φώκιες, σταχτοδέλφινα, φυσητήρες, ζιφιούς και πολλά άλλα. Δεν μπορούμε να αφήσουμε το σπίτι τους να μείνει απροστάτευτο!
Οι πετρελαϊκές επιμένουν στο καταστροφικό τους πλάνο για εξορύξεις αερίου και πετρελαίου, ακόμα και σε προστατευόμενες, ευάλωτες περιοχές, την ώρα που βρισκόμαστε σε κλιματική κρίση, η βιοποικιλότητα χάνεταιμε ταχύτατους ρυθμούς και κινδυνεύει όχι μόνο η υγεία του πλανήτη και της θαλάσσιας ζωής, αλλά και η δική μας!
Ας μην ξεχάσουμε τον ζιφιό που έχασε τη ζωή του στην Αττική πρόσφατα, κι ας προστατέψουμε το σπίτι του. Ας μην αφήσουμε το Ιόνιο και τα ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματά μας να κινδυνέψουν! Ζήτα μαζί μας από τις εταιρείες και την κυβέρνηση την προστασία των θαλασσών μας και την ακύρωση όλων των σχεδίων για σεισμικές έρευνες και εξορύξεις στη χώρα!
Χωρίς καμία ενημέρωση, από το πουθενά, γίνονται σεισμικές έρευνες για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων πίσω από την πλάτη μας!
Μάθαμε πρόσφατα ότι το ερευνητικό σκάφος “SW Cook” βρίσκεται στην περιοχή του Κυπαρισσιακού Κόλπου και φαίνεται να διενεργεί σεισμική έρευνα σε σημεία εντός της περιοχής “οικόπεδο 10”, που έχει παραχωρηθεί στα ΕΛΠΕ για εξόρυξη πετρελαίου και αερίου.
Είναι αδιανόητο τα ΕΛΠΕ, οι εταιρείες και η Εταιρεία Διαχείρισης Υδρογονανθράκων να “παίζουν κρυφτούλι” και να μην έχει υπάρξει καμία ενημέρωση προς τις κοινότητες της περιοχής και τους πολίτες γενικότερα για τη δραστηριότητά τους. Είναι αδιανόητο σε αυτό το ευαίσθητο οικοσύστημα, που προστατεύεται με Προεδρικό Διάταγμα από το 2018 και είναι σε μικρή απόσταση από το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, να έχουν προχωρήσει σεισμικές έρευνες χωρίς να το ξέρει κανείς!
Οι εταιρείες πρέπει να έχουν ως προτεραιότητα την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας στη χώρα και να δρουν με διαφάνεια: να παρέχουν όλες τις πληροφορίες για την εξέλιξη των σχεδίων έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων στη χώρα. Επειδή όμως κάνουν το αντίθετο, αναλάβαμε δράση και στείλαμε αιτήματα πληροφοριών σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Πρώτα στην ΕΔΕΥ, ρωτώντας τη τι συμβαίνει στον Κυπαρισσιακό και ποιο είναι το σχέδιο δράσης, αλλά και στα ΕΛΠΕ, για να μας πουν αν έχουν ενημερωθεί όλες οι αρμόδιες αρχές για τις έρευνες και αν έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα προστασίας για την περιοχή και τα σημαντικά θαλάσσια είδη που ζουν εκεί.
Αναρωτιόμαστε, γιατί δεν μας απαντούν; Γιατί αποσιωπείται μία τόσο σημαντική εξέλιξη; Επειδή όλοι πρέπει να γνωρίζουν τι συμβαίνει στη χώρα σε ένα τόσο σημαντικό θέμα, βοήθησέ μας! Μοιράσου την είδηση, κάντη να ταξιδέψει, ώστε να αναγκάσουμε τους ιθύνοντες να λογοδοτήσουν!
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Το παγκόσμιο πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης μας απασχολεί όλους. Μεγάλο μέρος της κοινωνίας έχει ευαισθητοποιηθεί και ζητάει λύσεις, και όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναλαμβάνουν δράση. Κάποιες από τις μεγαλύτερες εταιρείες που παράγουν τεράστιες ποσότητες σπάταλης συσκευασίας μίας χρήσης, σιγά σιγά παραδέχονται ότι πρέπει να κάνουν κάτι και οι ίδιες.
Έτσι, μερικές εταιρείες έχουν προχωρήσει σε φαινομενικά φιλόδοξες δεσμεύσεις, αλλά με μία πιο προσεκτική ματιά αποδεικνύεται ότι συνεχίζουν στο ίδιο μοτίβο: επενδύουν σε “ψευδολύσεις”, οι οποίες αντί να μας απομακρύνουν από τη λογική της μίας χρήσης, αποσπούν την προσοχή μας από άλλα συστήματα που είναι η πραγματική λύση στο πρόβλημα και διαιωνίζουν την κουλτούρα της σπατάλης, αποπροσανατολίζοντας τους καταναλωτές.
Πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με το υλικό, αλλά με την ίδια την κουλτούρα που επικρατεί.Οι λύσεις στις οποίες δίνεται έμφαση μέχρι τώρα συνεχίζουν να βασίζονται στη λογική της μίας χρήσης, η οποία λέει ότι είναι εντάξει να παράγουμε προϊόντα και συσκευασίες που μετά από 5-10 λεπτά καταλήγουν στα σκουπίδια. Ακριβώς εκεί είναι το πρόβλημα: αν οι 200.000 τόνοι πλαστικής συσκευασίας που καταναλώνουμε κάθε χρόνο στην Ελλάδα μετατραπούν σε 200.000 τόνους χάρτινης ή συσκευασίας από βιοπλαστικό[1], τα προβλήματα διαχείρισης των απορριμμάτων και πάλι θα είναι μεγάλα για το περιβάλλον και την κοινωνία.
Συνεχίζοντας το αφιέρωμα που ξεκινήσαμε πριν λίγο καιρό στις λάθος αυτές λύσεις, πρόσφατα δημοσιεύσαμε μία έρευνα που με παραδείγματα και νούμερα εξηγεί γιατί οι λύσεις αυτές δεν είναι αρκετές να λύσουν το πρόβλημα, και ταυτόχρονα δημιουργούν περισσότερη ζημιά στο περιβάλλον από αυτή που θεωρητικά προσπαθούν να αντιμετωπίσουν.
Ας αναλύσουμε λοιπόν λίγο πιο προσεκτικά τις λύσεις που προωθούνται.
Χαρτί
Το βασικό πρόβλημα εδώ αναφέρθηκε παραπάνω: η λύση αυτή συνεχίζει τη λογική της μίας χρήσης, χωρίς να φέρνει ουσιαστική αλλαγή. Επιπλέον, μεγαλύτερη παραγωγή χαρτιού σημαίνει μεγαλύτερη πίεση στα δάση του πλανήτη, που ήδη βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή. Τα δάση παίζουν βασικό ρόλο στην υγεία του πλανήτη: λειτουργούν ως αποθήκες διοξειδίου του άνθρακα, είναι το σπίτι για ένα μεγάλο κομμάτι της βιοποικιλότητας και προσφέρουν πολλές άλλες υπηρεσίες. Αυτή τη στιγμή χρειάζονται περισσότερη προστασία και όχι αύξηση της παραγωγής χαρτιού. Επίσης, παρά το γεγονός ότι το χαρτί ανακυκλώνεται, τα συστήματα ανακύκλωσης δεν προσφέρουν πάντα ποιοτικό ανακυκλωμένο υλικό. Ένας λόγος είναι η πρόσμιξη του χαρτιού με άλλα υλικά, γι’ αυτό πολλές φορές μεγάλες ποσότητες χαρτιού καίγονται ή πετιούνται σε χωματερές και δεν ανακυκλώνονται. Για παράδειγμα, τα McDonalds ανακοίνωσαν το 2018 ότι θα αντικαταστήσουν τα πλαστικά καλαμάκια με χάρτινα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία. Εξαιτίας όμως του πάχους τους και των αυτοκόλλητων, ήταν ασύμβατα με τα υπάρχοντα συστήματα ανακύκλωσης, άρα δεν μπόρεσαν ποτέ να ανακυκλωθούν.
Βιοπλαστικό
Ορισμένες εταιρείες – όπως η Coca-Cola, η Danone, η Nestlé και η PepsiCo – χρησιμοποιούν βιοπλαστικά για να αντικαταστήσουν ένα μέρος των συμβατικών πλαστικών από ορυκτά καύσιμα στα μπουκάλια τους, ενώ ισχυρίζονται ότι ορισμένες συσκευασίες είναι “βιοδιασπώμενες”. Αυτοί οι όροι προκαλούν σύγχυση, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται μαζί με όρους περιβαλλοντικού ξεπλύματος όπως “eco”, ‘bio” ή “green”. Η λέξη “βιοπλαστικά” δεν έχει συγκεκριμένο ορισμό και η εντύπωση ότι αυτά τα προϊόντα είναι πιο “φυσικά” επειδή προέρχονται από φυτά είναι λάθος: η παραγωγή πλαστικού από οργανικά υλικά μπορεί να περιλαμβάνει παρόμοια χημικά με αυτά του συμβατικού πλαστικού, ή μπορεί ακόμη και να περιέχει πλαστικό και από ορυκτά καύσιμα σε ένα ποσοστό. Το βασικό πρόβλημα με αυτό το υλικό, όπως έχουμε αναφέρει και παλιότερα, είναι ότι δεν βιοδιασπάται και δεν κομποστοποιείται κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Χρειάζεται συγκεκριμένες συνθήκες που είναι πολύ σπάνιες στο περιβάλλον και πολύ συχνά δεν υπάρχουν στους δήμους. Άρα λοιπόν το υλικό αυτό πολλές φορές δεν έχει κάποια διαφορά με το συμβατικό πλαστικό μίας χρήσης, αφού απλά καταλήγει στα σκουπίδια ή καίγεται.
Ανακύκλωση
Ξέρουμε πλέον ότι μόλις το 9% των συνολικά 9 δις τόνων πλαστικού που έχει παράξει ο κόσμος έχει ανακυκλωθεί. Παρόλα αυτά, η ανακύκλωση προωθείται ως η βασική λύση στο πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης, και οι εταιρείες βασίζονται σε αυτήν για να μην αλλάξουν ουσιαστικά τίποτα, επιμένοντας στη λογική του “δεν φταίμε εμείς, με καλύτερη ανακύκλωση θα λυθεί το πρόβλημα”. Τα συστήματα ανακύκλωσης δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τον τεράστιο όγκο πλαστικών σκουπιδιών που παράγεται. Ένα παράδειγμα, ακόμη και στην Γερμανία, η οποία έχει τα υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης στον κόσμο με βάση τη συγκομιδή, πάνω από το 60% όλων των πλαστικών απορριμμάτων καίγεται και μόνο το 38% ανακυκλώνεται. Μέσα στα μικρά ποσοστά του πλαστικού που αναφέρεται ως “ανακυκλωμένο”, υπάρχει ένα ακόμη βασικό στοιχείο: το παγκόσμιο εμπόριο πλαστικών σκουπιδιών. Το πλαστικό που δεν ανακυκλώνεται εγχώρια συνήθως πακετάρεται σε μεικτά δεμάτια και εξάγεται μαζικά σε άλλες χώρες για να το διαχειριστούν. Παρόλα αυτά, ανεξάρτητα από την τύχη του, η χώρα εξαγωγής το υπολογίζει ως ανακυκλωμένο πλαστικό, ενώ η πραγματική ποσότητα που ανακυκλώνεται εντός της χώρας είναι πολύ χαμηλότερη.
Χημική ανακύκλωση
Ή αλλιώς αχαρτογράφητα – και επικίνδυνα – νερά. Η βιομηχανία των πλαστικών και των συσκευασιών προωθούν την εντύπωση ότι η 100% ανακύκλωση θα είναι κάποια στιγμή εφικτή. Έτσι, οι εταιρείες στρέφονται σε επικίνδυνες νέες τεχνολογίες, γνωστές και ως χημική ανακύκλωση, που είναι ένας όρος “ομπρέλα” και περιλαμβάνει αρκετές τεχνολογίες. Αυτές είτε βρίσκονται σε πιλοτικό στάδιο, είτε είναι γνωστές αλλά με αποδοτικότητα που αμφισβητείται. Οι μεγάλες εταιρείες συχνά περιγράφουν τη χημική ανακύκλωση στις διαφημιστικές τους εκστρατείες ως “ενισχυμένη ανακύκλωση” ή “προηγμένη ανακύκλωση”, ώστε να δώσουν την εντύπωση ότι είναι ακίνδυνες τεχνολογίες. Όμως, οι πληροφορίες για τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και την υγεία είναι προς το παρόν περιορισμένες, και υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες για την έκλυση επικίνδυνων χημικών και τις μεγάλες απαιτήσεις που έχουν σε ενέργεια. Οι περισσότερες από αυτές τις διαδικασίες είναι ενεργοβόρες, απαιτούν υποδομές υψηλού κόστους και παράγουν απόβλητα (όπως πρόσθετα και ρυπαντές). Η χημική ανακύκλωση, παρά το γεγονός ότι προωθείται ως επένδυση υψηλού κύρους και ως λύση, είναι ακριβή, ανεπαρκής και υπάρχει ελάχιστη γνώση για τις επιπτώσεις αυτών των δυνητικά ρυπαντικών διαδικασιών.
Καύση σκουπιδιών
Ένα άλλο θέμα που αξίζει να αναφερθεί είναι η καύση σκουπιδιών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η πλειοψηφία (41,6%) των πλαστικών απορριμμάτων που συλλέχθηκαν το 2016 κάηκαν. Η καύση σκουπιδιών είναι ανεπαρκής τρόπος για παραγωγή ενέργειας και ανεύθυνος τρόπος διαχείρισης απορριμμάτων. Συγκεκριμένα, η καύση πλαστικού δημιουργεί ρύπους, πτητική τέφρα, τέφρα κλιβάνου και σκωρία. Μπορεί να βλάψει την ανθρώπινη υγεία και τον πλανήτη, εκλύοντας ερεθιστικές ουσίες για το αναπνευστικό σύστημα, καρκινογόνες τοξίνες, βαρέα μέταλλα όπως υδράργυρο, κάδμιο και μόλυβδο, ενώ συμβάλλει στην κλιματική κρίση με εκπομπές αερίου του θερμοκηπίου. Δυστυχώς όμως, το Υπουργείο Περιβάλλοντος της χώρας μας φαίνεται ότι σκέφτεται την επιλογή της καύσης. Για αυτό, μαζί με άλλες 3 οργανώσεις, στείλαμε επιστολή καλώντας τον Υπουργό να πάρει ξεκάθαρα θέση ενάντια στην καύση.
Καμία λοιπόν από αυτές τις λύσεις δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση: ούτε η αντικατάσταση υλικών, ούτε η ανακύκλωση. Μόνο μέσα στο 2019, η παγκόσμια παραγωγή και καύση πλαστικού έχει εκπέμψει ποσότητα ρύπων ίση με 189 εργοστάσια παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα. Ταυτόχρονα, η βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων σκοπεύει να αυξήσει την παραγωγή πλαστικού κατά 40% μέσα στην επόμενη δεκαετία και το πλαστικό εκτιμάται ότι θα ευθύνεται για το 20% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου.
Γι’ αυτό, είναι ξεκάθαρο ότι χρειάζεται μία επανάσταση επαναχρησιμοποίησης! Κάποια πράγματα είναι εύκολα και μπορούν να εφαρμοστούν από τώρα κιόλας. Για κάποιες άλλες περιπτώσεις, δεν υπάρχει μία ενιαία λύση που να μπορεί να εφαρμοστεί από όλες τις εταιρείες και χρειάζεται περισσότερη έρευνα. Παρόλα αυτά, το πιο ουσιαστικό πράγμα που χρειάζεται να γίνει είναι η μείωση του αριθμού των συσκευασιών μίας χρήσης στην αγορά. Χρειάζονται λύσεις που εστιάζουν στην επαναχρησιμοποίηση, επαναπλήρωση και σε άλλα συστήματα που δεν εξαρτώνται από αναλώσιμα.
